ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΗ
Αθήνα, 14 Δεκεμβρίου 2010
ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ
Ομιλία Υπουργού Προστασίας του Πολίτη κ. Χρήστου Παπουτσή, στη συνεδρίαση της Διαρκούς Επιτροπής Δημόσιας Διοίκησης, Δημόσιας Τάξης και Δικαιοσύνης (13/12) για την κύρωση συμφωνίας έδρας μεταξύ της Ελληνικής Δημοκρατίας και του FRONTEX (Ευρωπαϊκού Οργανισμού για τη διαχείριση της επιχειρησιακής συνεργασίας στα εξωτερικά σύνορα των κρατών μελών της Ε.Ε), για τη φιλοξενία του επιχειρησιακού γραφείου FRONTEX στην Ελλάδα.
Για την κατάσταση η οποία επικρατεί στον Έβρο, θέλω να σας πω με σαφήνεια και πολύ καθαρό τρόπο ότι ως πολίτης αυτής της χώρας ντρέπομαι. Ως πολιτικός, που με τη μία ή την άλλη ιδιότητα συμμετέχω στα ευρωπαϊκά όργανα τα τελευταία 26 χρόνια, πρέπει να σας πω ότι πρώτη φορά αισθάνομαι τέτοια πίεση από τους εταίρους μας για ένα θέμα που είναι εξαιρετικής σημασίας και ευαισθησίας. Πρέπει να σας πω δε ότι επειδή εδώ στην Ελλάδα με την κοινή συναίνεση όλων, χωρίς καμία απολύτως εξαίρεση, πολιτικών κομμάτων και Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης, αυτό το θέμα δεν έχει αναδειχθεί στην ελληνική κοινωνία, η κριτική η οποία δεχόμαστε στο εξωτερικό για αυτά τα ζητήματα είναι πολλαπλάσια από την κριτική που δεχτήκαμε για τις κατηγορίες για τα παραποιημένα στατιστικά στοιχεία της χώρας. Η ουσία είναι μία, ότι αντιμετωπίζουμε σοβαρό κίνδυνο και ο κίνδυνος δεν είναι από τους μετανάστες. Ο κίνδυνος είναι από το γεγονός ότι αμφισβητούν τη δυνατότητα της χώρας μας να εκπληρώσουμε τις υποχρεώσεις μας στο πλαίσιο της συνθήκης του Σένγκεν.
Η καλύτερη μέθοδος αποτροπής των μεταναστευτικών ροών είναι η αποτελεσματική και η ταχεία εξέταση των αιτήσεων ασύλου, είναι η συνεργασία με τις άλλες χώρες όσον αφορά την αντιμετώπιση και τη δίωξη των διακινητών των παράνομων μεταναστών, εκείνων που εκμεταλλεύονται την ελπίδα των ανθρώπων για μια καλύτερη ζωή. Τους παίρνουν ό,τι έχουν και δεν έχουν για να τους μεταφέρουν εδώ στην Ελλάδα, όχι για να μείνουν εδώ στην Ελλάδα αλλά για να προσεγγίσουν την υπόλοιπη Ευρώπη, για να κινηθούν προς την υπόλοιπη Ευρώπη.
Τα προηγούμενα χρόνια και η κυβέρνηση η δική μας και η κυβέρνηση της ΝΔ δέχθηκε επίθεση και κριτική για το γεγονός ότι δεν φυλάσσουμε τα σύνορα Σένγκεν προς την Ευρώπη. Αυτό το πράξαμε και συμμορφωθήκαμε με αυστηρούς ελέγχους και επειδή ακριβώς το πράξαμε αυξάνεται συνεχώς ο αριθμός των μεταναστών οι οποίοι διακινούνται στην Ελλάδα. Γιατί συμβαίνει αυτό; Γιατί ζητούν καθεστώς διεθνούς προστασίας για να έχουν το δικαίωμα να αναζητήσουν δουλειά στην υπόλοιπη ΕΕ και έτσι μένουν στην Ελλάδα μέχρι να πάρουν το χαρτί. Όσο όμως καθυστερούν οι μηχανισμοί εξέτασης των αιτήσεών τους τόσο επιβαρύνεται η ελληνική κοινωνία με ανθρώπους που βρίσκονται σε ημιπαράνομη ή σε παράνομη κατάσταση στον Ελλαδικό χώρο. Με όποιες επιπτώσεις έχει, πολιτικές, οικονομικές και κοινωνικές.
Όσον αφορά στη σύσταση του γραφείου του Frontex στον Πειραιά. Πρόκειται για ένα πιλοτικό πρόγραμμα και έχει διάρκεια ενός έτους. Αφορά το συντονισμό των δράσεων του Frontex , σε μια περιφέρεια της Ευρώπης. Αφορά τέσσερις χώρες, τη Μάλτα, την Ιταλία, την Ελλάδα και την Κύπρο. Γι αυτό και το διοικητικό συμβούλιο του γραφείου του Frontex αποτελείται από εκπροσώπους αυτών των κρατών , από υπηρεσιακούς παράγοντες, αξιωματικούς στην προκειμένη περίπτωση της Ελληνικής Αστυνομίας και του Λιμενικού Σώματος. Και επειδή πρόκειται για την εφαρμογή πιλοτικού προγράμματος, επειδή πρόκειται για ένα γραφείο για το οποίο η ελληνική πλευρά επιδιώκει να έχει μόνιμη παρουσία στον Πειραιά για αυτό το λόγο η Ελλάδα προσφέρει αυτή τη δυνατότητα σε φυλασσόμενο χώρο που είναι ο χώρος που εδρεύει το ΥΘΥΝΑΛ , και το Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη το οποίο έχει την ευθύνη των αντίστοιχων υπηρεσιών του Λ.Σ. Εκεί βρίσκονται τα γραφεία του Frontex , τα οποία λειτουργούν καθαρά ως ένα παρατηρητήριο ευρωπαϊκό, το οποίο συντονίζει δράσεις, όπου κι αν χρειάζεται, στις τέσσερις αυτές χώρες. Είναι άλλο πράγμα οι δυνάμεις ταχείας επέμβασης , τα rabbits , τα οποία μετά από πρόσκληση της ελληνικής κυβέρνησης βρίσκονται τώρα στον Έβρο. Όπως είναι άλλο πράγμα οι δυνάμεις του Frontex , οι οποίοι βρίσκονται στα νησιά.
Ο Frontex είναι ένας καινούριος ευρωπαϊκός μηχανισμός υποστήριξης λειτουργίας της συνθήκης του Σένγκεν και έχει δίκιο ο κ. Παυλόπουλος, ο οποίος αναφέρθηκε στην εξέλιξη αυτής της υπόθεσης και την πρόοδό της. Θα ήθελα όμως να προσθέσω ότι το νήμα της υπόθεσης αυτής βρίσκεται λίγο πιο πίσω. Βρίσκεται στο τέλος της δεκαετίας του ’90- όταν ολοκληρώθηκε η διαδικασία του Σένγκεν. Όσον αφορά στη φύλαξη των θαλασσίων συνόρων, γιατί από εκεί ξεκίνησε, βρίσκεται στα μέσα του 2000 όταν απειλείτο διπλωματικός πόλεμος μεταξύ Ελλάδας και Ιταλίας, όταν η Ιταλία μας κατηγορούσε ότι εμείς μεταφέρουμε μετανάστες σε ολόκληρη την Ευρώπη. Και τότε με επιστολή δική μου ως υπουργού Εμπορικής Ναυτιλίας προς τον αρμόδιο, την εποχή εκείνη, ευρωπαίο επίτροπο και με επιστολή του υπουργού Εξωτερικών , κ. Παπανδρέου , την ίδια περίοδο, ζητήσαμε, σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης, για πρώτη φορά, τη δημιουργία μιας δύναμης για τον έλεγχο των συνόρων. Τα χρόνια πέρασαν , η συνθήκη εξελίχθηκε και βέβαια χάρη στις πρωτοβουλίες της κυβέρνησης του κ. Καραμανλή, και των δικών σας προσωπικά κ. Παυλόπουλε φτάσαμε τελικά στη δημιουργία του Frontex με τη σημερινή του μορφή όχι μόνο για τα θαλάσσια σύνορα αλλά για το σύνολο των συνόρων. Παράλληλα εγκρίθηκε και το σύμφωνο για τη μετανάστευση και το άσυλο το οποίο ήταν μεταγενέστερη πράξη της ΕΕ από τη συνθήκη του Σένγκεν στα τέλη της δεκαετίας του ’90. Έτσι είναι όμως η Ευρώπη. Η Ευρώπη προχωρά μέσα από τις αλλαγές της. Είναι συνεχής η διαμόρφωση του νομικού πλαισίου, και στην προκειμένη περίπτωση και του επιχειρησιακού πλαισίου.
Εδώ στην Ελλάδα αυτή την περίοδο βιώνουμε την εξέλιξη της επιχειρησιακής δυνατότητας του Frontex . Ήταν η Ελλάδα , όπου έγιναν οι πρώτες επιχειρήσεις στα θαλάσσια σύνορα με επιτυχία και με επιτυχία μεγάλη διότι αυτομάτως μειώθηκε ο αριθμός των μεταναστών που εισέρρεαν στην Ελλάδα από την Τουρκία κατακόρυφα. Αλλά δεν είναι αυτός ο μοναδικός λόγος.
Σημαντικό ρόλο έπαιξε η συμφωνία την περασμένη Άνοιξη του κ. Παπανδρέου με τον κ. Ερντογάν όσον αφορά στην επανενεργοποίηση της διμερούς συμφωνίας του 2002 για την επανεισδοχή των μεταναστών. Αυτή η συμφωνία είχε ως αποτέλεσμα να ανοίξει επιτέλους το λιμάνι επανεισδοχής, το οποίο αρνείτο η Τουρκία επισταμένως όλα τα προηγούμενα χρόνια να ανοίξει. Δεν μπορώ να πω ότι είμαστε απόλυτα ικανοποιημένοι αλλά η Τουρκία άρχισε να παραλαμβάνει μετανάστες που συλλαμβάνονται από επιχειρήσεις στη θάλασσα. Όμως αυτό είχε ως αποτέλεσμα τα κυκλώματα των διακινητών να αρχίσουν να μεταφέρουν μετανάστες από την Κωνσταντινούπολη προς τα χερσαία σύνορα. Και γι αυτό έχουμε φτάσει σε αυτό τον αριθμό μεταναστών που μπαίνουν από τα χερσαία σύνορα γιατί στην πραγματικότητα είναι ένας πολύ μεγάλος αριθμός. Γιατί όταν έμπαιναν 200 και 300 κάθε μέρα αυτό σημαίνει ότι προστίθετο στην ελληνική επικράτεια ένα ολόκληρο χωριό. Κάθε μέρα. Μιλάμε για τεράστιο αριθμό. Αυτή τη στιγμή μετά την παρουσία του Frontex ο αριθμός έχει μειωθεί αλλά δεν έχει σταματήσει. Έχουμε φτάσει στα 120, 150 άτομα. Είναι μεγάλος και αυτός ο αριθμός.
Η ουσία είναι ότι η Ελλάδα δεν αντέχει άλλο. Η ελληνική κοινωνία δεν αντέχει. Δεν έχει τις υποδομές. Από την άλλη μεριά δεν υπάρχει και η δυνατότητα αυτή τη στιγμή της άμεσης και πλήρους αντιμετώπισης αυτού του προβλήματος. Γιατί χρειαζόμαστε υποδομές γιατί οι υποδομές χρειάζονται χρήματα και δεν αρκούν μόνο οι υποδομές, χρειάζεται και η συμφωνία των τοπικών κοινωνιών να αποδεχθούν να στηρίξουν νέα κέντρα υποδοχής μεταναστών.
Υπάρχει και η διεθνής πλευρά του ζητήματος, η οποία είναι αυστηρή . Έχετε δίκιο κ. Δρίτσα ότι υπάρχουν πολλά κράτη των οποίων τα δικαστήρια βγάζουν αποφάσεις και λένε όχι δεν στέλνουμε στην Ελλάδα στο πλαίσιο της επαναπροώθησης όπως προβλέπει το «Δουβλίνο» γιατί η Ελλάδα δεν μπορεί να εγγυηθεί τα ανθρώπινα δικαιώματα. Αυτό κάνουν. Κι εγώ προσωπικά το θεωρώ ύβρη για την πατρίδα μου να συμβαίνει κάτι τέτοιο . Και πρέπει εμείς ταυτόχρονα να δώσουμε τη μάχη να αλλάξουμε την κατάσταση και αυτό κάνουμε. Και χρειάζεται πολύ σοβαρή προσπάθεια. Αλλά πρέπει να δώσουμε και ένα πολύ καθαρό μήνυμα . Εμείς με την αλλαγή του συστήματος ασύλου, του FRONTEX , της ενίσχυσης των συνόρων, της ενεργοποίησης του στρατού, γιατί κι αυτό χρειάζεται, όλα τα μέτρα που μπορούμε θα τα λάβουμε. Αλλά ένα μήνυμα πρέπει να δώσουμε προς όλους , προς τους υποψήφιους μετανάστες , κυρίως προς τους διακινητές τους, αλλά και προς τα άλλα κράτη, στις πρεσβείες τους που βρίσκονται στην Ελλάδα , που και αυτές πρέπει να συνεργαστούν. Η Ελλάδα δεν είναι ξέφραγο αμπέλι. Η Ελλάδα δεν αντέχει άλλο αριθμό μεταναστών. Δεν μπορεί η Ελλάδα μόνη της να αντιμετωπίσει ένα πρόβλημα το οποίο είναι καθαρά ευρωπαϊκό.
Η ελληνική κυβέρνηση παρουσίασε ένα συνεκτικό ολοκληρωμένο και οργανωμένο πρόγραμμα δράσης για την αντιμετώπιση αυτού του προβλήματος με νομοθετικές πρωτοβουλίες , με πρακτικές λύσεις που αφορούν την ενίσχυση των συνόρων και τη δημιουργία νέων κέντρων υποδοχής. Το κοστολογήσαμε , το παρουσιάσαμε στην ΕΕ, εγκρίθηκε και μπορώ να σας διαβεβαιώσω ότι έχει ένα κόστος 200ων εκ ευρώ, συμπεριλαμβανομένων 15 εκ από τον ευρωπαϊκό οικονομικό χώρο – υπογράψαμε με τη Νορβηγία την προηγούμενη εβδομάδα – που σημαίνει ότι έχουμε ένα ποσό που μπορούμε να αξιοποιήσουμε. Αλλά πρόκειται για ένα ποσό που προέρχεται από τις εισφορές των κρατών μελών, όχι από τον κοινοτικό προϋπολογισμό. Λειτουργεί μέσα από διακυβερνητική συνεργασία. Εμείς ενημερώνουμε τους πρέσβεις εδώ στην Ελλάδα αλλά και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Έχω λάβει μέρος από όταν έγινα υπουργός σε τρία ευρωπαϊκά συμβούλια, στο τρίτο συμβούλιο όλη η πρωινή συνεδρίαση ήταν αφιερωμένη μόνο στην Ελλάδα με αυστηρότατο έλεγχο για τι ακριβώς κάνουμε.
