ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΗ
Αθήνα, 6 Σεπτεμβρίου 2011
ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ
Δευτερολογία Υπουργού Προστασίας του Πολίτη, κ. Χρήστου Παπουτσή, στη Βουλή (5/9/2011), σχετικά με την εγκληματικότητα, απαντώντας σε Επερώτηση των τεσσάρων ανεξάρτητων βουλευτών Θ. Μπακογιάννη, Χ. Μαρκογιαννάκη, Γ. Κοντογιάννη και Ε. Αυγενάκη
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, όσον αφορά στα σχόλια των συναδέλφων, δεν έχω καμία απολύτως αντίρρηση ότι υπάρχουν θέματα στα οποία οφείλουμε, όλες οι πολιτικές δυνάμεις, να σταθούμε με παρρησία και ευθύνη. Θεωρώ ότι είναι υποχρέωσή μας, υποχρέωση όλων, γιατί η ασφάλεια είναι δικαίωμα των πολιτών κατοχυρωμένη από το Σύνταγμα της Ελληνικής Δημοκρατίας. Και αυτό το δικαίωμα του κάθε πολίτη η Κυβέρνηση είναι αποφασισμένη να το εγγυηθεί.
Επίσης, συμφωνώ απόλυτα με τον Κοινοβουλευτικό Εκπρόσωπο του ΠΑΣΟΚ κ. Πέτρο Ευθυμίου, ο οποίος μας θύμισε ότι, πέραν των άλλων, ακριβώς αυτή η εγγύηση του δικαιώματος του κάθε πολίτη για την ασφάλειά του, είναι ζήτημα κοινωνικής δικαιοσύνης για τον ασθενέστερο πολίτη και βεβαίως εμείς είμαστε δεσμευμένοι να παράσχουμε αυτή την εγγύηση.
Πολλά είναι εκείνα τα οποία θα μπορούσε να πει κανείς και πολλές οι ιδέες που μπορεί να αξιοποιήσει, προκειμένου να ενισχύσει την αντεγκληματική πολιτική. Εγώ χρησιμοποίησα τη λέξη πρώτη φορά, πράγματι. Δεν είμαι εραστής, κύριε Μαρκογιαννάκη, της αντίστοιχης προσέγγισης. Μακριά από εμένα τέτοιου είδους πολιτικές πρακτικές. Απλώς αναφέρθηκα στο γεγονός ότι η Ελληνική Αστυνομία εφαρμόζει για πρώτη φορά το πολυετές «Πρόγραμμα Αντεγκληματικής Πολιτικής 2010-2014». Σ’ αυτό αναφέρθηκα.
Σ’ αυτή την κατεύθυνση βεβαίως θέλω να σας πω και να σας διαβεβαιώσω –και ο κάθε καλοπροαίρετος κριτής αυτών των πολιτικών είμαι απόλυτα βέβαιος θα το διαπιστώσει- ότι δεν νομίζω πως υπάρχει κάτι πιο σύγχρονο, κάτι πιο ευρωπαϊκό, κάτι πιο αποτελεσματικό και δοκιμασμένο σε άλλα πολιτισμένα κράτη, το οποίο να μην περιλαμβάνεται στο Πρόγραμμα Αντεγκληματικής Πολιτικής της ελληνικής πολιτείας και της Ελληνικής Αστυνομίας μέχρι το 2014. Το λέω αυτό γιατί καμία φορά μέσα στη γενικότερη αντιπολιτευτική δίνη χάνονται και τα θετικά, χάνονται και κάποια βήματα τα οποία γίνονται, γιατί γίνονται βήματα, γίνονται προσπάθειες.
Οι κάμερες είναι ένα θέμα το οποίο, όπως γνωρίζετε, δεν είναι αντικείμενο του δικού μας Υπουργείου. Είναι αντικείμενο του Υπουργείου Δικαιοσύνης και υπάρχουν διάφορες διεργασίες και συζητήσεις στο πλαίσιο του Υπουργείου Δικαιοσύνης. Το δικό μας Υπουργείο συμμετέχει, σε αυτές τις συζητήσεις. Οι συγκεκριμένες προτάσεις συζητήθηκαν και στην Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής, όταν πριν από περίπου ένα μήνα είχα και εγώ την ευκαιρία να απευθυνθώ προς τους συναδέλφους Βουλευτές στην επιτροπή αυτή, αλλά και άλλοι συνάδελφοι, νομίζω και η Πρόεδρος του κόμματός σας, κυρία Ντόρα Μπακογιάννη.
Όταν επιχειρούμε να σχεδιάσουμε και να αποφασίσουμε νέα μέτρα, οφείλουμε να λάβουμε υπ’ όψιν μας όλες τις εμπειρίες, να λάβουμε υπ’ όψιν μας τις επιστημονικές μελέτες, να λάβουμε υπ’ όψιν τις εμπειρίες άλλων κρατών. Δεν είχα πρόθεση να αναφερθώ στο θέμα, αλλά επειδή κάποιος εκ των συναδέλφων αναφέρθηκε και στη βρετανική εμπειρία, απλώς θέλω να πω την εμπειρία η οποία καταγράφεται στην έκθεση της Σκότλαντ Γιάρντ του 2008, η οποία αναφέρει ότι η συμβολή της χρήσης των καμερών στην καταστολή και πρόληψη τέλεσης αδικημάτων, δεν ήταν ιδιαίτερα μεγάλη. Και πού; Για το Λονδίνο, όπου υπάρχει η μεγαλύτερη αναλογία καμερών ανά κάτοικο στον κόσμο, δεδομένου ότι στο Λονδίνο υπάρχουν πάνω από ένα εκατομμύριο κάμερες, εκεί, λοιπόν, μόνο το 3% των ληστειών που τελέστηκαν στο δρόμο, εξιχνιάστηκαν χάρη στις κάμερες.
Τα λέω αυτά γιατί ακούμε, συζητούμε, πολλές φορές γίνεται προσέγγιση χάριν δημοσιογραφικού ενδιαφέροντος για το πώς αυτό περνάει στον κόσμο, αλλά η ουσία πολλές φορές είναι πολύ μακριά από την πραγματικότητα και από την εντύπωση που διαμορφώνεται με αυτό τον τρόπο. Για παράδειγμα, μένοντας στο παράδειγμα των καμερών, θέλω να πω ότι υπάρχουν επιστημονικές μελέτες, οι οποίες λένε ότι οι κάμερες δεν μειώνουν το αίσθημα ανασφάλειας των πολιτών ή άλλες επιστημονικές προσεγγίσεις που λένε ότι οδηγούν στην μετατόπιση της εγκληματικότητας.
Θέλω να καταλήξω λέγοντας όχι ότι είμαι εναντίον στη χρήση των καμερών, απλώς λέω ότι η αντεγκληματική πολιτική γενικώς χρειάζεται ολοκληρωμένη προσέγγιση και σε κάθε περίπτωση δεν μπορείς να σχεδιάζεις μέτρα, μέσα, μεθόδους, πρακτικές και να αγνοείς τη συγκυρία, γιατί η συγκυρία είναι δεδομένη. Αν με τον έναν ή με τον άλλον τρόπο δεν καταβάλλουμε κάθε δυνατή προσπάθεια, ούτως ώστε να μπορέσουμε να μειώσουμε τις αιτίες που δημιουργούν και επιδρούν στην αύξηση της εγκληματικότητας, είναι προφανές ότι όσα μέτρα και όσες επενδύσεις κι αν κάνουμε στα μέσα, η εγκληματικότητα θα συνεχίσει να αυξάνεται.
Θέλω να είμαι ειλικρινής , επειδή ζούμε σε μία περίοδο εξαιρετικά δύσκολη από οικονομικής απόψεως, δεν μπορούμε να αγνοούμε τη συγκυρία την οικονομική και την κοινωνική που διαμορφώνεται στη χώρα μας. Όπως, δεν μπορούμε να αγνοούμε και την εμπειρία άλλων κρατών που πέρασαν από τη δίνη της οικονομικής κρίσης, της ύφεσης και των περιοριστικών πολιτικών, όπως αυτές τις οποίες βιώνουμε σήμερα στη χώρα μας. Εκεί είχαμε αύξηση των δεικτών εγκληματικότητας ακόμα και στην περίοδο που είχε επέλθει η ανάκαμψη της οικονομίας. Δεν θέλω να επεκταθώ σε λεπτομέρειες, αλλά αυτά είναι στοιχεία και εμπειρίες που οφείλουμε να λάβουμε υπ’ όψιν μας και κυρίως όσον αφορά στο σχεδιασμό των πολιτικών μας για το μέλλον.
Δεν μου αρέσει, επίσης, να κάνω συγκρίσεις με το παρελθόν. Όμως, καμιά φορά, είναι αναγκαίο, γιατί βλέπουμε ότι επιχειρείται να γίνεται πολιτική από την πλευρά της Αντιπολίτευσης σε σχέση με το παρελθόν. Έτσι, λοιπόν, είμαι υποχρεωμένος μιας και άκουσα και τον κύριο Δένδια, ο οποίος μάλιστα έφυγε και δεν είναι δυστυχώς αυτήν την ώρα εδώ, να μας λέει σε ποια χώρα ζούμε και ουσιαστικά να αναφέρει ως βασικό παράδειγμα της εγκληματικής κατάστασης που επικρατεί, το «καθεστώς ανομίας», όπως είπε. Όταν προσδιόρισε το «καθεστώς ανομίας» ουσιαστικά μας είπε για τις συγκεντρώσεις στο Σύνταγμα, δηλαδή τις διαδηλώσεις, τις διαμαρτυρίες οι οποίες γίνονται για μια πολιτική της Κυβέρνησης, αδίκως κατά την άποψή μας, αλλά ο κάθε πολίτης έχει το δικαίωμα να εκφράζεται ελεύθερα κι αυτό οφείλουμε να το εγγυηθούμε. Εξάλλου, αυτό ακριβώς ήταν κι η δικιά μας πρόθεση και η δική μας πολιτική.
Τώρα, όσον αφορά στο γεγονός ότι εδώ έχουν ξεπεράσει κάθε όριο, θα συμφωνήσω με τον κ. Δένδια, ο οποίος επανήλθε στην αίθουσα. Πράγματι έχουν ξεπεράσει το όριο σε πάρα πολλές περιπτώσεις. Μόνο στην περίοδο που είμαι εγώ Υπουργός στο Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη, σε ένα διάστημα δέκα μηνών έχουν πραγματοποιηθεί πάνω από χίλιες πορείες και συγκεντρώσεις σε ολόκληρη τη χώρα. Αυτό είναι πρωτοφανές ως στοιχείο κινητοποιήσεων και δραστηριοτήτων. Δεν έχει σημασία αν είναι μεγάλες ή μικρές, πολυπληθείς, βίαιες ή όχι. Σημασία έχει ότι υπάρχουν τέτοιου είδους δραστηριότητες.
Συμφωνώ απολύτως ότι, ιδιαίτερα για το κέντρο της Αθήνας, αυτή η κατάσταση είναι εξόχως προβληματική, διότι έχει γονατίσει το σύστημα, γιατί έχουν γονατίσει οι πάντες. Το εμπόριο, ο τουρισμός στο κέντρο της πόλης πραγματικά έχουν γονατίσει και αυτό είναι ζήτημα σοβαρότατο. Και δεν είναι μόνο ευθύνη της Κυβέρνησης η επίλυσή του. Είναι θέμα όλων των κοινωνικών δυνάμεων και των πολιτικών κομμάτων και εκείνων των φορέων που οργανώνουν τις αντίστοιχες συγκεντρώσεις και τις διαδηλώσεις στο κέντρο της Αθήνας να συναισθανθούν ότι υπάρχουν επιπτώσεις στη δουλειά και στην προοπτική των άλλων οικογενειών, οι οποίες δουλεύουν και εργάζονται ή περιμένουν να ζήσουν από τη λειτουργία του κέντρου των Αθηνών.
Όμως, δεν θέλω να αφήνω χωρίς απάντηση συγκεκριμένα γεγονότα και κυρίως όσον αφορά τις συγκρίσεις ανάμεσα στις πολιτικές.
Θέλω, λοιπόν, να μου επιτρέψετε πολύ σύντομα να πω τέσσερα πέντε στοιχεία συγκριτικά αναφερόμενος στο χρονικό διάστημα 1/9/2008 έως 31/8/2009, δηλαδή τον τελευταίο χρόνο διακυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας. Ας πάρουμε το διατιθέμενο προσωπικό της Ελληνικής Αστυνομίας σε βάρδιες όσον αφορά το κέντρο της Αθήνας. Αυτήν την περίοδο, λοιπόν, 95.346 άτομα ήταν σε βάρδιες. Τη δεύτερη περίοδο από 1/9/2009 μέχρι 31/8/2010, δηλαδή η πρώτη περίοδος του ΠΑ.ΣΟ.Κ., τα άτομα αυτά που απασχολήθηκαν σε βάρδιες ήταν 128.000. Στη δική μου περίοδο, το τελευταίο δεκάμηνο δηλαδή, τον τελευταίο χρόνο, τα άτομα ήταν 140.000. Αυτά τα λέω απλώς ως ένδειξη, ως στοιχεία για το τι ακριβώς γίνεται.
Δεύτερον, είναι οι ομάδες ΔΕΛΤΑ. Το τελευταίο χρόνο της περιόδου της Νέας Δημοκρατίας υπήρχαν 2.170 ομάδες. Τον πρώτο χρόνο Κυβέρνησης του ΠΑ.ΣΟ.Κ. ήταν 5.200 οι ομάδες. Το δεκάμηνο της δικής μου παρουσίας, μέχρι τον Αύγουστο, ήταν 7.100 οι ομάδες ΔΕΛΤΑ.
Οι ομάδες ΔΙΑΣ τώρα. Τον πρώτο χρόνο του ΠΑ.ΣΟ.Κ., γιατί ιδρύθηκαν το 2010, διατέθηκαν 2.500 ομάδες. Μέχρι τον Ιούνιο διατέθηκαν 4.000 ομάδες. Αυτό τι δείχνει; Δείχνει ότι υπάρχει μία συνεχής προσπάθεια. Ποιο είναι το αποτέλεσμα; Συλλήψεις για ληστείες και αρπαγές τσαντών. Το τελευταίο χρόνο της Νέας Δημοκρατίας ήταν 159 οι συλλήψεις. Τον πρώτο χρόνο της Κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ ήταν 149 οι συλλήψεις. Στο οκτάμηνο, μέχρι τον Ιούνιο δηλαδή, ήταν 265.
Την ίδια περίοδο, όμως, υπήρχε σαφέστατη μείωση των προσπαθειών για ληστείες στις τράπεζες. Αυτό δείχνει ότι υπάρχει μετατόπιση της εγκληματικότητας σε άλλους τομείς, σε άλλα πεδία. Αντίθετα, είναι το αποτέλεσμα της δράσης των ομάδων ΔΙΑΣ στο κέντρο της Αθήνας σε όλους τους χρόνους. Εάν είχαμε την οικονομική δυνατότητα και με περισσότερο προσωπικό για να μπορεί να λειτουργεί η ομάδα ΔΙΑΣ και το βράδυ και τις πρώτες πρωινές ώρες, σας διαβεβαιώ ότι θα ήταν ακόμα μικρότερος ο βαθμός και οι ρυθμοί της εγκληματικότητας σε αυτούς τους τομείς.
Συλλήψεις για ναρκωτικά . Έδωσα μία πρώτη εκτίμηση και την κράτησα μακριά από τα νούμερα, γιατί επαναλαμβάνω, και το έχετε προσέξει τόσα χρόνια που είμαστε μαζί στη Βουλή, ότι δεν μου αρέσει να χρησιμοποιώ νούμερα, παρά το γεγονός ότι είμαι οικονομολόγος. Όμως, κύριε Μαρκογιαννάκη, με προκαλέσατε. Σας υπενθύμισα τη συγκυρία, τη διεθνή, την οικονομική, την πραγματική. Θέλετε αριθμούς;
Ακούστε, λοιπόν. Συλλήψεις για ναρκωτικά: Στο χρόνο της Νέας Δημοκρατίας, 2.900 τον τελευταίο χρόνο. Στον πρώτο χρόνο της Κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ 1.770. Στο οκτάμηνο μέχρι τον Ιούνιο, γιατί δεν έχω δυστυχώς το τελευταίο δίμηνο της δικής μου περιόδου, ήταν 1.814.
Από πού, λοιπόν, βγάζετε το συμπέρασμα ότι υπάρχει μείωση των συλλήψεων για τα ναρκωτικά; Πράγματι καταλαβαίνω τι δείχνετε, καταλαβαίνω τι συμβαίνει, διαβάζετε την σύγκριση των τελευταίων στατιστικών του τελευταίου εξαμήνου με το προηγούμενο. Εγώ σας μιλώ για τα τελευταία δύο χρόνια, γιατί δεν μπορεί κανείς να μετρήσει μόνο τα δύο εξάμηνα. Πολλά πράγματα μπορεί να αλλάζουν, άλλη συγκυρία η μεν, άλλη συγκυρία η δε.
Όμως, γι’ αυτό δεν επέλεξα να ασχοληθώ με τα στοιχεία αυτά από την αρχή, δεν έχει καμία απολύτως σημασία να δούμε ποιος συνέλαβε περισσότερους κλέφτες και ποιος συνέλαβε λιγότερους, γιατί «φτωχοδιάβολοι», οι οποίοι εμφανίζονται και μπαίνουν σε αυτήν την διαδικασία λόγω της οικονομικής κρίσης και της κοινωνικής κατάστασης, αυτοί θα βγαίνουν πάντοτε και θα υπάρχουν πάντα όσο υπάρχουν κοινωνικές ανισότητες. Αυτή είναι η πραγματικότητα.
Εάν εμείς δεν μπορούμε να διαμορφώσουμε ένα τέτοιο πλαίσιο, ούτως ώστε να είμαστε συνεπείς στο πρώτιστο καθήκον που έχουμε ως κράτος, ως πολιτεία και ως αστυνομία, να εγγυηθούμε το δικαίωμα του πολίτη στην ασφάλεια, στη ζωή του, στην κοινωνική και οικονομική του δραστηριότητα, τότε δεν έχει νόημα να συζητάμε για το ποιος συνέλαβε περισσότερους. Έχει σημασία, όμως, να δούμε με ποιο τρόπο θα θωρακίσουμε την πολιτεία, θα ενισχύσουμε τις διαδικασίες που μπορεί να λειτουργεί η αστυνομία, όχι απλώς διεκδικώντας τη μείωση της εγκληματικότητας, αλλά κυρίως προστατεύοντας τα δικαιώματα των πολιτών.
Άκουσα βέβαια και κράτησα ως τελευταίο το σχόλιο του κ. Δένδια, ότι ήταν μεγάλο λάθος αυτό και μάλιστα ότι ίσως υπέκρυπτε και κάποια μεγάλη ιδεολογική και πολιτική επιλογή η αντικατάσταση του όρου «Υπουργείο Δημόσιας Τάξης και Ασφάλειας» σε «Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη». Νομίζω ότι σωστά το εκτιμάει ο κ. Δένδιας. Πράγματι, είναι διαφορετική πολιτική επιλογή. Όμως, αυτό δεν σημαίνει σε καμία περίπτωση ότι η πολιτική μας επιλογή είναι να περιορίσουμε το δικαίωμα των πολιτών στην ασφάλεια. Το αντίθετο μάλιστα. Έχουμε κάθε υποχρέωση και κάθε δικαίωμα ακριβώς μέσα στο πλαίσιο της πολιτικής επιλογής της προστασίας του πολίτη να εγγυηθούμε τα δικαιώματα των πολιτών. Και το δικαίωμα των πολιτών, κύριε Δένδια, δεν είναι μόνο η ασφάλεια. Είναι και το δικαίωμα στην ελεύθερη έκφραση, στο συνέρχεσθαι, στην έκφραση των δημοκρατικών του δικαιωμάτων.
Όμως, τονίζω –και κλείνω με αυτό- ότι σε καμία περίπτωση δεν μπορεί η ελευθερία του δικαιώματος του κάθε πολίτη να εκφραστεί, να περιορίζει το δικαίωμα του κοινωνικού συνόλου να λειτουργήσει στην οικονομία, να λειτουργήσει στις κοινωνικές του σχέσεις. Σε αυτό επιμένουμε με πάρα πολύ αυστηρό τρόπο. Υπάρχει πλήρης κατανόηση για τις κοινωνικές αντιδράσεις. Σε καμία περίπτωση όμως, δεν πρόκειται να αφήσουμε να υπάρχει καθεστώς ανομίας στη χώρα. Ούτε υπάρχει καμία περίπτωση να επιτρέψουμε να κυριαρχεί η βία στις κοινωνικές εκδηλώσεις και στις αγωνιστικές διεκδικήσεις των εργαζομένων, των φοιτητών, των οποιωνδήποτε άλλων.
Μου ετέθη τελευταία στιγμή, νομίζω από τον κ. Κοντογιάννη, το ερώτημα, πώς θα εφαρμοστεί ο νόμος για το άσυλο και ο νέος πανεπιστημιακός νόμος. Θα εφαρμοστεί όπως εφαρμόζονται όλοι οι νόμοι, με απόλυτο και καθαρό τρόπο. Δεν υπάρχει καμία περίπτωση να μην εφαρμοστούν οι νόμοι του ελληνικού κράτους. Εκείνο που έχει σημασία όμως, είναι όλες οι δυνάμεις, οι οποίες αισθάνονται την ευθύνη τους απέναντι στην κοινωνία, να αναλάβουν και εκείνες τις ευθύνες τους, ούτως ώστε να μην χρειαστεί να εφαρμοστούν νόμοι οι οποίοι ενδεχομένως μπορεί να δημιουργούν περαιτέρω εντάσεις.
Στην προκειμένη περίπτωση το πανεπιστημιακό άσυλο ως ιδέα, ως λογική και ως κατάκτηση του δημοκρατικού φοιτητικού κινήματος και του προοδευτικού χώρου στη χώρα μας παραμένει και θα παραμένει πάντοτε, αλλά οφείλουμε όλοι να το διαφυλάξουμε. Όμως, πανεπιστημιακό άσυλο σημαίνει ελευθερία έκφρασης των ιδεών και ελευθερία στην πανεπιστημιακή δραστηριότητα των υποκειμένων της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Δεν σημαίνει τίποτα διαφορετικό. Δεν σημαίνει τίποτα πέραν αυτού. Όλα τα υπόλοιπα, τα οποία με τον έναν ή τον άλλον τρόπο αμαύρωσαν την έννοια και την αξία του πανεπιστημιακού ασύλου, δεν έχουν καμία θέση στη σύγχρονη εποχή και είμαι απόλυτα βέβαιος ότι και η πανεπιστημιακή κοινότητα θα τα καταδικάσει.
Ευχαριστώ.
