Ποιες είναι η αποστολή και οι αρμοδιότητες της Υπηρεσίας Ασύλου;
Η Υπηρεσία Ασύλου είναι μια υπηρεσία, που ιδρύθηκε με το νόμο 3907/2011 και αποτελεί την πρώτη αυτόνομη δομή της χώρας που ασχολείται με την εξέταση των αιτημάτων ασύλου, και ευρύτερα διεθνούς προστασίας και υπάγεται στο Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη. Από τη στιγμή που θα αρχίσει να παραλαμβάνει αιτήματα ασύλου η νέα Υπηρεσία, θα απαλλαγεί η Αστυνομία από το φόρτο της διαδικασίας.
Η Υπηρεσία Ασύλου, στο πλαίσιο της αποστολής της, θα είναι αρμόδια ιδίως για:
- την υποστήριξη του σχεδιασμού και της χάραξης της πολιτικής της χώρας όσον αφορά στη χορήγηση ασύλου ή άλλων μορφών διεθνούς προστασίας, καθώς και την παρακολούθηση και αξιολόγηση της υλοποίησης αυτής,
- την παραλαβή, εξέταση και απόφαση επί αιτημάτων διεθνούς προστασίας σε πρώτο βαθμό,
- την ενημέρωση των αιτούντων διεθνή προστασία για τη διαδικασία εξέτασης των αιτημάτων, καθώς και για τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις τους στο πλαίσιο αυτής,
- τη συγκέντρωση και αξιολόγηση πληροφοριών σχετικά με την οικονομική, κοινωνική και πολιτική κατάσταση που επικρατεί στις χώρες προέλευσης των αλλοδαπών και τη διαρκή παρακολούθηση των εξελίξεων στις χώρες αυτές, σε συνεργασία με αρμόδιες για το σκοπό αυτό άλλες ελληνικές ή ξένες αρχές, ιδίως στο πλαίσιο σχετικών διεθνών συμφωνιών,
- τον εφοδιασμό των αιτούντων διεθνή προστασία αλλοδαπών, καθώς και των δικαιούχων διεθνούς προστασίας με τα προβλεπόμενα από την κείμενη νομοθεσία νομιμοποιητικά και ταξιδιωτικά έγγραφα,
- τη διεκπεραίωση των αιτήσεων οικογενειακής επανένωσης προσφύγων,
- τη διευκόλυνση των αιτούντων σε ό,τι αφορά στις υλικές συνθήκες υποδοχής σε συνεργασία με άλλους συναρμόδιους φορείς,
- την προετοιμασία νομοθετικών κειμένων και διοικητικών πράξεων σε θέματα αρμοδιότητάς της και
- τη συνεργασία με κρατικούς φορείς, ανεξάρτητες αρχές και μη κυβερνητικές οργανώσεις, όργανα και οργανισμούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης και διεθνείς οργανισμούς για την αποτελεσματικότερη εκπλήρωση της αποστολής της.
Τέλος, η Υπηρεσία Ασύλου παρέχει διοικητική υποστήριξη στην Αρχή Προσφυγών που επίσης ιδρύθηκε με το νόμο 3907/2011.
Ποια είναι η δομή της Υπηρεσίας Ασύλου;
Η Υπηρεσία Ασύλου συγκροτείται από την Κεντρική Υπηρεσία, που εδρεύει στην Αθήνα, και τα δεκατρία Περιφερειακά Γραφεία Ασύλου στις περιφέρειες της Ελλάδας που θα τεθούν σταδιακά σε λειτουργία.
Πώς στελεχώνεται η Υπηρεσία Ασύλου;
Της Υπηρεσίας Ασύλου προΐσταται Διευθυντής, ο οποίος διορίζεται με απόφαση του Υπουργού Προστασίας του Πολίτη, είναι προσωπικότητα εγνωσμένου κύρους, πανεπιστημιακής εκπαίδευσης, με διοικητική ικανότητα. Πρώτος διευθυντής από 1.9.2011 διορίσθηκε ο κ. Ιωάννης Παπαγεωργίου, ο οποίος παραιτήθηκε αργότερα για προσωπικούς λόγους. Από 4.2.2012 διευθύντρια της Υπηρεσίας Ασύλου διορίστηκε η κυρία Μαρία Σταυροπούλου, η οποία είχε διατελέσει Διευθύντρια της Υπηρεσίας Πρώτης Υποδοχής από 1.9.2011 έως το διορισμό της στην Υπηρεσία Ασύλου. Η Υπηρεσία Ασύλου στελεχώνεται από δημόσιους πολιτικούς υπαλλήλους, οι οποίοι μετατάσσονται, μεταφέρονται ή αποσπώνται από υπηρεσίες του δημοσίου, του ευρύτερου δημόσιου τομέα ή Ν.Π.Δ.Δ. ή από πρόσωπα που προσλαμβάνονται ως μόνιμοι ή με σύμβαση εργασίας αορίστου χρόνου, σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις.
Τι είναι η Αρχή Προσφυγών;
Οι αιτούντες άσυλο, των οποίων τα αιτήματα έχουν απορριφθεί σε πρώτο βαθμό, έχουν δικαίωμα, σύμφωνα με το νόμο, να προσφύγουν κατά της απόφασης που απέρριψε το άιτημά τους εντός συγκεκριμένης χρονικής περιόδου. Όταν η Υπηρεσία Ασύλου θα ξεκινήσει τη λειτουργία της, και στις περιπτώσεις που θα έχει λάβει αρνητική απόφαση επί κάποιου αιτήματος ασύλου, ο αιτών θα μπορεί να ζητήσει την επανεξέταση του αιτήματος από δευτεροβάθμιο όργανο, την Αρχή Προσφυγών. Στην Αρχή θα λειτουργούν τριμελείς ανεξάρτητες Επιτροπές Προσφυγών, που θα απαρτίζονται από ένα πρόσωπο εγνωσμένου κύρους, με εξειδίκευση ή εμπειρία στο προσφυγικό δίκαιο ή στο δίκαιο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ή στο διεθνές δίκαιο, ως πρόεδρο, έναν Έλληνα υπήκοο που υποδεικνύεται από την Ύπατη Αρμοστεία του Ο.Η.Ε. για τους Πρόσφυγες και έναν πτυχιούχο Α.Ε.Ι. με τίτλο σπουδών νομικών, πολιτικών ή κοινωνικών επιστημών, με εξειδικευμένες γνώσεις στα ζητήματα διεθνούς προστασίας και ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ως μέλη, με τους αναπληρωτές τους. Οι Επιτροπές θα υποστηρίζονται από Εισηγητές και Γραμματεία, της οποίας προΐσταται Διευθυντής. Οι Επιτροπές Προσφυγών επίσης θα εξετάζουν τις προσφυγές κατά των αποφάσεων που ανακαλούν το καθεστώς διεθνούς προστασίας που έχει χορηγηθεί.
Ποιες είναι οι άμεσες προτεραιότητες της Υπηρεσίας Ασύλου;
ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ / ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΑΣΥΛΟΥ:
Έχει ολοκληρωθεί σχέδιο Προεδρικού Διατάγματος, με το οποίο θα καθιερωθεί νέα διαδικασία αναγνώρισης του καθεστώτος του πρόσφυγα ή του δικαιούχου επικουρικής προστασίας, σε συμμόρφωση προς την Οδηγία 2005/85/ΕΚ του Συμβουλίου (L326/13.12.2005) «σχετικά με τις ελάχιστες προδιαγραφές για τις διαδικασίες με τις οποίες τα κράτη μέλη χορηγούν και ανακαλούν το καθεστώς του πρόσφυγα», σύμφωνα με τις ευρωπαϊκές και διεθνείς δεσμεύσεις της χώρας. Το σχέδιο αυτό βρίσκεται στη διαδικασία δημόσιας διαβούλευσης.
ΣΤΕΛΕΧΩΣΗ:
Άμεση προτεραιότητα της Υπηρεσίας Ασύλου είναι η στελέχωση με ικανό αριθμό υπαλλήλων, ώστε να είναι δυνατή η ταχεία εξέταση του μεγάλου αριθμού αιτημάτων που αναμένονται. Στην παρούσα φάση, η Υπηρεσία στελεχώνεται από μικρό αριθμό δημοσίων υπαλλήλων (μεταταγμένων – αποσπασμένων). Στην πλήρη ανάπτυξή τους, η Υπηρεσία Ασύλου και η Αρχή Προσφυγών θα απασχολούν περίπου 360 άτομα (292 υπάλληλοι και εβδομήντα μέλη των τριμελών επιτροπών προσφυγών).
ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ :
Μεγάλη έμφαση δίνεται στην άρτια εκπαίδευση του προσωπικού της Υπηρεσίας Ασύλου τόσο σε σχέση με το νομικό πλαίσιο που διέπει την παροχή διεθνούς προστασίας, όσο και σε σχέση με περισσότερο τεχνικά ζητήματα (τεχνικές συνέντευξης, διακρίβωση αποδεικτικών στοιχείων, συγκέντρωση και αξιολόγηση πληροφοριών για τα κράτη προέλευσης των αιτούντων διεθνούς προστασίας, χειρισμός περιπτώσεων ευάλωτων προσώπων, ασυνόδευτων ανηλίκων κ.ά.).
Η εκπαίδευση παρέχεται από το Ευρωπαϊκό Γραφείο Ασύλου (EASO) μέσω της εκπαιδευτικής πλατφόρμας του EAC (European Asylum Curriculum), στόχος του οποίου είναι η κατά το δυνατόν παροχή ομοιόμορφης εκπαίδευσης των υπαλλήλων των κρατών μελών σε θέματα ασύλου. Παράλληλα, η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες συνδράμει το έργο της εκπαίδευσης του προσωπικού μέσω της διοργάνωσης εκπαιδευτικών ημερίδων και παροχής έντυπου εκπαιδευτικού υλικού.
Είναι δυνατή η στελέχωση της Υπηρεσίας υπό τις παρούσες συνθήκες;
Η στελέχωση της Υπηρεσίας Ασύλου αποτελεί πρώτη προτεραιότητα της Πολιτείας, λόγω της κεφαλαιώδους σημασίας που έχει η διαδικασία του ασύλου για την ορθολογική διαχείριση των μεταναστευτικών ροών και της παραμονής μας εντός Schengen επί ίσοις όροις με τους λοιπούς εταίρους. Η Υπηρεσία έχει απευθύνει έκκληση κατά τη διάρκεια των εγκαινίων της στους κρατικούς υπαλλήλους και τις υπηρεσίες να στηρίξουν το έργο της, και πλέον δημοσιοποιεί μέσω του τύπου τις προσκλήσεις εκδήλωσης ενδιαφέροντος για αποσπάσεις και μετατάξεις σε αυτήν. Ως αποτέλεσμα έχει αυξηθεί σημαντικά το ενδιαφέρον. Για παράδειγμα, ενώ το 2011 ο αριθμός των αιτήσεων ήταν κάτω από είκοσι, με την τελευταία πρόσκληση ανήλθε στους σαράντα πέντε ενδιαφερόμενους.
Γιατί δεν έχει ξεκινήσει ακόμα η λειτουργία της Υπηρεσίας Ασύλου και της Αρχής Προσφυγών, όταν ο νόμος προέβλεπε ότι αυτό θα γίνει στο τέλος του Ιανουαρίου του 2012;
Η λειτουργία των Υπηρεσιών δεν έχει ξεκινήσει λόγω σημαντικής υποστελέχωσης (στο τέλος Μαΐου 2012, από τους 292 υπαλλήλους, που απαιτούνται συνολικά, είχαν αναλάβει υπηρεσία μόνο 15). Οι διαδικασίες για τις μετατάξεις και τις αποσπάσεις υπαλλήλων από μια υπηρεσία του Δημοσίου σε άλλη είναι ιδιαίτερα αργές. Πολλές υπηρεσίες δεν συναινούν στη μετακίνηση υπαλλήλων τους, ενδεχομένως επειδή δεν έχουν κατανοήσει την κρισιμότητα του ζητήματος ή λόγω της γενικής μείωσης των υπαλλήλων του δημοσίου. Καθυστέρηση στη στελέχωση παρατηρείται παρά το ότι οι μετακινήσεις στην Υπηρεσία Ασύλου εξαιρούνται από ορισμένους περιορισμούς που ισχύουν για άλλες υπηρεσίες (για παράδειγμα, δεν απαιτείται η γνώμη υπηρεσιακού συμβουλίου για τη μετακίνηση του υπαλλήλου), και παρά τη μεγάλη πίεση που ασκεί η ΕΕ για τη γρήγορη στελέχωση της Υπηρεσίας. Για το λόγο αυτό, εξετάζεται η περίπτωση μιας νέας ρύθμιση που να εισάγει τη δυνατότητα πρόσληψης υπαλλήλων ορισμένου χρόνου.
Πώς θα καλυφθεί ο προϋπολογισμός της Υπηρεσίας Ασύλου;
Δεδομένου ότι η αποστολή της Υπηρεσίας Ασύλου αποτελεί «ευρωπαϊκή υπόθεση», και όχι μόνον εθνική, θα καταβληθεί κάθε δυνατή προσπάθεια να συνεισφέρει οικονομικά η Ευρωπαϊκή Ένωση στα έξοδα λειτουργίας της Υπηρεσίας Ασύλου και της Αρχής Προσφυγών.
Πότε θα ξεκινήσει η λειτουργία της νέας Υπηρεσίας Ασύλου και της Αρχής Προσφυγών;
Όταν στελεχωθούν πλήρως.
