ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΗ
Αθήνα, 16 Δεκεμβρίου 2010
ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ
Άρχισε σήμερα, Πέμπτη 16 Δεκεμβρίου, στη Διαρκή Επιτροπή της Βουλής Δημόσιας Διοίκησης, Δικαιοσύνης και Δημόσιας Τάξης, η συζήτηση του Νομοσχεδίου του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη « Ίδρυση Υπηρεσίας Ασύλου και Υπηρεσίας Πρώτης Υποδοχής, προσαρμογή της ελληνικής νομοθεσίας προς τις διατάξεις της Οδηγίας 2008/115/ΕΚ «σχετικά με τους κοινούς κανόνες και διαδικασίες στα κράτη μέλη για την επιστροφή των παρανόμως διαμενόντων υπηκόων τρίτων χωρών» και λοιπές διατάξεις ».
Ο Υπουργός Προστασίας του Πολίτη κ. Χρήστος Παπουτσής παρουσίασε στην αρμόδια κοινοβουλευτική επιτροπή τις βασικές ρυθμίσεις του νομοσχεδίου.
Συγκεκριμένα, σε αυτό προβλέπεται η σύσταση της νέας Υπηρεσίας Ασύλου υπό την εποπτεία του Υπουργού Προστασίας του Πολίτη, η οποία θα στελεχώνεται με ειδικό επιστημονικό πολιτικό προσωπικό. Η Υπηρεσία αυτή συγκροτείται από την Κεντρική Υπηρεσία και τα περιφερειακά Γραφεία Ασύλου, στις περιοχές της χώρας που αντιμετωπίζουν το οξύτερο πρόβλημα. Έχει ως αποστολή την εφαρμογή της νομοθεσίας περί ασύλου, αλλά και των λοιπών μορφών διεθνούς προστασίας των αλλοδαπών. Θα εξετάζει δηλαδή τα σχετικά αιτήματα. Επίσης, η ίδια Υπηρεσία είναι αρμόδια για την υποστήριξη του σχεδιασμού και της χάραξης της εθνικής πολιτικής ασύλου καθώς και για την παρακολούθηση και αξιολόγηση της υλοποίησής της. Παράλληλα, λαμβάνεται μέριμνα για τα θέματα στελέχωσης με ειδικό επιστημονικό πολιτικό προσωπικό.
Επίσης, προβλέπεται η ίδρυση Αρχής Προσφυγών, στο πλαίσιο της οποίας λειτουργούν ειδικές επιτροπές για την εξέταση των προσφυγών κατά αποφάσεων της Υπηρεσίας Ασύλου. Στις επιτροπές αυτές προβλέπεται η συμμετοχή νομικών και προσώπων με ειδίκευση στο αντικείμενο καθώς και συμμετοχή της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες . Είναι η πρώτη φορά που δημιουργείται τέτοια Υπηρεσία στη χώρα μας, η οποία αποκτά έναν αξιόπιστο μηχανισμό διεκπεραίωσης των σχετικών αιτημάτων σε αρμονία με τους διεθνείς και ευρωπαϊκούς κανόνες διεθνούς προστασίας.
Προβλέπεται ακόμη η σύσταση της Υπηρεσίας Πρώτης Υποδοχής. Είναι και αυτή μια ειδική αυτοτελής Υπηρεσία, στο Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη, η οποία συγκροτείται από την Κεντρική Υπηρεσία και από τις περιφερειακές Υπηρεσίες των Κέντρων Πρώτης Υποδοχής. Επιπλέον δίνεται η δυνατότητα με απόφαση του Υπουργού Προστασίας του Πολίτη, να συστήνεται, όταν υπάρχει έκτακτη ανάγκη, κινητή Μονάδα Πρώτης Υποδοχής, για τις περιπτώσεις απομακρυσμένων νησιών ή αποκλεισμένων περιοχών. Η αποστολή αυτής της Υπηρεσίας είναι η διασφάλιση της ταχείας υπαγωγής των λαθρομεταναστών σε διαδικασίες πρώτης υποδοχής υπό συνθήκες, όμως, σεβασμού της αξιοπρέπειάς τους. Το περιεχόμενο των διαδικασιών πρώτης υποδοχής συνίσταται καταρχήν στην εξακρίβωση της ταυτότητας και της ιθαγένειας των προσώπων που συλλαμβάνονται να έχουν εισέλθει παράνομα στην Ελλάδα και την καταγραφή τους. Έτσι περιορίζουμε το φαινόμενο να έρχονται στην Ελλάδα αλλοδαποί και να δηλώνουν άλλες χώρες καταγωγής απ’ αυτές που προέρχονται, για ευνοϊκότερη αντιμετώπισή τους. Επιπλέον, προβλέπεται ο ιατρικός τους έλεγχος και η ενημέρωσή τους για τις υποχρεώσεις και τα δικαιώματά τους, ιδίως δε για τις προϋποθέσεις υπαγωγής σε καθεστώς διεθνούς προστασίας. Ειδική μέριμνα λαμβάνεται για άτομα που ανήκουν σε ευάλωτες ομάδες ή χρήζουν διεθνούς προστασίας. Η αποτελεσματική λειτουργία της Υπηρεσίας Ασύλου και των διαδικασιών Πρώτης Υποδοχής θα συμβάλλει ασφαλώς στην εμπέδωση κλίματος ασφάλειας στην ελληνική κοινωνία και αποτελεί ένα ουσιαστικό βήμα για την αντιμετώπιση των παράνομων μεταναστευτικών ροών προς τη χώρα μας.
Ενσωματώνεται στην ελληνική έννομη τάξη η Οδηγία 2008/115/ΕΚ. Ειδικότερα, καθορίζονται τα επιμέρους θέματα που αφορούν στην έκδοση της απόφασης επιστροφής των υπηκόων τρίτων χωρών στη χώρα προέλευσής τους. Παράλληλα προβλέπεται η χορήγηση κατάλληλου χρονικού διαστήματος για την οικειοθελή αναχώρηση του αλλοδαπού. Τα μέτρα απομάκρυνσης λαμβάνονται πάντα με σεβασμό στην προσωπικότητα του ατόμου χωρίς υπέρβαση του αναγκαίου μέτρου. Οι διαδικασίες απομάκρυνσης υπόκεινται σε σύστημα ελέγχου με τη συνδρομή του Συνηγόρου του Πολίτη, ο οποίος για το σκοπό αυτό συνεργάζεται με διεθνείς οργανισμούς και Μ.Κ.Ο. Κατά των αποφάσεων επιστροφής προβλέπεται η δυνατότητα διοικητικής προσφυγής καθώς και αίτηση αντιρρήσεων ενώπιον διοικητικών δικαστηρίων. Η Οδηγία 2008/115/ΕΚ επιβάλλει ρητώς το σεβασμό της αρχής της αναλογικότητας και περιλαμβάνει διαδικαστικές εγγυήσεις, τόσο ως προς τον τύπο της απόφαση επιστροφής, όσο και ως προς τους όρους κράτησης. Η πλήρης και αποτελεσματική τήρηση των εγγυήσεων αυτών ενισχύει το σεβασμό των δικαιωμάτων του υπηκόου τρίτης χώρας στο πλαίσιο της εγγενώς δυσμενούς διαδικασίας της απομάκρυνσης.
Ρυθμίζονται επιμέρους θέματα επιστροφών υπηκόων τρίτων χωρών (εθνικές ρυθμίσεις) που δεν προβλέπονται στην παραπάνω Οδηγία, αποτελούν όμως τα απαραίτητα οργανωτικά μέτρα για την αποτελεσματική εφαρμογή της, σύμφωνα με τον σκοπό για τον οποίο θεσπίστηκε. Συγκεκριμένα προβλέπεται δικαίωμα απασχόλησης στους υπηκόους τρίτων χωρών των οποίων έχει αναβληθεί η απομάκρυνση από τη χώρα. Τα ειδικότερα θέματα του δικαιώματος απασχόλησης θα καθοριστούν με Προεδρικό Διάταγμα. Επίσης, ρυθμίζονται διαδικαστικά θέματα που αφορούν στις επιδόσεις των αποφάσεων στους υπηκόους τρίτων χωρών. Ακόμη, προβλέπεται η τήρηση μηχανογραφημένου αρχείου για την αποτελεσματικότερη διεκπεραίωση των διαδικασιών από όλες τις αρμόδιες Υπηρεσίες (Ελληνική Αστυνομία, Υπουργείο Εσωτερικών, Αποκέντρωσης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης).
Περιλαμβάνονται, τέλος, διατάξεις οι οποίες αφορούν κυρίως τροποποιήσεις του Ν.3386/2005 περί αλλοδαπών. Έτσι, προβλέπονται οι κατηγορίες των αλλοδαπών των οποίων δεν επιτρέπεται η επιστροφή. Επίσης, επανακαθορίζονται οι προϋποθέσεις και η διαδικασία χορήγησης άδειας διαμονής από το Υπουργείο Εσωτερικών, Αποκέντρωσης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης σε υπηκόους τρίτων χωρών για ανθρωπιστικούς λόγους καθώς και στις περιπτώσεις υπηκόων τρίτων χωρών που επικαλούνται αιτιολογημένα αντικειμενική αδυναμία προσκόμισης ταξιδιωτικού εγγράφου. Τέλος, ρυθμίζονται θέματα λειτουργίας των επιτροπών που εξετάζουν σήμερα τις προσφυγές των αιτούντων άσυλο (καθεστώς που θα ισχύει μέχρι την έναρξη λειτουργίας της νέας Υπηρεσίας Ασύλου).
Όσον αφορά γενικά στον επαναπατρισμό των αλλοδαπών, πρέπει να τονίσουμε ότι το σύμπλεγμα όλων των ανωτέρω διατάξεων θεσπίζει επί της ουσίας δύο βασικούς τρόπους επιστροφής, αφού γίνει διαχωρισμός του ποιοι επιτρέπεται και ποιοι απαγορεύεται να απελαθούν. Ο πρώτος είναι η οικειοθελής επιστροφή του αλλοδαπού και ο δεύτερος είναι η αναγκαστική του απέλαση με όλους τους επιμέρους τρόπους που προβλέπονται ανάλογα με την κάθε περίπτωση.
