ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΗ
Αθήνα, 7 Φεβρουαρίου 2011
ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ
Απάντηση Υπουργού Προστασίας του Πολίτη, κ. Χρήστου Παπουτσή, στη Βουλή στην επίκαιρη ερώτηση του βουλευτή του ΛΑΟΣ, κ. Ιωάννη Κοραντή σχετικά με τη συμφωνία επανεισδοχής Ευρωπαϊκής Ένωσης – Τουρκίας
Καταρχάς, οφείλω να απαντήσω στο συμπληρωματικό σχόλιο το οποίο μου απηύθυνε ο συνάδελφος κύριος Κοραντής. Θα ήθελα να πω ευθύς εξαρχής ότι η Διυπουργική Επιτροπή η οποία συνήλθε σήμερα υπό την προεδρία του Πρωθυπουργού, στην πραγματικότητα επιβεβαίωσε τη βασική πολιτική επιλογή της Κυβέρνησης. Να θέσει επιτέλους όλο το μεταναστευτικό θέμα σε ένα καθαρό και σαφές πλαίσιο. Σε ένα πλαίσιο απολύτως συγκεκριμένο όσον αφορά στους νόμιμους μετανάστες οι οποίοι διαμένουν στη χώρα μας. Σε ένα πλαίσιο απολύτως συγκεκριμένο όσον αφορά στους παράνομους μετανάστες που βρίσκονται με τον έναν ή τον άλλο τρόπο στη χώρα μας. Και ταυτόχρονα στέλνει ένα καθαρό μήνυμα σε εκείνους που επιχειρούν να περάσουν από τη χώρα μας προς την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Πολύ σύντομα θέλω να σας ενημερώσω ότι η Ελλάδα έχει ήδη θέσει σε εφαρμογή το μηχανισμό εξέτασης των αιτήσεων ασύλου που εκκρεμούν εδώ και πολλά χρόνια και ήδη με υπεράνθρωπες προσπάθειες των υπηρεσιών εξετάζονται. Όπως επίσης εξετάζονται και όλες οι άλλες αιτήσεις που υποβάλλονται. Ταυτόχρονα υπάρχει η απόλυτη ανάγκη για τη χώρα να υπάρξει η πλήρης καταγραφή των μεταναστών. Μια καταγραφή της πραγματικής θέσης τους στην ελληνική κοινωνία, με ποιο καθεστώς βρίσκονται εδώ στην Ελλάδα, εάν είναι νόμιμοι ή παράνομοι. Αν είναι παράνομοι, πότε έχουν υποπέσει στο καθεστώς της παρανομίας, ή της μη νομιμότητας. Γιατί γνωρίζετε ότι υπάρχει μεγάλος αριθμός μεταναστών οι οποίοι συμπλήρωναν τα ένσημα, τα οποία χρειάζονται σύμφωνα με το νόμο για την ανανέωση της άδειας παραμονής τους, αλλά έχουν ένα χρόνο ή κάποιους μήνες, ή κινδυνεύουν τους επόμενους μήνες να μείνουν χωρίς ένσημα και ως εκ τούτου να βρεθούν κι αυτοί σε ένα καθεστώς ημιπαρανομίας. Επειδή ακριβώς όλος αυτός ο χώρος διαμορφώνει μια γκρίζα ζώνη, αυτή τη γκρίζα ζώνη θα αναλάβουν τα αρμόδια Υπουργεία, το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων καθώς και το Υπουργείο Εσωτερικών, να εξετάσουν για να δουν μήπως μπορεί να βρεθεί κάποια άλλη λύση.
Αλλά όσον αφορά τους μεν νόμιμους μετανάστες, η ελληνική πολιτεία, η ελληνική Κυβέρνηση, καταβάλλει κάθε δυνατή προσπάθεια για την ασφαλέστερη ένταξή τους στην ελληνική κοινωνία. Όσον αφορά δε σε εκείνους οι οποίοι αιτούνται άσυλο, είναι απολύτως σαφές το μήνυμα: όσοι έχουν δικαίωμα ασύλου στη χώρα μας ή έχουν δικαίωμα διεθνούς προστασίας, θα το πάρουν άμεσα. Ενώ όλοι οι υπόλοιποι μη νόμιμοι μετανάστες, εκείνοι οι οποίοι βρίσκονται σε καθεστώς παρανομίας και δεν έχουν καμία απολύτως δυνατότητα και πιθανότητα να νομιμοποιηθούν στο μέλλον, όλοι αυτοί θα μπουν στη διαδικασία του επαναπατρισμού, είτε του εθελοντικού επαναπατρισμού είτε της απέλασης. Δεν υπάρχει κάτι διαφορετικό, είναι μία αποσαφήνιση της κυβερνητικής πολιτικής, απολύτως συγκεκριμένη και ένα μήνυμα καθαρό προς όλες τις κατευθύνσεις.
Τώρα, όσον αφορά αυτή καθαυτή την ερώτηση, σχετικά με τη Συμφωνία της Ευρωπαϊκής Ένωσης με την Τουρκία, θα ήθελα να πω ότι η ελληνική κυβέρνηση δεν συμμερίζεται τις ανησυχίες του κ. Κοραντή περί αρνητικής εξέλιξης. Κι αυτό γιατί η συμφωνία επανεισδοχής Ευρωπαϊκής Ένωσης και Τουρκίας, αποτελεί πάγιο αίτημα της Ελλάδας εδώ και πολλά χρόνια. Και το βασικό πρόβλημα που αντιμετώπιζε ανέκαθεν η χώρα μας, ήταν είτε η αδιαφορία, είτε η καθυστέρηση, είτε η ολιγωρία ορισμένων κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά και της ίδιας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία ηρνείτο να αποδεχτεί ότι η λαθρομετανάστευση δεν είναι τοπικό ελληνικό πρόβλημα, αλλά αμιγώς ευρωπαϊκό πρόβλημα.
Ήδη λοιπόν, η Ελλάδα καταγράφει μία σημαντική διπλωματική επιτυχία, αφού ουσιαστικά η Ευρώπη έπαψε να εθελοτυφλεί. Η Ευρώπη βρίσκεται στα σύνορα μας, στα σύνορα της, με την παρουσία του Frontex , του Οργανισμού Διασυνοριακής Συνεργασίας και αυτή η επιτυχία είναι αναμφισβήτητα προϊόν της εργώδους προσπάθειας της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ και του Γιώργου Παπανδρέου προσωπικά. Γιατί ας μην ξεχνάμε, μέχρι τον Οκτώβρη του 2009, η χώρα, επί της διακυβερνήσεως της ΝΔ, βρισκόταν σε κατάσταση βουδιστικής αταραξίας.
Πρώτα απ’ όλα, πριν φτάσουμε στην εν λόγω συμφωνία, βγήκε από τη ναφθαλίνη το πρωτόκολλο που είχε υπογράψει η Ελλάδα το 2001 με την Τουρκία και το οποίο ετέθη σε εφαρμογή το 2002. Αυτό έγινε με την 1η Σύνοδο του Ανωτάτου Συμβουλίου Συνεργασίας Ελλάδας – Τουρκίας στις 14-05-2010 παρουσία των Πρωθυπουργών των δύο χωρών. Εκεί υπεγράφησαν Κοινές Δηλώσεις διμερούς συνεργασίας και έκτοτε παρουσιάζεται μια σαφής βελτίωση της τουρκικής πλευράς όσον αφορά την παράνομη μετανάστευση και τα θέματα επανεισδοχής.
Χαρακτηριστικά στοιχεία της βελτίωσης αυτής αποτελούν δίχως άλλο η σύντομη απόκριση της τουρκικής πλευράς σε όλα τα υποβληθέντα αιτήματα επανεισδοχής, η ενεργοποίηση του λιμανιού κοντά στη Σμύρνη και η πύκνωση των επαφών με τις τουρκικές αρχές, όπως επίσης και η διασυνοριακή συνεργασία στον Έβρο. Αυτά είναι δείγματα της διαφορετικής προσέγγισης που έχουν πλέον στο πρόβλημα, καθώς η τουρκική θέση ήταν μέχρι τώρα στείρα άρνηση.
Σε ό,τι αφορά τώρα συγκεκριμένες προβλέψεις του σχεδίου Συμφωνίας Ευρωπαϊκής Ένωσης – Τουρκίας, και ειδικότερα για την τριετή μεταβατική περίοδο, έχω να πω τα εξής:
Πρώτον, σε όλες τις συμφωνίες τέτοιου είδους προβλέπεται μεταβατικό διάστημα. Και δεν μπορεί να απαιτεί κανείς εδώ και τώρα εφαρμογή συμφωνιών που ούτως ή άλλως θέλουν χρόνο για να ωριμάσουν και να επιτευχθεί η εφαρμογή. Σας θυμίζω, ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση περίμενε για πολύ περισσότερο την Ελλάδα στο θέμα της ανύπαρκτης παροχής ασύλου. Γιατί όπως γνωρίζετε, η Ευρωπαϊκή Ένωση εδώ και πάρα πολλά χρόνια επιμένει να ασκεί κριτική στην Ελλάδα για την μέχρι πρόσφατα ανυπαρξία και την πλήρη αδυναμία λειτουργίας του μηχανισμού παροχής ασύλου.
Δεύτερον, θέλω να επισημάνω ότι, κατά το συγκεκριμένο διάστημα προβλέπεται ότι θα είναι δυνατή η επανεισδοχή στην Τουρκία όχι μόνο των Τούρκων λαθρομεταναστών, αλλά και υπηκόων τρίτων χωρών, με τις οποίες η Τουρκία έχει υπογράψει Συμφωνία Επανεισδοχής. Και μπορεί σήμερα η Τουρκία να μην έχει υπογράψει διμερείς συμφωνίες με κράτη που ενδιαφέρουν και την Ελλάδα, όπως π.χ. το Πακιστάν, από το οποίο προέρχεται και ένας μεγάλος αριθμός μεταναστών στη χώρα μας, αλλά κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει ότι αυτό δε θα συμβεί στο άμεσο μέλλον, με την πίεση και της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Τρίτον και τελευταίο, μία πολύ σημαντική πρόβλεψη της Συμφωνίας είναι ότι κατά τη μεταβατική περίοδο, θα εφαρμόζεται το πρωτόκολλο επανεισδοχής Ελλάδος -Τουρκίας. Αυτό, είμαι απόλυτα βέβαιος ότι εσείς κ.Κοραντή, με τη μεγάλη διπλωματική εμπειρία σας, αναγνωρίζετε ότι έχει πολύ μεγάλη σημασία.
Και αυτό γιατί ότι η είσοδος της διμερούς συμφωνίας που έχουμε συνάψει με την Τουρκία, στο κείμενο της συμφωνίας Ευρωπαϊκής Ένωσης-Τουρκίας, αποτελεί αυτόματη αναβάθμιση του πρωτοκόλλου Παπανδρέου –Ερντογάν, το οποίο έχει ήδη τεθεί σε εφαρμογή. Αυτό, δεν είναι πια μια απλή διμερής συμφωνία. Έχει ενσωματωθεί πλέον σε συμφωνία ευρωπαϊκού επιπέδου.
Και στο πλαίσιο αυτό θέλω να πω ότι πράγματι στις 24 Φεβρουαρίου, σύμφωνα με τις ανακοινώσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, πρόκειται να γίνει η συζήτηση και έγκριση της Συμφωνίας στο Συμβούλιο των Υπουργών, εφόσον υπάρξει έγκριση του COREPER, και δεν θέσουν θέματα άλλες χώρες. Θέλω να σας πω όμως ότι εμείς μέχρι τότε θα συνεχίσουμε να εργαζόμαστε στην κατεύθυνση της ενίσχυσης της συνεργασίας σε όλα τα επίπεδα, πολιτικό και επιχειρησιακό. Σε αυτή την κατεύθυνση, στις 22 του μηνός θα επισκεφθώ την Τουρκία σε μία επίσημη επίσκεψη, προκειμένου με τον Τούρκο ομόλογο μου να έρθουμε σε επαφή και να συζητήσουμε τον τρόπο με τον οποίο θα ενισχυθεί η συνεργασία μας, όχι μόνο στα θαλάσσια σύνορα, αλλά κυρίως στην περιοχή του Έβρου.
Σας ευχαριστώ
Δευτερολογία
Πρώτα απ’ όλα, θα ήθελα να διασκεδάσω τις ανησυχίες του κ. Κοραντή. Δεν υπάρχει αλλαγή όσον αφορά την πολιτική της κυβέρνησης. Η πολιτική της κυβέρνησης όσον αφορά τους μετανάστες είναι σαφής και συγκεκριμένη. Υπηρετούμε με απόλυτο σεβασμό τα συμφέροντα του έλληνα πολίτη, τη συνοχή της ελληνικής κοινωνίας, τις αρχές και τις αξίες του ανθρωπισμού που αποτυπώνονται στο Σύνταγμα της χώρας. Όπως επίσης υπηρετούμε και όλες τις διεθνείς συμφωνίες, που έχει συνάψει η χώρα μας στο διάβα των χρόνων. Και ταυτόχρονα το νομικό πλαίσιο της ΕΕ που ρυθμίζει τα των μεταναστών στην εσωτερική ευρωπαϊκή αγορά και την ΕΕ. Ως εκ τούτου, μην ανησυχείτε. Εκείνο όμως, το οποίο κάνουμε είναι ότι αλλάζουμε τα πάντα όσον αφορά την εφαρμογή του νόμου. Από την αδράνεια προχωρούμε στην άμεση ενεργοποίηση , στην αποσαφήνιση του πλαισίου και το νοικοκύρεμα. Γιατί αυτό το μπάχαλο δεν μπορεί να συνεχιστεί. Γιατί αυτό που συμβαίνει στην ελληνική κοινωνία, δεν μπορεί να γίνει αποδεκτό από κανέναν Έλληνα πολίτη. Δεν μπορεί να γίνει αποδεκτό από τη διεθνή κοινότητα. Δεν γίνεται αποδεκτό. Η Ελλάδα βρίσκεται στο στόχαστρο, διαρκώς. Δεν μπορούμε να παραμείνουμε αδρανείς. Στοιχείο αυτή της πολιτικής μας είναι όχι μόνο η φύλαξη των συνόρων. Είναι ταυτόχρονα η ενίσχυση των διπλωματικών επαφών με όλες τις χώρες από τις οποίες προέρχονται μετανάστες με τη σύναψη συμφωνιών είτε σε διμερές επίπεδο. Είτε η ΕΕ να αναλάβει πρωτοβουλίες για τη δημιουργία συμφωνιών με τις χώρες αυτές.
Κλειδί αυτής της προσπάθειας αποτελεί η Τουρκία. Η ενίσχυση της συνεργασίας μας με την Τουρκία σε διμερές επίπεδο. Και το πράξαμε. Το πράξαμε μετά τον τελευταίο Μάιο, μετά τη συνάντηση Παπανδρέου – Ερντογάν. Και εκεί φάνηκε ότι και η Τουρκία αρχίζει να αντιλαμβάνεται ότι εξαιτίας του γεγονότος ότι είναι κι εκείνη χώρα transit , χρειάζεται τη συνεργασία της Ελλάδας. Οι τουρκικές αρχές έχουν αντιληφθεί ότι δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν τα κυκλώματα των διακινητών των παράνομων μεταναστών, που είναι διεθνή κυκλώματα, χωρίς τη συνεργασία της Ελλάδας και της Europol αλλά και των άλλων κρατών. Σε αυτή την κατεύθυνση κινούμεθα. Ακόμη και ο φράχτης , τον οποίο θα δημιουργήσουμε στο χερσαίο τμήμα του Έβρου δεν είναι απλώς ένα αποτρεπτικό μέσο και ένα μέτρο με ισχυρό συμβολισμό και πολιτική σημασία. Είναι ένα μέσο που ενισχύει και κάνει πιο αποτελεσματική τη συνεργασία ανάμεσα στις τουρκικές αρχές και τις ελληνικές αρχές.
Όσον αφορά στη συμφωνία αυτή κάθε αυτή, αναφερθήκατε στα 1000 αιτήματα. Είναι αιτήματα. Δηλαδή, θα μπορούσε καθένα από αυτά να ανταποκρίνεται σε μεγάλο αριθμό μεταναστών για επιστροφές. Επιπλέον, η λειτουργία του λιμανιού είναι μια εξέλιξη. Και αυτή την εξέλιξη οφείλω να την επισημάνω. Έχετε δίκιο ότι ο αριθμός εκείνων που δέχθηκε η Τουρκία πίσω, από την έναρξη της συμφωνίας του 2001 έως σήμερα, είναι πολύ μικρός σε σχέση με τον τεράστιο αριθμό μεταναστών που εισήλθαν στη χώρα μας. Γι αυτό ακριβώς το λόγο πήραμε όλα αυτά τα μέτρα. Για αυτό το λόγο έχουμε την παρουσία του FRONTEX στον Έβρο και ταυτόχρονα υπερτριπλασιάσαμε την παρουσία των ελληνικών δυνάμεων εκεί, των αστυνομικών αρχών, όπως επίσης και στο θαλάσσιο χώρο των λιμενικών αρχών. Και για αυτό το λόγο έχουμε τα αποτελέσματα αυτά τα οποία καταγράφονται τώρα τους τελευταίους δύο μήνες.
Και θέλω να ελπίζω, γιατί ξέρω ότι αυτό το φαινόμενο λειτουργεί κυκλικά κι έχει σκαμπανεβάσματα, ότι θα παραμείνουν στο επίπεδο που βρίσκονται σήμερα, στο επίπεδο που βρίσκονται αυτές τις ημέρες, όπου έχει μειωθεί πολύ ο αριθμός αυτών που διακινούνται.
Όσον αφορά στο να αποδεχθεί η Τουρκία μόνο εκείνους τους μετανάστες, οι οποίοι νομίμως φτάνουν στην Τουρκία, θέλω να σας πω το εξής. Είμαι βέβαιος ότι γνωρίζετε ότι τον τελευταίο καιρό ένας μεγάλος αριθμός παράνομων μεταναστών οι οποίοι εισέρχονται στην Ελλάδα από τον Έβρο και συλλαμβάνονται, προέρχονται από την Τυνησία, το Μαρόκο, την Αλγερία. Και αυτός ο αριθμός έχει αυξηθεί διότι η Τουρκία κατήργησε τη βίζα από τις χώρες αυτές. Με πενήντα ευρώ προσγειώνονται στην Κωνσταντινούπολη και από εκεί έρχονται στην Ελλάδα. Όμως, οι συγκεκριμένοι μπήκαν νόμιμα στην Τουρκία.
Ας μη λύσουμε όμως τα επιχειρησιακά θέματα τώρα. Υπάρχει μια νέα πραγματικότητα, που αντιμετωπίζουν οι αστυνομικές αρχές και οι οποίες σε συνεχείς διαβουλεύσεις με τις τουρκικές αρχές επιχειρούν να αντιμετωπίσουν τέτοιου είδους ζητήματα. Στη Βουλή των Ελλήνων δεν είναι δυνατόν να συζητήσουμε τα καθαρά επιχειρησιακά θέματα και τις λεπτομέρειες. Αν θέλετε , ευχαρίστως. Αλλά στον ελάχιστο χρόνο τον οποίο έχουμε του κοινοβουλευτικού ελέγχου είναι εξαιρετικά δύσκολο.
Θέλω να σταθώ όμως, στην πολιτική σημασία που έχει η ευρωπαϊκή συμφωνία με την Τουρκία γιατί πράγματι είναι μια μεγάλη συμφωνία με μία χώρα διερχομένων προς την ΕΕ. Η ΕΕ ενδιαφέρεται όχι μόνο να ενισχυθεί η τεχνογνωσία των τουρκικών αρχών αλλά να ενισχυθούν και οι διασυνοριακοί έλεγχοι. Και επειδή και το Σένγκεν βρίσκεται σε διαδικασία διεύρυνσης , μελετάται ήδη η διεύρυνση με τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία, χρειάζεται με κάθε τρόπο να ενισχυθούν οι δεσμοί συνεργασίας τόσο σε διπλωματικό, όσο και σε πολιτικό και σε επιχειρησιακό επίπεδο με την Τουρκία, προκειμένου να αισθάνονται ασφαλείς και οι νέες χώρες του Σένγκεν όταν εκείνες με το καλό θα αναλάβουν ένα μεγάλο βάρος των κυμάτων των μεταναστευτικών ροών.
Γι αυτό το λόγο χρειαζόμαστε τώρα εμείς να εργαστούμε. Και να εργαστούμε αποφασιστικά όσον αφορά τα δικά μας, τα του οίκου μας. Ταυτόχρονα όμως να ενισχύσουμε και τη συνεργασία μας με την Τουρκία.
Θεωρώ ότι η ευρωπαϊκή συμφωνία, όσο τουλάχιστον την έχουμε αναγνώσει εμείς, σ’ ένα πρώτο επίπεδο – δεν ξέρω αν υπάρχουν λεπτομέρειες τις οποίες εμείς δεν έχουμε εντοπίσει – ικανοποιεί την ελληνική πλευρά, για αυτό έχω κάνει και σχετικές δηλώσει επ’ αυτού. Θεωρώ επίσης ότι είναι μια συμφωνία η οποία θα δώσει νέα ώθηση στη συνεργασία μας, και κυρίως θα διευκολύνει την ΕΕ, και χρησιμοποιώ κυριολεκτώντας τη λέξη «διευκολύνει», να στηρίξει ακόμη πιο αποφασιστικά τις ελληνικές προσπάθειες στα ελληνικά σύνορα, τόσο στα χερσαία σύνορα όσο και στα θαλάσσια. Σας ευχαριστώ πολύ.
