ΕΛΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΗ
Αθήνα, 20 Δεκεμβρίου 2010
ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ
Ομιλία Χρήστου Παπουτσή, Υπουργού Προστασίας του Πολίτη, στη Διαρκή Κοινοβουλευτική Επιτροπή Δημόσιας Διοίκησης, Δικαιοσύνης και Δημόσιας Τάξης, κατά τη συζήτηση του Σχεδίου Νόμου για την «Ίδρυση Υπηρεσίας Ασύλου και Υπηρεσίας Πρώτης Υποδοχής , Προσαρμογή της Ελληνικής Νομοθεσίας προς τις διατάξεις της Οδηγίας 2008/115/ΕΚ σχετικά με τους κοινούς κανόνες και διαδικασίες στα κράτη μέλη για την επιστροφή των παρανόμως διαμενόντων υπηκόων τρίτων χωρών και λοιπές διατάξεις».
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,
E πιτρέψτε μου να κάνω ένα σχόλιο σχετικά με την Πάτρα. Η αλήθεια είναι ότι η κατάσταση δεν πάει άλλο στην Πάτρα. Αυτό ήταν και το αντικείμενο της προχθεσινής σύσκεψης η οποία πραγματοποιήθηκε στην Πάτρα υπό την προεδρία του ΓΓ Ασφάλειας Ναυσιπλοΐας και με τη συμμετοχή όλων των αρμοδίων αρχών, των αστυνομικών αρχών και των λιμενικών αρχών, των εκπροσώπων της διοίκησης του λιμανιού και του δήμου και της Νομαρχίας. Δεν υπάρχει δυνατότητα να συνεχιστεί αυτή η κατάσταση. Δεν τιμά τη χώρα μας. Δεν τιμά την Πάτρα. Δεν μπορούμε να προχωρήσουμε. Εκείνο όμως στο οποίο πρέπει να σταθούμε όσον αφορά στην επιδίωξη των παρανόμως διαμενόντων μεταναστών στην Πάτρα και επιχειρούντων να διαφύγουν στην Ευρώπη είναι να ξεκαθαρίσουμε ότι δεν θα φύγουν από την Πάτρα για να πάνε στην Ευρώπη . Θα φύγουν από τη χώρα μας προκειμένου να αναζητήσουν στις πατρίδες τους ή οπουδήποτε αλλού μια καλύτερη μέρα. Αλλά από την Πάτρα προς την Ευρώπη δεν θα φύγουν, γιατί αν συμβεί αυτό, εάν χαλαρώσουμε και εάν επιτρέψουμε τη διακίνηση μεταναστών από την Πάτρα, την Ηγουμενίτσα, την Κέρκυρα και την Κόρινθο εσχάτως, από όπου επιχειρούν να μετακινηθούν προς την Ευρώπη, αυτό σημαίνει ότι η Ελλάδα, η χώρα μας, θα βρεθεί στο στόχαστρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και θα αμφισβητηθεί η ικανότητά μας να συμμορφωθούμε στη Συνθήκη του Σένγκεν και στις υποχρεώσεις που απορρέουν από αυτή.
Όμως, ο αριθμός πράγματι είναι μεγάλος. Όμως οι συγκρούσεις που γίνονται μεταξύ τους είναι επικίνδυνες πλέον, όχι μόνο για τη ζωή τη δικιά τους, αλλά και για την ασφάλεια και την ηρεμία των κατοίκων της αχαϊκής πρωτεύουσας. Γι’αυτό δεν μπορούμε να αποδεχτούμε αυτή την κατάσταση. Όμως υπάρχουν σοβαρές αδυναμίες. Και οι αδυναμίες, τις οποίες ενδεχομένως και οι ίδιοι γνωρίζουν, είναι ότι εμείς δεν διαθέτουμε χώρους κράτησης και διαμονής τους. Στο ερώτημα ‘πόσο χρόνο χρειαζόμαστε για να καθαρίσουμε το τοπίο’, η απάντηση είναι ότι χρειαζόμαστε ελάχιστο χρόνο. Αρκεί να υπάρχει ο χώρος όπου θα μπορέσουμε, χωρίς να παραβιάζει η χώρα μας τις διεθνείς συνθήκες, να διασφαλίσουμε τη δική τους παραμονή. Ήδη έγινε στην περιοχή επιχείρηση της αστυνομίας τις προηγούμενες ώρες. Αλλά το αποτέλεσμα είναι να μεταφερθούν ένας αριθμός εκ των πρωταγωνιστών των συμμετεχόντων στα επεισόδια σε άλλες περιοχές της χώρας. Αυτό δεν εξασφαλίζει τίποτα. Το πρόβλημα μεταφέρουμε. Κάνουμε αναδιανομή του προβλήματος σε άλλες περιοχές. Γι’ αυτό έχει τεράστια σημασία το νομοσχέδιο το οποίο ψηφίζουμε και κυρίως το τμήμα αυτό που αφορά στη δημιουργία κέντρων υποδοχής. Αυτό σε συνδυασμό με τις πολιτικές για την κράτηση, για την οποία αναπτύχθηκε εδώ την προηγούμενη φορά ένας προβληματισμός, νομίζω όμως ότι όλοι αντιλαμβανόμαστε την αναγκαιότητα των σχετικών ρυθμίσεων, πιστεύω ότι θα δώσω λύσεις.
Όσον αφορά στην παρατήρηση του συναδέλφου του κ.Νάκου, στην οποία στάθηκε και ο συνάδελφος, ο κ.Παυλόπουλος, για το άρθρο 42, θέλω να πω ότι όπως γνωρίζετε δεν μπορούμε να κάνουμε απόσυρση του άρθρου 42, δεδομένου ότι αφορά στο άρθρο 6 παράγραφος 4 της Οδηγίας την οποία ενσωματώνουμε στην εθνική νομοθεσία. Ως εκ τούτου, δεν μπορεί να υπάρξει απόσυρση. Όσον αφορά στην εφαρμογή της διαδικασίας, την εφαρμογή αυτού του άρθρου, προφανώς θα ληφθούν υπόψη οι παρατηρήσεις σας και το πνεύμα της παρέμβασής σας, αλλά από την άλλη πλευρά, εκείνο το οποίο προβλέπει αυτό το άρθρο είναι στην πραγματικότητα έκδοση αδειών διαμονής σε παράνομους μετανάστες κατά περίπτωση. Στην πραγματικότητα πρόκειται για την νομοθέτηση μιας πολιτικής επιλογής να μην κάνουμε μαζική και χωρίς κριτήρια νομιμοποίηση, όπως συνέβη στο παρελθόν. Αλλά βεβαίως μπορούμε να επεκτείνουμε την εφαρμογή και σε ορισμένους οι οποίοι έχουν ιδιαίτερους δεσμούς με τη χώρα. Σε κάθε περίπτωση πάντως το νομοσχέδιο δεν έρχεται για να θεσμοθετήσει διαδικασίες μαζικών νομιμοποιήσεων παράνομων μεταναστών.
Η κυρία Κόλλια, τόσο κατά την προχθεσινή παρέμβασή της, όσο και στη σημερινή της, επέμεινε στο ίδιο μοτίβο. Ότι είναι πολύ δύσκολο να εφαρμοστεί το παρόν νομοσχέδιο, για το λόγο ότι δεν εφαρμόστηκαν οι ισχύουσες μέχρι σήμερα ρυθμίσεις. Ποια είναι η απάντηση; Η απάντηση είναι ότι οι υφιστάμενες ρυθμίσεις έχουν δεχθεί σφοδρότατες επικρίσεις, τόσο από τους διεθνείς οργανισμούς, όσο και από τους εταίρους μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά και από ανθρωπιστικές οργανώσεις οι οποίες πρωτοστατούν σε τέτοιου είδους επιθέσεις. Δεν αμφισβητώ το γεγονός ότι σε πολλές περιπτώσεις η στάση τους είναι υποκριτική. Όλων. Διότι αντίστοιχα κριτήρια τα οποία απαιτούν από την Ελλάδα δεν ισχύουν στις δικές τους χώρες. Αλλά από την άλλη πλευρά, η πραγματικότητα είναι ότι και εμείς δεν τηρούμε πλήρως τις υποχρεώσεις μας.
Όσον αφορά στην υπηρεσία πρώτης υποδοχής, αυτό είναι μία πρωτοβουλία η οποία φέρνει για πρώτη φορά τη δυνατότητα να μπορέσουμε να προχωρήσουμε σε μια συγκροτημένη καταγραφή όσων εισέρχονται και διαμένουν παράνομα στη χώρα, λαμβάνοντας όμως ταυτόχρονα και μέριμνα για τα στοιχειώδη ανθρώπινα δικαιώματα και επιπλέον να δώσουμε και τη δυνατότητα στην πολιτεία στο κράτος, στις υπηρεσίες, να έχουν έναν ουσιαστικό, πραγματικό έλεγχο της κατάστασης. Προφανώς, τα μέτρα τα οποία εισηγείται το νομοσχέδιο δεν είναι πανάκεια. Και ούτε θα επιλύσουν οριστικά ένα πρόβλημα το οποίο έχει παγκόσμιες διαστάσεις. Ωστόσο, όμως, αυτό δεν σημαίνει ότι δεν πρέπει να προσπαθήσουμε και να δώσουμε απαντήσεις ως πολιτεία σ’αυτό το θέμα το οποίο αντιμετωπίζουμε, το οποίο γίνεται διαρκώς αντικείμενο κριτικής και – μπορώ να πω – και εκμετάλλευσης από αρκετούς εταίρους μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση και παίρνουμε αυτή την πρωτοβουλία με πλήρη συνείδηση των δυσκολιών που έχουμε να αντιμετωπίσουμε μπροστά μας, αλλά και με ισχυρή πολιτική βούληση για να πετύχουμε αποτελέσματα.
Άκουσα, με έκπληξη πρέπει να πω, ορισμένες παρεμβάσεις συναδέλφων, οι οποίες διαπνέοντο από ένα αντιευρωπαϊκό πνεύμα. Η αλήθεια ποια είναι; Η αλήθεια είναι ότι το πρόβλημα της λαθρομετανάστευσης ξέφυγε από κάθε έλεγχο μετά το 2004. Υπάρχει ένα παράδειγμα καθοριστικό, συγκεκριμένο που το έχουμε μπροστά μας και δεν είναι άλλο από τον Άγιο Παντελεήμονα. Εγώ, καθώς και ο κύριος Παυλόπουλος, είμαστε βουλευτές Ά Αθηνών και είμαστε υποχρεωμένοι να απολογούμαστε καθημερινώς στον αθηναϊκό λαό ο οποίος μας εξέλεξε. Δέστε τη σημερινή κατάσταση του Αγίου Παντελεήμονα και δείτε τι ήταν πριν το 2004. Τι συνέβη στο μεσοδιάστημα; Στο μεσοδιάστημα η χώρα επιχείρησε – ορθώς – να εφαρμόσει τη Συνθήκη του Σένγκεν, διασφαλίσαμε έτσι πλήρως τα σύνορά μας προς την Ευρωπαϊκή Ένωση και από την άλλη πλευρά, επιχειρήσαμε με κάθε τρόπο να ελέγξουμε τις ροές και να διαχειριστούμε βεβαίως αυτές τις ροές σύμφωνα με τις διεθνείς συνθήκες και βεβαίως να υλοποιήσουμε και το Δουβλίνο 2. Το αποτέλεσμα ποιο είναι; Είναι ότι έχουμε συρροή μεταναστών παρανόμων ή ημιπαρανόμων, άλλων οι οποίοι διεκδικούν άσυλο και έτσι έχουν νομιμοποιηθεί να παρευρίσκονται στο κέντρο της Αθήνας. Αυτοί γίνονται βορά εκμεταλλευτών, Ελλήνων εκμεταλλευτών – αυτό δεν θα σταματήσω να το λέω ποτέ, γιατί είναι απαράδεκτο και δεν τιμά ούτε τη χώρα μας ούτε τον πολιτισμό μας, έλληνες ιδιοκτήτες να τους εκμεταλλεύονται κατά κεφαλήν και να νοικιάζουν δυάρια και τριάρια διαμερίσματα σε 50 και 60 ανθρώπους μαζί. Αυτό συμβαίνει. Και επιπλέον υπάρχει σοβαρότατο πρόβλημα για τα ακριβή στοιχεία όλων αυτών των ανθρώπων οι οποίοι διακινούνται στην ελληνική επικράτεια.
Επομένως, εμείς βρισκόμαστε αυτή τη στιγμή σε μια εξαιρετικά δυσχερή θέση, ακριβώς γιατί εφαρμόστηκε το Δουβλίνο 2 και ακριβώς γιατί εμείς είμαστε απολύτως συνεπείς στις υποχρεώσεις μας όσον αφορά στη συνθήκη του Σένγκεν. Γι’αυτό αναδείξαμε την ευρωπαϊκή διάσταση του θέματος. Γι’αυτό επιμείναμε ότι αυτή η υπόθεση δεν υπόθεση ελληνική, δεν είναι ένα τοπικό φαινόμενο, αλλά ένα καθαρά ευρωπαϊκό φαινόμενο. Γι’αυτό ζητήσαμε από την Ευρωπαϊκή Ένωση να είναι παρούσα, να αναλάβει τη δική της ευθύνη και το κόστος για τις πρωτοβουλίες που πρόκειται να αναληφθούν στη συγκεκριμένη περίπτωση. Επίσης, μέσα από αυτή τη διαδικασία πετύχαμε και ένα πολιτικό αποτέλεσμα. Να έρθει επιτέλους η Ευρώπη στα σύνορά της, όπως αυτά ορίζονται από τη Συνθήκη, καθώς όπως γνωρίζετε αυτά τα σύνορα είναι τα σύνορα που ορίζουν τα κυρίαρχα κράτη-μέλη ως εθνικά τους σύνορα. Τώρα όμως οφείλουμε να διεκδικήσουμε την αλληλεγγύη των εταίρων μας αξιοποιώντας όλα τα επιχειρήματα που έχουμε στη διάθεσή μας, έτσι ώστε να μπορέσουμε να διεκδικήσουμε με αξιώσεις την αλλαγή του Δουβλίνο 2, να διεκδικήσουμε πόρους, να διεκδικήσουμε το μοίρασμα του βάρους της παράνομης μετανάστευσης και στις άλλες χώρες, και επίσης να απαιτήσουμε την πιο ενεργό συμπαράσταση και συνεργασία των τουρκικών αρχών, αλλά και των χωρών προέλευσης των μεταναστών.
Ωστόσο, προκειμένου να πετύχουμε να πετύχουμε αυτούς τους στόχους που είναι οι καθαροί μας στόχοι αυτή την περίοδο, και έχω την αίσθηση ότι για πολύ καιρό ακόμα θα έχουμε αυτούς τους στόχους στο επίκεντρο της εθνικής και της ευρωπαϊκής μας πολιτικής, προκειμένου όμως να ενισχύσουμε την αξιοπιστία μας, οφείλουμε να δημιουργήσουμε τις δομές και τις υποδομές τις οποίες δημιουργούμε με το συγκεκριμένο νομοσχέδιο. Προβλέπουμε μέσα στο νομοσχέδιο ότι θα μπορέσουμε να το υλοποιήσουμε σε ένα χρόνο περίπου. Θα έλεγα ότι το δικό μας στοίχημα, του συναδέλφου κ.Όθωνα και το δικό μου, είναι να το καταφέρουμε αυτό νωρίτερα. Όσο το δυνατό νωρίτερα. Γι’αυτό και μελετούμε διάφορες ιδέες, εμπειρίες από άλλα κράτη, προκειμένου να πετύχουμε το ταχύτερο δυνατό την υλοποίηση των κέντρων υποδοχής. Αλλά χωρίς κέντρα υποδοχής και χωρίς κέντρα κράτησης παράνομων μεταναστών στη διαδικασία προετοιμασίας τους για την απέλαση, δεν πρόκειται να δημιουργήσουμε καλύτερες συνθήκες στο κέντρο της Αθήνας και σε άλλα αστικά κέντρα, όπου ήδη δημιουργούνται προβλήματα, όπως είναι η Πάτρα, όπως είναι η Ηγουμενίτσα, όπως έχει αρχίσει στην Κέρκυρα και πάει λέγοντας.
Τώρα, άκουσα την πρόταση από έναν συνάδελφο ότι ίσως θα έπρεπε να εξέταζε η χώρα μας το ακριβώς αντίθετο. Δηλαδή τις μαζικές χορηγήσεις ασύλου, τις μαζικές νομιμοποιήσεις ως απειλή απέναντι στους ευρωπαίους εταίρους μας. Έχω την αίσθηση ότι αυτή η τοποθέτηση ήταν σχετικά επιπόλαιη δεδομένου ότι αν συνέβαινε αυτό, τότε μετά βεβαιότητας η Ελλάδα θα έμπαινε σε καραντίνα σε σχέση με τη ζώνη Σένγκεν και θα επιβεβαιώνονταν όλοι εκείνοι οι οποίοι προβλέπουν ότι η Ελλάδα όχι μόνο θα καταδικασθεί από το ευρωπαϊκό δικαστήριο, αλλά ταυτόχρονα ότι κάποιες από τις χώρες μέλη του Σένγκεν θα κλείσουν τα σύνορά τους για την Ελλάδα. Ε, λοιπόν, εμείς δεν θέλουμε να επιβεβαιώσουμε αυτές τις Κασσάνδρες. Θέλουμε αντίθετα να είμαστε απολύτως συνεπείς. Θέλουμε σε κάθε περίπτωση να εξασφαλίσουμε την κοινοτική αλληλεγγύη και γι’αυτό επιδιώκουμε με κάθε τρόπο και με πολλαπλές ταχύτητες να εφαρμόσουμε αυτές τις πολιτικές.
Φυσικά, να πω εδώ, ότι συμφωνώ απολύτως με τους συναδέλφους οι οποίοι έθεσαν το θέμα της τιμωρίας των διακινητών των λαθρομεταναστών. Χαίρομαι που ο συνάδελφος Υπουργός κ.Καστανίδης απέσυρε το σχετικό άρθρο που αποποινικοποιούσε τέτοια αδικήματα, στη συζήτηση στην Ολομέλεια. Η αλήθεια είναι ότι δεν μπορεί να χτυπηθεί το φαινόμενο της λαθρομετανάστευσης, εάν δεν υπάρχει οργανωμένη προσπάθεια για το κύκλωμα των διακινητών. Όχι μόνο σε εθνικό επίπεδο, αλλά σε διεθνές επίπεδο, γιατί η αλήθεια είναι ότι τα λεφτά είναι πολλά. Είναι πάρα πολλά τα λεφτά τα οποία διακινούν και κερδίζουν οι διακινητές των διαφόρων μεταναστευτικών ροών. Στο παρελθόν, σε μια αντίστοιχη έρευνα η οποία έχει γίνει, είχε υπολογιστεί , πριν γίνουν αυστηρότερες οι ποινές για τα συγκεκριμένα αδικήματα , ότι για τους διακινητές των μεταναστών, ήταν προτιμότερο να κάνουν τη μεταφορά και ας ρίσκαραν να μείνουν κάποιο χρόνο στη φυλακή. Φανταστείτε τι έχουμε να αντιμετωπίσουμε, όταν – επαναλαμβάνω – αυτό το κύκλωμα δεν κινείται μόνο σε εθνικό επίπεδο αλλά και σε διεθνές επίπεδο, και η αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών είναι σε εξαιρετικό βαθμό.
Όσον αφορά στις παρατηρήσεις που αφορούν εκείνο το τμήμα του νομοσχεδίου με το οποίο ενσωματώνεται η Οδηγία, εδώ θέλω να πω ότι αυτή η Οδηγία δεσμεύει πλέον τη χώρα, αποτελεί στοιχείο της κοινοτικής έννομης τάξης και επομένως έχουμε την υποχρέωση της ενσωμάτωσης στην εθνική έννομη τάξη, ανεξάρτητα από το γεγονός ότι πολλοί εκ των συναδέλφων, τόσο σε εθνικό όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, είχαμε εκφράσει διαφωνίες για κάποια από τα σημεία αυτής της Οδηγίας. Όμως, το γεγονός ότι τότε εκφράστηκε αυτή η κριτική, δεν σημαίνει ότι υπάρχουν και θετικά σημεία σε αυτή την Οδηγία, και κυρίως αυτές που προωθούν την οικειοθελή επιστροφή των μεταναστών, που καθιερώνουν ένα minimum πεδίο δικαιωμάτων για όλους και που προβλέπουν τη δυνατότητα έκδοσης αδειών παραμονής για ανθρωπιστικούς λόγους. Είναι το σημείο για το οποίο έγινε προηγουμένως συζήτηση τόσο με τον κ.Παυλόπουλο, όσο και με τον κ.Νάκο.
Τέλος, όσον αφορά στην κριτική την οποία ακούσαμε κυρίως από τον κ.Τσούκαλη σχετικά με το ότι είναι ένα μεγάλο νομοσχέδιο που παρουσιάζεται ως πολυνομοσχέδιο, πράγματι είναι κάτι το οποίο προσωπικά θα ήθελα να το αποφύγω, θα ήθελα για πολλούς λόγους να είχαμε τη δυνατότητα συζήτησης τριών νομοσχεδίων, φοβάμαι όμως ότι τότε θα ήμασταν εξαιρετικά ασυνεπείς δεδομένου ότι η οδηγία έχει προθεσμία ενσωμάτωσης έως τις 24 Δεκεμβρίου 2010 , και ήδη εκεί είμαστε οριακά, τα άλλα δε δύο τμήματα του νομοσχεδίου, η Υπηρεσία Ασύλου και τα Κέντρα Πρώτης Υποδοχής, αποτελούν τα βασικά κριτήρια για την ενίσχυση και την περαιτέρω χρηματοδότηση του προγράμματος δράσης το οποίο έχει υποβάλει η ελληνική κυβέρνηση και έχει εγκριθεί από την ευρωπαϊκή επιτροπή και είναι το συνεχές πεδίο άσκησης ελέγχου και κριτικής από τους εταίρους μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Γι’αυτό, επιλέξαμε το πολυνομοσχέδιο. Πάντως, είναι ένα νομοσχέδιο που αντιμετωπίζει την παράνομη μετανάστευση ουσιαστικά, με συγκεκριμένους κανόνες και με συγκεκριμένες ρυθμίσεις.
Κλείνοντας, και όσον αφορά στο άρθρο που δέχθηκε κριτική σχετικά με τη δυνατότητα ανάθεσης της εξωτερικής φύλαξης των χώρων κράτησης από ιδιωτικές εταιρίες security , εγώ θέλω να σημειώσω ότι το νομοσχέδιο το προβλέπει αυτό ως δυνατότητα στις περιπτώσεις που αδυνατεί η ελληνική αστυνομία να το κάνει. Επιτρέψτε μου να πω ότι κι εγώ ανήκω στους συναδέλφους που δεν θα ήθελαν ιδιωτικές εταιρίες, από την άλλη όμως θα ήταν ανεύθυνο αυτή την περίοδο να μην είχαμε μια τέτοια πρόβλεψη γιατί τότε θα καθιστούσαμε εντελώς ανενεργό το νόμο και την πιθανότητα λειτουργίας αυτών των κέντρων. Όπως επίσης οδηγηθήκαμε εκεί από την πρόβλεψη , κακώς κατά τη γνώμη μου, της αναλογίας 1 προς 5 στα σώματα ασφαλείας σύμφωνα με τις οδηγίες και τις κατευθύνσεις της τρόικα. Σε αυτή την περίπτωση εγώ δεν μπορώ να εγγυηθώ ότι θα έχουν τα σώματα ασφαλείας τον απαραίτητο αριθμό για την κάλυψη των αναγκών και της εξωτερικής φύλαξης των κέντρων υποδοχής. Γι’αυτό προβλέψαμε αυτό το στοιχείο, παράλληλα όμως θα συνεχίσουμε τις προσπάθειες ούτως ώστε να πειστούν οι ευρωπαίοι εταίροι μας και οι δανειστές της χώρας να αποδεχθούν ότι για τα σώματα ασφαλείας θα πρέπει να εξαιρεθεί η αναλογία 1 προς 5.
Σας ευχαριστώ.
