ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΗ
Αθήνα, 17 Δεκεμβρίου 2010
Ομιλία Υπουργού Προστασίας του Πολίτη κ. Χρήστου Παπουτσή, στη Διαρκή Επιτροπή της Βουλής Δημόσιας Διοίκησης, Δικαιοσύνης και Δημόσιας Τάξης (16/12), κατά τη συζήτηση του νομοσχεδίου « Ίδρυση Υπηρεσίας Ασύλου και Υπηρεσίας Πρώτης Υποδοχής, προσαρμογή της ελληνικής νομοθεσίας προς τις διατάξεις της Οδηγίας 2008/115/ΕΚ «σχετικά με τους κοινούς κανόνες και διαδικασίες στα κράτη μέλη για την επιστροφή των παρανόμως διαμενόντων υπηκόων τρίτων χωρών» και λοιπές διατάξεις »
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,
καταρχήν θα ήθελα ευθύς εξαρχής να διευκρινίσω το εξής. Το νομοσχέδιο που εξετάζουμε σήμερα έχει πολύ συγκεκριμένο πεδίο εφαρμογής. Δεν αφορά γενικά τους μετανάστες που έρχονται στην Ελλάδα και στην Ευρώπη αναζητώντας εργασία ή άλλες οικονομικές ευκαιρίες. Αφορά τους αιτούντες άσυλο. Και ανάμεσα σε όλους αυτούς που καταφθάνουν στη χώρα μας, εκείνοι οι οποίοι τελικά θα λαμβάνουν άσυλο, είναι οι πρόσφυγες.
Είναι εκείνοι που εγκατέλειψαν τις εστίες τους λόγω δίωξης ή βίας, που δεν μπορούν να επιστρέψουν εάν δεν βελτιωθεί η κατάσταση στη χώρα τους, διαφορετικά, θα τίθετο σε άμεσο κίνδυνο η ζωή τους. Δεν πρόκειται, λοιπόν, και το τονίζω αυτό, για διαδικασία αδειοδότησης μεταναστών. Ξεκινώ από αυτή την διευκρίνιση, διότι πολύ συχνά αντιλαμβάνομαι ότι προκαλείται σύγχυση στην κοινωνία ως προς τους ποιους αφορά αυτό το νομοσχέδιο. Είναι, λοιπόν, ένα νομοσχέδιο με καθαρά ανθρωπιστικό περιεχόμενο και επειδή είναι πρώτιστης σημασίας το να αποκτήσει η χώρα ένα σύγχρονο σύστημα εξέτασης των αιτημάτων ασύλου, είναι σήμερα αυτή η πρώτη νομοθετική πρωτοβουλία του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη που παρουσιάζω ενώπιον σας.
Θέλω να θυμίσω ότι η Ελλάδα και η ελληνική κοινωνία έχουν φτάσει στα όριά τους εδώ και πολλά χρόνια. Στην πραγματικότητα αυτό το νομοσχέδιο έπρεπε να έχει γίνει νόμος του κράτους και να έχει υλοποιηθεί από την στιγμή που έγινε σαφές από την τουρκική πλευρά ότι δεν εφαρμόζει την διμερή συμφωνία επαναπροώθησης των μεταναστών, που υπέγραψε το 2002. Έκτοτε, η χώρα έχει γεμίσει με αιτούντες άσυλο οι οποίοι κινούνται ελεύθερα στην Ελλάδα χωρίς ποτέ να εξετάζεται το αίτημά τους. Ταυτόχρονα, αμαυρώνεται η εικόνα της χώρας ενώ βρισκόμαστε διαρκώς στο επίκεντρο διεθνούς κριτικής.
Όλοι κατανοείτε ότι είναι αδύνατον στα διεθνή fora να δικαιολογήσουμε σήμερα το γιατί η Ελλάδα δεν έχει κανένα αξιόπιστο μηχανισμό εξέτασης των αιτημάτων ασύλου. Δεν μπορούμε να εξηγήσουμε γιατί δεν έδωσε τόσα χρόνια σημασία στο ανθρωπιστικό σκέλος της υπόθεσης, κάτι το οποίο έπρεπε να κάνουμε λόγω των διεθνών δεσμεύσεών μας. Επίσης, δεν μπορούμε να εξηγήσουμε γιατί έχουμε γίνει πύλη εισόδου μεταναστών στην Ευρώπη, που δεν δικαιούνται άσυλο, αλλά κινούνται ελεύθεροι εξαιτίας του ότι έχουν κάνει μία αίτηση ασύλου που δεν εξετάζεται ποτέ.
Αυτή η αδυναμία της χώρας και των κρατικών μηχανισμών να λειτουργήσουν έχει γίνει φυσικά αντιληπτή και από τους μετανάστες, τους υποψήφιους μετανάστες, αλλά και από τα κυκλώματα που τους μεταφέρουν. Η ανεκδιήγητη διαδικασία ασύλου που εφαρμόζουμε μέχρι σήμερα, στην πραγματικότητα έχει γίνει η ελπίδα για διαβατήριο των πάσης φύσεως μεταναστών για την Ευρώπη. Όλα αυτά έχουν πληγώσει την Ελλάδα πολλαπλώς. Γι’ αυτό και η προσπάθειά μας στο Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη από την πρώτη στιγμή είναι στην κατεύθυνση της άμεσης λύσης με όσο το δυνατόν πιο ολοκληρωμένο τρόπο αυτών των προβλημάτων.
Έτσι, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, επί της ουσίας έχετε μπροστά σας ένα πολυνομοσχέδιο, δηλαδή, τρία νομοσχέδιο. Τρία νομοσχέδια σε ένα , το οποίο στοχεύει στην αντιμετώπιση των αλυσιδωτών ζητημάτων γύρω από τη μεταναστευτική πολιτική. Αντιλαμβάνομαι πλήρως την κριτική και τα ερωτηματικά των συναδέλφων που έθεσαν το θέμα ότι γιατί όλα μαζί. Θα έπρεπε να ήταν ξεχωριστά και να συζητήσουμε το καθένα με τον τρόπο που του αξίζει, έτσι ώστε να προκαλέσουμε και καθαρές πολιτικές τοποθετήσεις στα επιμέρους τμήματα αυτού του νομοσχεδίου, από την πλευρά των πολιτικών κομμάτων.
Ούτε και σ’ αυτό είχαμε την πολυτέλεια, ούτε είχαμε τη δυνατότητα από πλευράς χρόνου να αναμένουμε τρεις νομοθετικές πρωτοβουλίες να έρθουν στη Βουλή προκειμένου να οργανώσουμε αυτό το πεδίο. Πρώτα από όλα, 24 του μηνός είναι η προθεσμία για την ενσωμάτωση του τρίτου μέρους που αφορά την Οδηγία. Όσον αφορά τα άλλα δύο, υπάρχουν δύο πολιτικά ζητήματα. Το πρώτο είναι ακριβώς εκείνο το πεδίο που η Ελλάδα γίνεται δέκτης κριτικής από όλες τις πλευρές, κυβερνήσεις, ευρωπαϊκά fora , ευρωπαϊκό συμβούλιο, Ο.Η.Ε., Μ.Κ.Ο. εντός και εκτός της Ελλάδας, από όλο τον κόσμο.
Το δεύτερο, βαθύτατο πολιτικό επιχείρημα το οποίο οφείλω να σας πω ότι το συμμερίζομαι απόλυτα, είναι ότι δεν υπάρχει δυνατότητα, δεν υπάρχει προοπτική αποτροπής ή περιορισμού, των μεταναστευτικών ροών χωρίς ένα αυστηρό και αποτελεσματικό σύστημα εξέτασης των αιτήσεων ασύλου σε σύντομο χρονικό διάστημα με βάση τα διεθνή και ευρωπαϊκά πρότυπα
Έτσι, λοιπόν, με αυτό το νομοσχέδιο προτείνουμε στην πραγματικότητα τρεις μεγάλες ρυθμίσεις με τις οποίες επιχειρούμε να νοικοκυρέψουμε το χώρο, να οργανώσουμε το τοπίο σε νέες βάσεις και υιοθετώντας τους προβληματισμούς του κ. Ζώη θέλω να σας πω ευθέως, πράγματι είναι μια δύσκολη άσκηση. Είναι ένα δύσκολο εγχείρημα, αλλά έχουμε υποχρέωση να το πετύχουμε. Γι’ αυτό ανατρέχοντας στα επιμέρους άρθρα θα διαπιστώσετε ότι όλες οι δικλίδες ασφαλείας για την εφαρμογή του νομοσχεδίου αυτού σε επόμενη φάση, έχουν μία ευελιξία, προβλέπουν διάφορες δυνατότητες ούτως ώστε να εξασφαλίσουμε και άμεση δυνατότητα εξεύρεσης προσωπικού για την υποστήριξη και την ενεργοποίηση αυτών των μηχανισμών και να κάνουμε οικονομίες κλίμακος, ιδιαίτερα όσον αφορά χώρους, διαδικασίες, λειτουργίες οι οποίες θα αναπτυχθούν.
Με το νομοσχέδιο, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, θεσπίζουμε πρώτα από όλα την υπηρεσία ασύλου. Αυτή έχει ως αποστολή την ταχεία εξέταση των αιτημάτων ασύλου που θα στελεχωθεί άμεσα με κατάλληλο επιστημονικό προσωπικό. Ταυτόχρονα, ιδρύεται η αρχή προσφυγών, που έχει ιδιαίτερα εχέγγυα αυτοτέλειας και έχει αποστολή την εξέταση σε δεύτερο βαθμό των αιτημάτων ασύλου. Αυτό το γεγονός ότι έλειπε δηλαδή το πεδίο εξέτασης σε δεύτερο βαθμό των αιτημάτων ασύλου, ήταν ένα θέμα για το οποίο έχουμε δεχθεί καταγγελίες διεθνώς σε πάρα πολλές περιπτώσεις. Αυτό το σύστημα που δημιουργείται σήμερα με τις δύο νέες υπηρεσίες είναι πλήρες σύστημα και ανταποκρίνεται στα διεθνή πρότυπα.
Επιπλέον, ιδρύεται υπηρεσία προ της υποδοχής. Αυτή θα αντιμετωπίσει την αποτελεσματική διαχείριση των υπηκόων τρίτων χωρών που εισέρχονται στη χώρα μας και σ’ αυτό τον τομέα βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη ανθρωπιστική κρίση. Τα βασικότερα προβλήματα στο θέμα αυτό για τα οποία επιχειρούμε να δώσουμε λύσεις με το υφιστάμενο νομοθετικό πλαίσιο, είναι τα εξής: είναι η έλλειψη πρόβλεψης για διαδικασίες έγκυρης πιστοποίησης της ταυτότητας εκείνων που επιχειρούν να εισέλθουν στη χώρα μας, των αλλοδαπών. Επίσης, και ο εντοπισμός των ατόμων που πραγματικά χρήζουν διεθνούς ή εθνικής προστασίας βάσει των γενικών αρχών του ανθρωπιστικού δικαίου και των διεθνών συμφωνιών που δεσμεύουν τη χώρα μας.
Η έλλειψη πρόβλεψης για επαρκές χρονικό διάστημα συλλογής πληροφοριών για τα πρόσωπα αυτά τόσο μέσω των διαύλων συνεργασίας όσο και μέσω των διαδικασιών εκούσιας παροχής στοιχείων. Είναι, επιπροσθέτως, η ελλιπής ενημέρωση και η παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών προς τους αλλοδαπούς σχετικά με τη μεταχείρισή τους , η οποία έχει σαν αποτέλεσμα την εύκολη μετατροπή τους σε θύματα κυκλωμάτων διαχείρισης λαθρομεταναστών, σε θύματα κυκλωμάτων εμπορίας ανθρώπων, αλλά επιτρέψτε μου να σας πω και θύματα άλλων δομών οργανωμένου εγκλήματος εντός και εκτός της χώρας.
Ακόμη, είναι και ο ελλιπής έλεγχος των αλλοδαπών, ο οποίος αυτή τη στιγμή που μιλάμε περιορίζεται μόνο στην παροχή επείγουσας υγειονομικής περίθαλψης και φαρμακευτικής αγωγής μόνο στα κέντρα υποδοχής μας και πουθενά αλλού. Αντιμετωπίζοντας αυτές τις βασικές ελλείψεις πιστεύω ότι θα έχει επιλυθεί σε μεγάλο βαθμό το πρόβλημα της διαχείρισης των ροών των μεταναστών, με τρόπο ανθρωπιστικό και συμβατό με το διεθνές δίκαιο, αλλά και το Σύνταγμα της χώρας μας. Υπενθυμίζω βέβαια εδώ κάτι για το οποίο είμαι βέβαιος ότι η πολιτική συνείδηση όλων μας, χωρίς καμία απολύτως εξαίρεση, μας οδηγεί σε κοινό τόπο, είναι ότι αξιοπρέπεια είναι δικαίωμα κάθε ανθρώπου και όχι μόνο εκείνων των ανθρώπων που έχουν τα κατάλληλα ταξιδιωτικά έγγραφα.
Ταυτόχρονα, επιχειρούμε να επιλυθεί με ριζικό τρόπο η ανεξέλεγκτη συγκέντρωση μεταναστών πάσης φύσεως στα αστικά κέντρα με άμεσο κίνδυνο «γκετοποίησης» ολόκληρων περιοχών. Η αδυναμία μας μέχρι σήμερα να οργανώσουμε ένα αποτελεσματικό μηχανισμό υποδοχής μεταναστών έχει προκαλέσει αλλοιώσεις στα πληθυσμιακά χαρακτηριστικά των αστικών κέντρων και πολλές εστίες έντασης.
Χωρίς να φαίνεται αυτή τη στιγμή ότι πρόκειται να μειώσουμε την ένταση στις διάφορες εστίες, που έχουν δημιουργηθεί. Πιστεύω, όμως, ότι η αποτελεσματική λειτουργία των Κέντρων Πρώτης Υποδοχής θα αμβλύνει σταδιακά το φαινόμενο και θα ανακουφίσει την κοινωνία από ένα σοβαρότατο πρόβλημα. Φυσικά, όλα όσα προανέφερα, δεν αποτελούν πανάκεια και δεν μπορούν να λειτουργήσουν, εάν τα δει κανείς μεμονωμένα και όχι ως μέρος μιας συνολικής πολιτικής. Όμως, όπως θα έχετε δει, η οδηγία την οποία ενσωματώσαμε στο εθνικό δίκαιο πριν από ένα μήνα είναι ένα ακόμα στοιχείο, το οποίο βοηθά σε αυτή την κατεύθυνση. Αναφέρομαι στην οδηγία, η οποία αφορά το μεταβατικό στάδιο, όπου επιταχύνει τις διαδικασίες για την εξέταση του μεγάλου αριθμού των αιτήσεων ασύλου, που βρίσκονται ήδη σε εκκρεμότητα. Μιλώ για τον αριθμό των 45.000 αιτήσεων, τα οποία βρίσκονται σε εκκρεμότητα και ως εκ τούτου παρέχουν ένα καθεστώς ημιπαράνομης δυνατότητας – ημιπαράνομο καθεστώς – για την παρουσία πολλών μεταναστών στο κέντρο της Αθήνας και στο κέντρο των πόλεων.
Η οδηγία η οποία ενσωματώνεται στο τρίτο μέρος του νομοσχεδίου, έρχεται να συμπληρώσει πολλά κενά, τα οποία έχουν να κάνουν με την επιστροφή ή την επαναπροώθηση λαθρομεταναστών. Έχετε δίκιο κ. Παφίλη και οι άλλοι συνάδελφοι, η οποία αναφερθήκατε στην κριτική, η οποία ασκήθηκε σε ευρωπαϊκό επίπεδο κατά τη διαδικασία της νομοθετικής πρωτοβουλίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στο Συμβούλιο. Βεβαίως, εκεί εκφράσθηκαν πολιτικά όλες οι πολιτικές δυνάμεις και όλοι οι πολιτικοί χώροι. Αυτή η οδηγία έχει ήδη τρία χρόνια σε ισχύ, όμως, επειδή η χώρα βρίσκεται σε εξαιρετικά δύσκολη κατάσταση, αυτή τη στιγμή η μη ενσωμάτωσή της στην εθνική έννομη τάξη, αποτελεί στοιχείο κριτικής και είναι επιβαρυντικό για τη λειτουργία της χώρας μας.
Επειδή δικαίως αναφερθήκατε και στα οικονομικά προβλήματα, στην οικονομική κατάσταση και στα δημοσιονομικά θέματα, τα οποία δημιουργούνται αυτή την περίοδο, θέλω να σας πω ότι μετά την παρουσίαση, την οποία κάναμε στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, για το άσυλο και τη μετανάστευση, του εθνικού προγράμματος δράσης – το οποίο περιλαμβάνει μια σειρά δραστηριότητες και πρωτοβουλίες μεταξύ των οποίων και η συγκεκριμένη πρωτοβουλία, αλλά και άλλα έργα, τα οποία σχεδιάζουμε να πάρουμε –το οποίο εγκρίθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξασφαλίσαμε περίπου 230 εκατ. € για την άμεση χρηματοδότηση. Όμως, με την προϋπόθεση ότι η εκταμίευση αυτών των 230 εκατ. € θα γίνεται μόνο στην περίπτωση, που υλοποιούνται όλα τα έργα – δηλαδή, προχωράμε – είτε αυτά αφορούν την ανθρωπιστική βοήθεια, είτε αφορούν κτίρια και εγκαταστάσεις για την υποδοχή είτε αφορούν σταθμούς και νέα μηχανήματα και νέες μεθόδους λειτουργίας και εκπαίδευση προσωπικού για την εξέταση της πραγματικής ταυτότητας των μεταναστών.
Ωστόσο, με την οδηγία, την οποία περιλαμβάνουμε στο νομοσχέδιο, επιχειρούμε να ρυθμίσουμε τα κενά, που αφορούν την επιστροφή και την επαναπροώθηση λαθρομεταναστών. Στο τμήμα αυτό περιγράφονται αναλυτικά όλες οι περιπτώσεις, και νομοθετείται διαφορετική διαδικασία επιστροφής, που πρέπει να ακολουθείται κατά περίπτωση.
Θέλω να σταθώ στην επίμονη προσπάθεια πίεσης, που γίνεται από την Κυβέρνηση προς πάσα κατεύθυνση, ώστε να υλοποιούνται οι επιστροφές και οι επαναπροωθήσεις των μεταναστών, που δεν δικαιούνται να παραμείνουν στην Ελλάδα. Σε αυτό το σημείο αναπτύσσουμε μια ιδιόμορφη διπλωματία σε αυτό το επίπεδο, συζητώντας με όλους τους συναδέλφους μας όλων των κρατών της περιοχής, αλλά και της υπόλοιπης Ε.Ε. και πλέον, δημιουργώντας συμμαχίες γύρω από τα ζητήματα εφαρμογής του Δουβλίνου 2. Όμως, από το πρώτο συμβούλιο, στο οποίο συμμετείχα – στο τέλος Σεπτεμβρίου -, αλλά και σε άλλα δύο, δεν έχασα καμία από τις ευκαιρίες αυτές, που να μην θέσω το θέμα της αναθεώρησης του Δουβλίνου 2.
Όμως, οφείλω να σας πω ότι είμαστε μόνοι μας ή σχεδόν μόνοι μας. Μόνο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η αρμόδια επίτροπος, η κυρία Μάλμστρομ έχει τοποθετηθεί ανοιχτά και αναγνωρίζει και αυτή την αναγκαιότητα της αναθεώρησης του Δουβλίνο, χωρίς να είναι αισιόδοξη όπως το είπε και εδώ εξάλλου. Μπορεί σιγά σιγά ν’ αρχίζουν όλοι, να το αποδέχονται, αλλά επειδή η κάθε Κυβέρνηση και ο κάθε Υπουργός δέχεται εσωτερική πίεση στο δικό του κράτος, προσπαθούν να βρουν άλλοθι. Τα άλλοθι στην προκειμένη περίπτωση ποια είναι; Είναι η Ελλάδα με την ανυπαρξία μηχανισμών, με την αδυναμία της την οικονομική, με την αδυναμία της την πραγματική και βεβαίως η Ελλάδα, η οποία βρίσκεται στις πύλες της Ε.Ε.. Έτσι, βλέπουμε αποφάσεις των Ευρωπαϊκών Δικαστηρίων, τα οποία ουσιαστικά σταματούν τη λειτουργία του Δουβλίνου 2. Δηλαδή δεν επαναπροωθούν προς την Ελλάδα ως πρώτη χώρα εισόδου στην Ε.Ε. εκείνους τους μετανάστες, οι οποίοι συλλαμβάνονται στις χώρες τους χωρίς χαρτιά, αλλά με το επιχείρημα ότι η χώρα μας δεν μπορεί να εγγυηθεί τα ανθρώπινα δικαιώματα και δεν μπορεί να εγγυηθεί τις συνθήκες υγιεινής και ασφάλειας για τους μετανάστες. Έτσι κάνουν διπλό κακό. Χρησιμοποιούν ή προσπαθούν να καλύψουν τις αδυναμίες, που φέρνει στην ευρωπαϊκή έννομη τάξη το Δουβλίνο 2 και τις δυσκολίες που αφορούν την ίδια την εφαρμογή του και τα χρεώνουν στην Ελλάδα, αμφισβητώντας σε μια χώρα βαθύτατα δημοκρατική, σε μια χώρα στην οποία κυριαρχούν στην πολιτική της, σε όλο τον πολιτικό κόσμο, αλλά και στον τελευταίο έλληνα πολίτη ανθρωπιστικά ιδεώδη, ο ανθρωπισμός, η ανθρωπιά, τη δυνατότητά μας να προασπίσουμε τα δικαιώματα των ανθρώπων, που διεκδικούν μια καλύτερη ελπίδα στις άλλες χώρες της Ε.Ε.. Αυτή είναι η κατάσταση, αυτή είναι η πραγματικότητα και αυτή την πραγματικότητα οφείλουμε να την αντιμετωπίσουμε.
Τέλος, υπάρχει το θέμα «Τουρκία». Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι και η Τουρκία είναι μια χώρα, από την οποία περνούν μετανάστες. Ούτε τελικός προορισμός είναι, ούτε είναι η αφετηρία των μεταναστευτικών ροών. Όλοι μας αντιλαμβανόμαστε ότι και η Τουρκία αντιμετωπίζει σοβαρότατα προβλήματα. Ούτε και εκείνη μπορεί να αντέξει. Είμαστε έτοιμοι να συνεργαστούμε. Είμαστε έτοιμοι να συζητήσουμε μαζί τους όλες εκείνες τις διαδικασίες, οι οποίες απαιτούνται, προκειμένου να περιοριστούν τα ρεύματα.
Τουλάχιστον, όσον αφορά το Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη, σε όλα τα επίπεδα έχουμε αντίστοιχες συζητήσεις με τους Τούρκους ομολόγους και με την αστυνομία και με το λιμενικό σώμα. Όμως, σε διπλωματικό επίπεδο, υπάρχουν θέματα, τα οποία εκκρεμούν. Αυτά αφορούν, πρώτα απ’ όλα, την διμερή συμφωνία επαναπροώθησης με την Ελλάδα, η οποία ήταν του 2002, ενεργοποιήθηκε μόλις τον προηγούμενο Μάιο, μετά τη συνάντηση Παπανδρέου-Ερντογάν εδώ στην Αθήνα, όπου συμφωνήσαν επιτέλους ν’ ανοίξουν το λιμάνι επανεισδοχής, έστω και δίπλα από τη Σμύρνη – πάντως το άνοιξαν – και συμφώνησαν και να αποδέχονται 1000 αιτήματα – όχι 1000 ανθρώπους – το χρόνο.
Μέχρι στιγμής η εφαρμογή αυτής της συμφωνίας είναι περιορισμένη σε ελάχιστο ποσοστό και σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να καλύψει τον αριθμό των μεταναστών, που συνελήφθησαν προερχόμενοι από την Τουρκία, τον τελευταίο χρόνο. Ο αριθμός τους ήταν 100.000. Αυτό τι σημαίνει; Σημαίνει ότι πληθυσμός μιας πόλης μεγέθους σαν τη Λάρισα, προστίθεται στην ελληνική επικράτεια. Η Ελλάδα, λοιπόν, δεν αντέχει άλλο. Δεν μπορεί να πάει πουθενά αλλού. Δεν έχει τη δυνατότητα μέσα σε αυτή την οικονομική κατάσταση, να αντέξει τη χρηματοδότηση των υποδομών, που χρειάζονται, για να έχει τις καλύτερες δυνατές συνθήκες υγιεινής, ασφάλειας, τα κέντρα υποδοχής, να έχει τις κατάλληλες συνθήκες φιλοξενίας, να έχει ειδικές πολιτικές για τα νέα παιδιά, για τις μητέρες, που πράγματι υπάρχει πρόβλημα και στοιβάζονται σε χώρους κράτησης και χώρους φύλαξης και υποδοχής, που πράγματι δεν μας τιμούν, αλλά δεν υπάρχει και άλλη δυνατότητα.
Πρέπει να αξιοποιήσουμε το action plan , το πρόγραμμα δράσης και τη χρηματοδότηση της Ε.Ε., προκειμένου να βρούμε τρόπους και να εκτιμήσουμε αν μπορούμε να αξιοποιήσουμε και τη διεθνή εμπειρία -υπάρχουν αντίστοιχες σε άλλες χώρες- και να δούμε αν μπορούμε να έχουμε λυόμενες εγκαταστάσεις, μετακινούμενες εγκαταστάσεις. Ούτε μπορούμε να χρηματοδοτήσουμε μόνιμες εγκαταστάσεις, γιατί η φιλοδοξία μας είναι να περιορίσουμε το φαινόμενο, όχι να κάνουμε κέντρα για να καλύπτουν δεκάδες χιλιάδες μετανάστες και να μας μείνουν στο μέλλον.
Παρόλα αυτά, σας λέω κάτι απλό. Από τη στιγμή που αρχίσαμε να συζητούμε να νοικιάσουμε κάποια κτίρια σε κάποιες περιοχές, αυτόματα οι τιμές αυξήθηκαν πάρα πολύ και έφτασαν πάρα πολύ ψηλά γιατί λέει «αν κάνετε κέντρα υποδοχής των μεταναστών, απαξιώνετε την επένδυσή μου», άρα τα ενοίκια ανεβαίνουν κατακόρυφα. Πέραν του ότι χρειάζεται να έχουμε ειδικές προβλέψεις για τις τοπικές κοινωνίες…
Και ανεβαίνουν τα ενοίκια επειδή θεωρούν ότι θα καταξιωθεί η επένδυσή τους και θα έχουν διαφυγόν κέρδος, αυτομάτως αυξάνουν λοιπόν την τιμή και ζητούν υπέρογκα ποσά, τα οποία δεν είναι εύκολο να τα δικαιολογήσεις όχι μόνο στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, αλλά ούτε και στην Ελλάδα μπορείς να δικαιολογήσεις τέτοια πράγματα. Παρόλα αυτά συνεχίζουμε τις προσπάθειες για να βρούμε κάποια λύση.
Την ίδια στιγμή επιχειρούμε να επωφεληθούμε από την παρουσία του FRONTEX . Ο FRONTEX -έχετε δίκιο- δεν είναι εδώ για την αποτροπή, βοηθάει, όμως, τη διαδικασία της αποτροπής. Με ποιο τρόπο; Πρώτον, διότι σε πολιτικό επίπεδο η Ευρώπη ήρθε στα σύνορά της. Η Ευρώπη είναι εδώ, είναι παρούσα. Είναι, με βάση τη Συνθήκη της Ε.Ε., παρούσα στα σύνορα του κράτους-μέλους, όπου σύμφωνα με την εθνική κυριαρχία ορίζονται τα εθνικά σύνορα.
Την ίδια στιγμή παρέχει τεχνογνωσία σε εμάς, στην Ελλάδα, στις υπηρεσίες μας. Η αλήθεια είναι ότι εμείς δεν έχουμε ούτε τεχνογνωσία ούτε διερμηνείς ούτε μεθόδους εξακρίβωσης της πραγματικής ταυτότητας των μεταναστών και αυτό λειτουργεί -διότι το γνωρίζουν τα κυκλώματα- εις βάρος της διαδικασίας για να ξεκαθαρίσουμε ποια πραγματικά δικαιούνται καθεστώς διεθνούς προστασίας και ποιοι όχι. Την ίδια στιγμή, η Ελλάδα δέχεται κριτική γιατί καθυστερεί τόσο καιρό να εξακριβώσει την πραγματική ταυτότητα και δεν εξετάζει τις αιτήσεις ασύλου.
Σε κάθε περίπτωση, πρέπει να πω ότι μέχρι στιγμής, ιδιαίτερα αυτό το οποίο εγώ μπόρεσα να παρακολουθήσω αυτούς τους μήνες, είναι η προσπάθεια την οποία καταβάλλει η Ελληνική Αστυνομία, για να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις αυτού του εγχειρήματος και αυτής της πίεσης, και είναι πάρα πολύ μεγάλη.
Βεβαίως και αυτό το νομοσχέδιο κάνει μια μεγάλη τομή και η τομή είναι ότι δημιουργείται ένας πολιτικός σχηματισμός, διοικητικός σχηματισμός, αυτοτελής, στον οποίο δεν συμμετέχει η Ελληνική Αστυνομία και όπου συμμετάσχει, θα συμμετάσχει μόνο στην εξωτερική φύλαξη και αυτό με τις προϋποθέσεις που απαιτούνται, δηλαδή, να εξασφαλίζεται ταυτόχρονα και η ικανότητα της για την εκτέλεση των καθηκόντων της στην ευρύτερη περιφέρεια.
Επειδή, όμως, σας είπα στην αρχή ότι σε πολλές περιπτώσεις για την απρόσκοπτη εφαρμογή αυτού του δύσκολου εγχειρήματος, έχουμε βάλει ορισμένες ρυθμίσεις για να έχουμε ένα καθεστώς ευελιξίας, γι’ αυτό το λόγο έχουμε προβλέψει, κύριε Μουλόπουλε, τη δυνατότητα ιδιωτικών εξειδικευμένων -δεν εννοεί τίποτε άλλο, μιλάμε για ιδιωτικές εταιρείες- οι οποίες θα μπορούσαν να αναλάβουν το έργο της φύλαξης του εξωτερικού περιβόλου. Στο εσωτερικό περίβολο ρυθμίζονται τα θέματα από τα κέντρα υποδοχής και από τους κανονισμούς που θα προβλέπονται από τα κέντρα υποδοχής, οι οποίοι έχουν πολιτικό προσωπικό και όχι μόνο αυτό, αλλά σε όλες τις τάσεις συμμετέχει η Ύπατη Αρμοστεία του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών και τα άλλα υπουργεία, διά των πολιτικών τους εκπροσώπων. Φυσικά όλοι εκείνοι θα βρίσκονται υπό τη διαρκή εποπτεία των ειδικών κέντρων εποπτείας, αλλά και της περιφερειακής διοίκησης, η οποία θα έχει αναλάβει μέχρι τότε την ευθύνη για όλες τις περιοχές.
Με δύο λόγια, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, αυτό το νομοσχέδιο εντάσσεται σε μια εξαιρετικά δύσκολη, αλλά εξαιρετικής εθνικής σημασίας προσπάθεια, προκειμένου να αλλάξουμε το κλίμα και ταυτόχρονα, να καταστήσουμε τη χώρα μας απολύτως συνεπή, όσον αφορά τις διεθνείς μας υποχρεώσεις. Επιχειρούμε να διαμορφώσουμε ένα νέο πλαίσιο, το οποίο θα τηρεί όλα τα σύγχρονα διεθνή στάνταρντς αξιοπρέπειας, ανθρωπισμού και αξιοπιστίας.
Είναι δύσκολο να το υλοποιήσουμε, αλλά είμαι βέβαιος ότι στο τέλος θα το πετύχουμε, γιατί συν τω χρόνω, όλοι αντιλαμβάνονται, χωρίς καμία απολύτως εξαίρεση και σε όλα τα επίπεδα, τη σπουδαιότητα του εγχειρήματος. Πρέπει να σας πω ότι δεν ήταν τίποτα εύκολο πριν από τρεις μήνες, όταν ξεκινήσαμε αυτή τη διαδικασία. Δεν ήταν καθόλου εύκολο. Έπρεπε να αλλάξουμε αντιλήψεις, προσεγγίσεις, ανάμεσα στα υπουργεία, ανάμεσα και στους συναδέλφους μου. Ακόμα και σήμερα, χρειάζεται ακόμη περισσότερη συζήτηση, αλλά όσο το συζητάμε, τόσο περισσότερο κερδίζει έδαφος η άποψη ότι δεν υπάρχει άλλο περιθώριο πέρα από την ορθολογική αντιμετώπιση αυτού του θέματος και κυρίως, να πετύχουμε αυτόν το στόχο, γιατί πράγματι αποτελεί ένα διαβατήριο της Ελλάδας για τον πολιτισμό και την κοινωνική ειρήνη. Και είμαι βέβαιος ότι στο τέλος θα πετύχουμε.
Σας ευχαριστώ πολύ.
