ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΗ
Αθήνα, 07 Ιανουαρίου 2011
Δελτίο Τύπου
Ομιλία Υπουργού Προστασίας του Πολίτη κ. Χρήστου Παπουτσή, στη Βουλή, κατά τη δεύτερη ανάγνωση του σχεδίου νόμου «Ίδρυση Υπηρεσίας Ασύλου και Υπηρεσίας Πρώτης Υποδοχής, προσαρμογή της ελληνικής νομοθεσίας προς τις διατάξεις της Οδηγίας 2008/115/ΕΚ «σχετικά με τους κοινούς κανόνες και διαδικασίες στα κράτη μέλη για την επιστροφή των παρανόμως διαμενόντων υπηκόων τρίτων χωρών» και λοιπές διατάξεις» στη Διαρκή Επιτροπή Δημόσιας Διοίκησης, Δικαιοσύνης και Δημόσιας Τάξης
Ο ακριβής αριθμός είναι ότι έχουμε 47.000 αιτήματα για παροχή ασύλου, συμπεριλαμβανομένου και του ’10, αλλά είναι αιτήματα πολλών χρόνων. Τα οποία είναι και η κύρια αιτία που βλέπουμε πολλούς μετανάστες σε διάφορες περιοχές της χώρας με το ροζ χαρτάκι. Νόμιμοι μεν αλλά χωρίς να έχουν εξασφαλίσει την παραμονή τους στη χώρα. Επειδή ακριβώς ο αριθμός αυτός που αφορά το βάρος του παρελθόντος είναι πολύ μεγάλος και δεν είναι δυνατόν μέσα από μία Υπηρεσία σε κεντρικό επίπεδο να αντιμετωπιστεί και να περάσουν τα αιτήματα αυτά, γι αυτό το λόγο το νομοσχέδιο το οποίο συζητούμε σήμερα στο πρώτο άρθρο περιλαμβάνει τη βασική διάταξη η οποία αφορά την αποκέντρωση των υπηρεσιών αυτών , σε όλη τη χώρα, κυρίως σε περιοχές εισόδου. Επιπλέον αποσύρεται η αστυνομία από τη λειτουργία αυτών των επιτροπών ικανοποιώντας ένα πάγιο αίτημα πολλών πολιτικών χώρων εδώ στην Ελλάδα αλλά και διεθνών οργανισμών και του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών. Δεύτερον, σύμφωνα με τη διεθνή εμπειρία δεν υπάρχει ισχυρότερο αποτρεπτικό μέσο στην παράνομη μετανάστευση πέραν της αποτελεσματικής λειτουργίας των υπηρεσιών ασύλου. Δηλαδή, των υπηρεσιών που επιλαμβάνονται αμέσως των αιτήσεων που υποβάλλονται. Γίνεται άμεση διερεύνηση , εάν υπάρχει προσφυγή σε δεύτερο βαθμό εξετάζεται και αυτή, όσοι έχουν δικαίωμα μένουν, όσοι δεν έχουν δικαίωμα αποχωρούν με τις διαδικασίες που προβλέπονται με την κοινοτική και την εθνική πλέον έννομη τάξη. Τρίτον, αυτό το νομοσχέδιο που στην πραγματικότητα είναι τρεις νομοθετικές πρωτοβουλίες στη συσκευασία τη μίας, όπως εξήγησα και στην πρώτη ανάγνωση, πήρε αυτή τη μορφή λόγω του επείγοντος χαρακτήρα για την αντιμετώπιση του προβλήματος αλλά και γιατί η οδηγία που αφορά τις διαδικασίες επαναπροώθησης είχε καταληκτική ημερομηνία για τη χώρα μας τις 24 Δεκεμβρίου. Άρα, είμαστε και μερικές μέρες εκπρόθεσμοι. Σημασία έχει πάντως ότι κάνουμε μία συνολική τακτοποίηση ενός θέματος το οποίο όχι μόνο χρονίζει αλλά βαρύνει από πολλές απόψεις με πολλές επιδράσεις την ελληνική κοινωνία.
Όσον αφορά στο ρόλο των μη κυβερνητικών οργανώσεων, εμείς προβλέπουμε τη συνδρομή των μη κυβερνητικών οργανώσεων σύμφωνα με τα διεθνή και τα ευρωπαϊκά πρότυπα. Δε σημαίνει συμμετοχή , σημαίνει συνδρομή. Έχετε δίκιο κ. Πιπιλή για να μην έχουμε και παρεξηγήσεις με τις ΜΚΟ στο μέλλον , καλό είναι να υπάρξει ένα πιο καθαρό πλαίσιο και πέρα από όσα προβλέπονται στις διατάξεις του νομοσχεδίου σας υπόσχομαι ότι θα προσπαθήσουμε με κάθε τρόπο να διαμορφώσουμε ένα απολύτως σαφές νομικό πλαίσιο για παράδειγμα με μία εγκύκλιο γι αυτή τη συνεργασία.
Όσον αφορά τα οικονομικά… η χώρα μας βρίσκεται σε μια εξαιρετικά δύσκολη κατάσταση. Πρέπει να σεβαστούμε τους κανόνες της δημοσιονομικής πειθαρχίας. Πρέπει να πετύχουμε το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα με το λιγότερο κόστος. Γι αυτό όπως είδατε στις διατάξεις υπάρχει μια ευελιξία. Αλλού μπορεί να γίνουν μετατάξεις, κάτι που θ αποτελεί την κύρια προσπάθεια. Αλλά επειδή στην εξέταση ασύλου δεν μπορεί να πει κάποιος ότι μπορεί να συμμετέχει ένας που δούλευε στην Ολυμπιακή , ούτε καν να εκπαιδευτεί για να συμμετάσχει στις Επιτροπές, χρειάζονται και εξειδικευμένες γνώσεις και κυρίως εκείνοι που έχουν γνώση στο μεταναστευτικό δίκαιο. Πρέπει να σας πως βέβαια ότι στα ελληνικά πανεπιστήμια δεν υπάρχει τίτλος «μεταναστευτικού δικαίου». Ούτε καν εξειδικεύσεις δεν υπάρχουν. Υπάρχουν κάποιες προσεγγίσεις. Σε κάθε περίπτωση χρειαζόμαστε επιστήμονες που μπορούν να ανταποκριθούν με αξιοπιστία στο τιτάνιο έργο που έχουν μπροστά τους. Και βεβαίως για να μην είναι η χώρα μας εκτεθειμένη στο μέλλον στην οποιαδήποτε κριτική.
Όμως, η προσπάθεια είναι μεγάλη. Είναι τιτάνια. Σύμφωνα με τις προβλέψεις έχουμε μπροστά μας ένα χρόνο για να υλοποιήσουμε το νομοσχέδιο. Αλλά αυτό δεν σημαίνει τίποτα . Θα έπρεπε να είχαμε αρχίσει να δουλεύουμε από χθες για τις πράξεις εφαρμογής. Καθ όλη τη διάρκεια αυτού του χρόνου θα συνεχίσουμε με το Προεδρικό Διάταγμα το οποίο ήδη έχει δημοσιευθεί στην εφημερίδα της Κυβερνήσεως και αφορά τη μεταβατική περίοδο. Και στην οποία υπάρχει και η συμμετοχή των εκπροσώπων της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ. Όσον αφορά στο βάρος του παρελθόντος, παράλληλα, θα προσπαθήσουμε με κάθε τρόπο να περιορίσουμε τον αριθμό αυτών οι οποίοι επιχειρούν να έρθουν στην Ελλάδα. Γι αυτό και το μήνυμά μας είναι καθαρό , είναι συγκεκριμένο, εκπέμπεται από τη συνολική δέσμη των μέτρων την οποία παρουσιάζουμε και όχι από μεμονωμένα μέτρα. Είναι συνολική η προσέγγισή μας. Είναι το Προεδρικό Διάταγμα για την επιτάχυνση των διαδικασιών. Είναι αυτό το νομοθέτημα το οποίο είναι η πολιτικοποίηση του μηχανισμού ασύλου και η αποκέντρωση των υπηρεσιών και των διαδικασιών. Είναι οι διαδικασίες επαναπροώθησης όπου προβλέπονται δύο κατευθύνσεις, η μία είναι ο εθελοντικός επαναπατρισμός για κάποιον ο οποίος ήρθε, είδε και απογοητεύτηκε και δεν μπορεί να πάει στην υπόλοιπη Ευρώπη και ζητάει να πάει στη χώρα του. Τον χρηματοδοτούμε για να επιστρέψει στην πατρίδα του. Και οργανώνουμε τη μετάβασή του εκεί. Και η δεύτερη είναι οι υποχρεωτικές απελάσεις για εκείνους οι οποίοι έχουν ολοκληρώσει όλη την προσπάθεια και έχουν χρησιμοποιήσει όλα τα ένδικα μέσα που προβλέπει το Ελληνικό Σύνταγμα και οι νόμοι του ελληνικού κράτους και αποδείχθηκε ότι δεν έχουν το δικαίωμα διεθνούς προστασίας και ως εκ τούτου πρέπει να αποχωρήσουν. Αυτό είναι το νομοσχέδιο. Ταυτόχρονα όμως παίρνουμε μέτρα για τη φύλαξη των συνόρων που είναι υποχρέωσή μας από τη Συνθήκη του Σένγκεν, η οποία είναι ήδη ενσωματωμένη στη Συνθήκη της ΕΕ μετά τη Λισσαβόνα η οποία εφαρμόζεται τώρα. Ως εκ τούτου πρέπει να είμαστε απολύτως δεσμευμένοι στις υποχρεώσεις μας και να τις υλοποιούμε. Για αυτό και παίρνουμε όλα τα απαραίτητα μέτρα. Όλα τα απαραίτητα μέτρα δεν είναι μόνο ο φράχτης. Θα μπορούσε να μην ήταν ο φράχτης να ήταν ένα φράγμα . Δεν επιλέξαμε το φράγμα. Και δεν είναι μόνο ο φράχτης. Αν ήταν μόνο ο φράχτης θα ήταν πράγματι αναποτελεσματικό μέτρο. Αν ο φράχτης έκλεινε εντελώς τα σύνορα θα ήταν πολιτικά απαράδεκτο . Δεν είναι αυτό όμως. Αυτός ο φράχτης είναι μόνο για τα 12,5 χιλιόμετρα των χερσαίων συνόρων του Έβρου, λειτουργεί αποτρεπτικά από τη μία πλευρά στην ανεξέλεγκτη διακίνηση ανάμεσα στα σύνορά μας με την Τουρκία, και δεύτερον, λειτουργεί ενθαρρυντικά στη συνεργασία μας με τις τουρκικές αρχές προκειμένου να ελεγχθεί η ανεξέλεγκτη παράνομη μετανάστευση. Σε καμία περίπτωση όμως δεν κλείνει την πόρτα σε εκείνους οι οποίοι έχουν δικαίωμα ασύλου και δικαίωμα διεθνούς προστασίας. Οι οποίοι αυτομάτως με το που θα φτάσουν στα ελληνικά σύνορα και θα μπουν στο ελληνικό έδαφος θα εξεταστεί το αίτημά τους από τις αρμόδιες υπηρεσίες και εφόσον μπορούν να αποδείξουν ότι έχουν δικαίωμα ασύλου θα το πάρουν. Όσοι έχουν δυνατότητα να αποδείξουν και έχουν δικαίωμα διεθνούς προστασίας θα την έχουν. Όσοι δεν έχουν όμως και όσοι επιχειρήσουν σύμφωνα με το παρελθόν να πουν ψέματα – και είναι χιλιάδες εκείνοι οι οποίοι λένε ψέματα – θα επιστρέψουν στις χώρες τους από εκεί που προήλθαν. Αφού όμως γίνει η διακρίβωση, για πρώτη φορά στα δεδομένα της χώρας μας – δεν είχαμε εμείς ποτέ την τεχνογνωσία ούτε τις αντίστοιχες υποδομές – από την ελληνική αστυνομία σε συνεργασία με τον Οργανισμό Frontex σύμφωνα με την τεχνογνωσία την οποία μας μεταγγίζουν αυτή την περίοδο και με τα μηχανήματα, τα οποία θα προβλέψουμε να πάρουμε. Πρόκειται για μηχανήματα διακρίβωσης της αλήθειας. Δεν είναι ο ορός της αλήθειας, για να μην έχουμε καμιά παρεξήγηση, είναι ειδικά προγράμματα τα οποία μπορούν να βοηθήσουν να διαπιστωθεί εάν κάποιος σε συγκεκριμένες ερωτήσεις λέει αλήθεια ή όχι. Τέλος, εμείς προβλέπουμε διάφορους τρόπους με τους οποίους θα οργανωθούν τα κέντρα υποστήριξης, υποδοχής, φιλοξενίας ανήλικων παιδιών και ομάδων που είναι ευάλωτες σε σχέση με την υποχρέωση της χώρας μας να σεβαστούμε τα ανθρώπινα δικαιώματα τις αξίες του ανθρωπισμού, και του ευρωπαϊκού πολιτισμού. Και σε αυτό θα είμαστε απολύτως σαφείς, συγκεκριμένοι και αποφασισμένοι. Εξάλλου η κριτική που έχει γίνει μέχρι στιγμής στη χώρα μας είναι αυτή , ότι έχουμε άθλιες συνθήκες κράτησης, φύλαξης όσων συλλαμβάνονται και κάνουν αίτηση ασύλου. Θέλουμε όμως με αυτές τις κινήσεις, τις πρωτοβουλίες και τις πρακτικές να έχουμε ένα σαφές πολιτικό καθαρό μήνυμα προς όλες τις κατευθύνσεις, κυρίως προς τους μετανάστες οι οποίοι σκέφτονται να αναζητήσουν μια ελπίδα για μια καλύτερη ζωή περνώντας μέσα από την Ελλάδα και πηγαίνοντας προς άλλες χώρες της Ευρώπης αλλά κυρίως προς τα κυκλώματα των διακινητών: τα ελληνικά σύνορα δεν προσφέρονται για διακίνηση λαθρομεταναστών και ροών παρανόμων μεταναστών ή μεταναστών με ψεύτικα χαρτιά. Δεύτερον, τα ελληνικά σύνορα δεν προσφέρονται ως πύλη της ΕΕ για την είσοδο προς άλλες χώρες της ΕΕ. Η Ελλάδα δεν είναι ξέφραγο αμπέλι. Σε κάθε περίπτωση όσοι έχουν δικαίωμα ασύλου και διεθνούς προστασίας θα το πάρουν. Όσοι δεν το έχουν θα φύγουν από τη χώρα. Και επιπλέον θέλουμε να το πούμε καθαρά ότι η Ελλάδα είναι η πιο ανεκτική πολιτεία απ όλες τις χώρες της ΕΕ όσον αφορά στο θέμα των μεταναστών και όσον αφορά τις ανοχές και τις αντοχές της κοινωνίας μας, αλλά έχουμε ξεπεράσει τα όρια. Η Ελλάδα δεν αντέχει άλλο. Περνούμε μια δύσκολη συγκυρία. Η οικονομία μας βρίσκεται σε ύφεση. Έχουμε ανεργία. Υπάρχουν σοβαρά προβλήματα. Οπότε η Ελλάδα δεν προσφέρεται ούτε ως Γη της Επαγγελίας για εκείνους που θέλουν να φύγουν από τις χώρες τους με κατεύθυνση την Ευρώπη . Αυτό θέλω να είναι σαφές. Γι αυτό χρειαζόμαστε το λόγο σας, όλων των βουλευτών να είναι καθαρός προς όλες τις κατευθύνσεις, προς όλα τα ΜΜΕ. Επειδή στη χώρα μας ζουν χιλιάδες μετανάστες, νόμιμοι μετανάστες, οι οποίοι τρώνε ένα κομμάτι ψωμί χωρίς να έχουν εξασφαλίσει την παρουσία τους εδώ, θέλω να είναι απολύτως σαφές ότι η ανεξέλεγκτη ροή παράνομων μεταναστών από τα σύνορά μας λειτουργεί εις βάρος των μεταναστών που ζουν και εργάζονται στη χώρα μας. Εκείνων που τρώνε ένα κομμάτι ψωμί και ελπίζουν ότι σε λίγο καιρό μετά από ένα δύο χρόνια θα έχουν όλα τα νόμιμα χαρτιά. Εμείς ως κυβέρνηση έχουμε την πολιτική βούληση να προχωρήσουμε μπροστά με την εφαρμογή του νόμου περί ιθαγένειας και να μπορέσουμε κυρίως να ενσωματώσουμε στην ελληνική κοινωνία, στις δομές του ελληνικούς κράτους, στις δομές της οικονομίας μας όσους επιλέξουν τη χώρα μας για να εργαστούν και να ζήσουν. Αλλά όχι όμως να δεχθούμε τον κάθε παράνομο κ δυστυχώς έχουμε αρκετά εγκληματικά στοιχεία τα οποία παρεισφρύουν και συνδέονται αυτομάτως με το οργανωμένο έγκλημα εν Ελλάδι. Ούτε μπορούμε να δεχθούμε τη διαρκή εκμετάλλευση των φτωχών ανθρώπων, των ανθρώπων που ζητούν μια καλύτερη ζωή από τα κυκλώματα διακίνησης των μεταναστών. Αναφορικά με την κατάσταση την οποία ζούμε ιδίως στο κέντρο της Αθήνας, κάπου παίζουν ρόλο και κάποιοι έλληνες πατριώτες οι οποίοι έχουν δει ότι είναι μια πάρα πολύ καλή επένδυση να νοικιάζουν τα σπίτια τους μαζικά σε 50 και 60 μετανάστες. Είναι καθαρή η απόφαση της κυβέρνησης και συγκεκριμένη. Θα είμαστε πάρα πολύ αυστηροί σε όποιον εντοπίσουμε να κάνει αυτή τη δουλειά. Είναι απαράδεκτο. Στην ουσία εξωθούν ελληνικές οικογένειες να φεύγουν από τα σπίτια τους νοικιάζοντάς τα με το κεφάλι σε 50 – 50 άτομα. Η εκμετάλλευσή ανθρώπου από άνθρωπο στο απόγειό της.
Έχουμε καταθέσει ένα συγκεκριμένο πρόγραμμα δράσης στην ΕΕ και έχουμε εξασφαλίσει τη χρηματοδότηση του με 230 εκ ευρώ. Είναι ένα πολύ μεγάλο ποσό. Όμως, δεν θα επαρκέσει. Πολλά κράτη έχουν εκφράσει την επιθυμία τους να συμμετέχουν σε αυτό το πρόγραμμα δράσης. Γιατί έχουν καταλάβει ότι το πρόβλημα δεν είναι ελληνικό είναι ευρωπαϊκό . Αφορά το σύνολο της ΕΕ. Και γι αυτό έχουμε θέσει επανειλημμένα το θέμα στα Συμβούλια, όπως και το θέμα της αναθεώρησης του Δουβλίνο ΙΙ. Η εφαρμογή του φέρνει σε πολύ δύσκολη θέση την Ελλάδα.
