ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΗ
Δευτέρα, 10 Μαΐου 2010
ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ
- Είναι γεγονός ότι τόσο στην Ελλάδα, όσο και στην Ευρώπη γινόμαστε μάρτυρες μιας σημαντικής αύξησης των παράνομων μεταναστευτικών ροών. Η εξέλιξη αυτή αναμφίβολα συνδέεται με τον πολλαπλασιασμό των οικονομικών κρίσεων, τις παγκόσμιες δημογραφικές ισορροπίες, αλλά και τις περιφερειακές συγκρούσεις ανά την υφήλιο.
- Τα παρελκόμενα αυτής της κατάστασης: η αύξηση του παγκόσμιου πληθυσμού, η φτώχεια και η υπανάπτυξη, οι συγκρούσεις και η πολιτική αστάθεια, η υπερθέρμανση του πλανήτη, η ανασφάλεια για τροφή, νερό και ενέργεια. Όλα αυτά είναι φαινόμενα άμεσα συνδεδεμένα με τη μετανάστευση.
- Εκατομμύρια άνθρωποι αναζητούν κάθε χρόνο μια καλύτερη τύχη στις αναπτυγμένες οικονομίες της Ευρώπης, της Βόρειας Αμερικής και της Αυστραλίας. Κάποιοι είναι πραγματικοί πολιτικοί πρόσφυγες. Η συντριπτική πλειοψηφία είναι οικονομικοί μετανάστες, αποφασισμένοι να κάνουν το όνειρό τους πραγματικότητα αφήνοντας πίσω την πατρίδα τους για ένα καλύτερο μέλλον.
- Όμως, οι δυνατότητες των ευρωπαϊκών κρατών συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας για υποδοχή και ενσωμάτωση τόσο μεγάλων σε αριθμό ανθρώπινων ροών έχουν όρια. Στο βαθμό που μιλάμε για εκατοντάδες χιλιάδες οικονομικούς μετανάστες χωρίς χαρτιά (στην Ελλάδα υπολογίζονται σε περίπου 300 χιλιάδες) έχουμε να κάνουμε μ’ ένα μείζον πρόβλημα, εθνικό και διεθνές που φτάνει τις αντοχές της πολιτείας στα όριά τους, δυναμιτίζοντας σε πολλές περιπτώσεις την κοινωνική συνοχή στις χώρες φιλοξενίας.
Το πρόβλημα της παράνομης μετανάστευσης
- Η παράνομη μετανάστευση στη χώρα μας τα τελευταία χρόνια έχει προσλάβει πολύ σοβαρές διαστάσεις . Μέσα σε δέκα χρόνια, από το 1999 έως το 2008, ο αριθμός συλλήψεων παράνομων μεταναστών από το Λιμενικό Σώμα στα θαλάσσια σύνορα αυξήθηκε κατά 1300 %.
- Ιδιαίτερα στα ανατολικά και νότια θαλάσσια σύνορα παρατηρούνται εισροές παράνομης μετανάστευσης , που προέρχονται, κυρίως, από Ασιατικές και Αφρικανικές χώρες. Στη συντριπτική πλειοψηφία τους, οι μετανάστες αυτοί διέρχονται στη χώρα μας από την ελληνοτουρκική θαλάσσια μεθόριο.
- Ειδικότερα, κατά την τελευταία τετραετία 95 % των μεταναστών που διέτρεξαν την Τουρκία με προορισμό χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, συνελήφθη σε Λέσβο, Χίο, Σάμο, Λέρο-Πάτμο και Κω από το Λιμενικό Σώμα. Πρόκειται για 34.310 άτομα.
- Αναμφίβολα έχουμε να κάνουμε με για μια κατάσταση δύσκολα διαχειρίσιμη. Οι άνθρωποι αυτοί φτάνουν στη χώρα μας ως επί το πλείστον με μικρές πνευστές λέμβους, οι οποίες βυθίζονται από τους επιβαίνοντες μετανάστες την ώρα του εντοπισμού τους από το Λ.Σ. καθ’ υπόδειξη των διακινητών τους.
- Η άμεση γειτνίαση και εγγύτητα των νησιών του Ανατολικού Αιγαίου με την τουρκική ακτογραμμή, ο μεγάλος αριθμός τους και η πυκνή ναυτιλιακή κίνηση στη συγκεκριμένη περιοχή, εκ των πραγμάτων δυσχεραίνουν την επιτήρηση της ελληνοτουρκικής θαλάσσιας μεθορίου .
- Μεγάλο πρόβλημα αποτελεί η στάση της Τουρκίας στο θέμα. Η αστυνόμευση της θαλάσσιας περιοχής εκ μέρους των τουρκικών αρχών δεν έχει αναδείξει μέχρι τώρα σημαντικά αποτελέσματα ανάσχεσης των ροών. Είναι χαρακτηριστικό ότι από το 2002 μέχρι τις αρχές του χρόνου από τα χερσαία σύνορά μας είχαν εισέλθει 13.044 λαθρομετανάστες, ενώ από τα θαλάσσια 59.586 λαθρομετανάστες.
- Σημαντικό, επίσης, βάρος επωμίζεται και το προσωπικό Λιμενικού Σώματος που υπηρετεί στους λιμένες Πάτρας , Ηγουμενίτσας και Κορίνθου . Τα λιμάνια αυτά συνδέονται με την Ιταλία και ως εκ τούτου αποτελούν σημεία εκροής παρανόμων μεταναστών προς άλλα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
- Όλοι αυτοί οι παράγοντες δημιουργούν τις κατάλληλες συνθήκες δραστηριοποίησης των οργανωμένων δικτύων διακίνησης παράνομων μεταναστών που εκμεταλλεύονται τη θεμιτή προσδοκία για αναζήτηση ελπίδας στις αναπτυγμένες κοινωνίες της Δυτικής Ευρώπης.
- Ωστόσο, κατά το 2009, παρατηρείται μείωση των παράνομων μεταναστευτικών ροών στα εξωτερικά θαλάσσια σύνορα της ΕΕ κατά 23%. Το γεγονός αυτό, που οφείλεται σε επιμέρους συμφωνίες της Ισπανίας με χώρες της Δυτικής Αφρικής και της Ιταλίας με τη Λιβύη, μετατοπίζει το μεταναστευτικό ρεύμα της Αφρικής προς την Ανατολική Μεσόγειο, αυξάνοντας την πίεση στα εξωτερικά θαλάσσια σύνορα της χώρας μας.
Η στάση του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη
Μπροστά στην κατάσταση αυτή και δεδομένης της συγκυρίας της οικονομικής κρίσης, στο Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη δε χάσαμε ούτε λεπτό.
- Από την πρώτη στιγμή κλείσαμε την έξοδο των παράνομων μεταναστών προς την Ευρώπη σε Λιμάνια και Αεροδρόμια, στέλνοντας έτσι το μήνυμα στα διεθνή κυκλώματα διακίνησης ανθρώπων ότι η Ελλάδα θα πάψει να είναι ένα εύκολο πέρασμα παράνομων μεταναστευτικών ροών.
- Διεξάγουμε επιχειρήσεις αστυνομικών ελέγχων στα μεγάλα αεροδρόμια της χώρας, καθώς και στα λιμάνια Πατρών, Ηγουμενίτσας και Κορίνθου, που συνδέονται ακτοπλοϊκώς με λιμάνια της Ιταλίας, σημειώνοντας θεαματικά αποτελέσματα.
- Ενισχύουμε τη συνεργασία με τον FRONTEX , εστιάζοντας στα σύνορά μας με την Τουρκία, που αποτελούν κατά κοινή ομολογία μια από τις κύριες πύλες εισόδου παράνομων μεταναστών στην ΕΕ.
- Όμως, είναι σημαντικό να γίνει από όλους αντιληπτό ότι το πρόβλημα της παράνομης μετανάστευσης πλήττει εκτός από τη χώρα μας ολόκληρη την ευρωπαϊκή ήπειρο.
- Καμία ευρωπαϊκή χώρα δε μπορεί να διαχειριστεί μόνη της ένα τόσο μεγάλο και σύνθετο πρόβλημα, χωρίς στενή συνεργασία και εφαρμογή κοινών πολιτικών με τα λοιπά κράτη-μέλη.
- Η επιτήρηση των θαλασσίων συνόρων της Ελλάδας αποτελεί ένα μείζον θέμα για την ευρωπαϊκή ασφάλεια.
Εθνική στρατηγική για τη θαλάσσια επιτήρηση
Kαθορίσαμε, λοιπόν, ένα εθνικό σχέδιο δράσης για την αντιμετώπιση του φαινομένου της παράνομης μετανάστευσης, έχοντας πλήρη συνείδηση του μεγέθους του προβλήματος για τη χώρα μας.
- Ενοποιήσαμε τις Αρχές διαχείρισης του φαινομένου – της ΕΛ.ΑΣ., του Λ.Σ. και της Ε.Υ.Π.- μέσω της υπαγωγής τους σε ένα ενιαίο Υπουργείο, προκειμένου να αξιοποιήσουμε στο μέγιστο το συντονισμό και τη συνεργασία τους. Η πρωτοβουλία αυτή έχει ήδη αποδώσει καρπούς. Βασικές αρχές της πολιτικής μας είναι η αξιοποίηση της πολιτικής και διπλωματικής πίεσης, τόσο προς τις χώρες προέλευσης όσο και προς τις χώρες διέλευσης παρανόμων μεταναστών.
- Ομοίως, δίνουμε βαρύτητα στη σύναψη συμφωνιών επανεισδοχής σε διμερές ή/και σε κοινοτικό επίπεδο με τις χώρες προέλευσης και τις χώρες διέλευσης. Επεκτείνουμε και ενδυναμώνουμε τη συνεργασία με την Ε.Ε. και τα αρμόδια όργανά της.
- Μέσω της στρατηγικής αυτής αναδιατάσσουμε το προσωπικό και τα μέσα μας και αναθεωρούμε την επιχειρησιακή δράση στα εξωτερικά χερσαία, θαλάσσια και εναέρια σύνορα, προκειμένου να αποτρέψουμε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο την αποτροπή της εισόδου στη χώρα.
- Εντατικοποιούμε τους ελέγχους στα εσωτερικά σύνορα με κράτη μέλη Schengen, για τη σφράγιση της παράνομης εξόδου . Βελτιώνουμε τον εθνικό μηχανισμό επιστροφών (αναγκαστικών και εθελουσίων) και την εφαρμογή των συμφωνιών επανεισδοχής.
- Δραστηριοποιούμαστε για την εξάρθρωση οργανωμένων δικτύων διακίνησης με ανάπτυξη διακλαδικού μηχανισμού αξιοποίησης πληροφοριών . Εδραιώνουμε το μηχανισμό για τον εθνικό συντονισμό σε διοικητικό και επιχειρησιακό επίπεδο των φορέων που εμπλέκονται στην αντιμετώπιση της παράνομης μετανάστευσης.
Επιχειρήσεις στο ευρωπαϊκό πλαίσιο
Τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει σημαντικά βήματα σε θεσμικό επίπεδο για την ανάπτυξη πολιτικών της θαλάσσιας επιτήρησης στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
- Συγκεκριμένα, ο ευρωπαϊκός οργανισμός FRONTEX , που ιδρύθηκε το 2004 και λειτουργεί από το 2005 με έδρα τη Βαρσοβία, παίρνει πρωτοβουλίες ενίσχυσης της επιχειρησιακής συνεργασίας των κρατών μελών Ε.Ε. που δραστηριοποιούνται για τη φύλαξη των κοινοτικών εξωτερικών συνόρων.
- Πρόκειται για μικτές επιχειρήσεις με τη συμμετοχή επιχειρησιακών μέσων και προσωπικού σε όλους τους τύπους συνόρων (χερσαία, θαλάσσια, εναέρια). Επίσης, ο FRONTEX έχει αναπτύξει κοινά συστήματα εκπαίδευσης με απώτερο στόχο την εναρμόνιση των μεθόδων φύλαξης συνόρων.
- Η Ελλάδα στηρίζει τις πρωτοβουλίες του Οργανισμού για την ανάπτυξη βαθύτερων δεσμών συνεργασίας μεταξύ ομολόγων Υπηρεσιών της Ε.Ε. και προσβλέπει στη διαρκή ενίσχυσή τους.
- Η συνεπής στάση της χώρας μας είχε σαν αποτέλεσμα την δημιουργία του πρώτου παραρτήματος – επιχειρησιακού γραφείου του FRONTEX στον Πειραιά, σε χώρο του Αρχηγείου του Λιμενικού Σώματος, το οποίο θα λειτουργήσει από τον Οκτώβριο του 2010.
- Μέχρι τα τέλη 2011 θα λειτουργεί σε πιλοτική βάση και θα είναι αρμόδιο για τη νοτιο-ανατολική Μεσόγειο. Θα συντονίζει έτσι την επιχειρησιακή συνεργασία που αναπτύσσεται στη συγκεκριμένη γεωγραφική περιφέρεια της Ε.Ε. (Ιταλία, Μάλτα, Κύπρο).
- Για 4η συνεχόμενη χρονιά πραγματοποιείται στη χώρα μας η μικτή ευρωπαϊκή επιχείρηση «ΠΟΣΕΙΔΩΝ». Πρόκειται για άσκηση που συντονίζεται και χρηματοδοτείται από το FRONTEX και περιλαμβάνει επιχειρήσεις στην ευαίσθητη περιοχή του Ανατολικού Αιγαίου.
- Επιπλέον, πάντα στο πλαίσιο της συνεργασίας με το FRONTEX , το Λιμενικό Σώμα συμμετέχει σταθερά στην υλοποίηση του Επιχειρησιακού Προγράμματος Ευρωπαϊκού Δικτύου Περιπολιών σε συνεργασία με τις ομόλογες αρχές της Ιταλίας, της Κύπρου και της Βουλγαρίας.
- Η Ελλάδα υποστηρίζει επίσης τα κοινά προγράμματα εκπαίδευσης του Frontex , με απώτερο στόχο την εναρμόνιση των μεθόδων φύλαξης των συνόρων και την υιοθέτηση κοινών πρακτικών για την υλοποίηση του ενιαίου ολοκληρωμένου συστήματος διαχείρισης των συνόρων.
- Πέρα από τις δράσεις του FRONTEX , μια σειρά επιχειρήσεων για τη θαλάσσια επιτήρηση θα διενεργούνται από το Ευρωπαϊκό Σύστημα της Επιτήρησης των Συνόρων ( EUROSUR ), το οποίο θα αποτελέσει την κοινή πλατφόρμα επιτήρησης του θαλάσσιου χώρου και ανταλλαγής πληροφοριών για την πλήρη και αποτελεσματικότερη επίγνωση της κατάστασης του.
- Μια σημαντική κοινή ευρωπαϊκή δράση προωθείται με το πιλοτικό πρόγραμμα θαλάσσιας επιτήρησης BLUEMASSMED με χρηματοδότηση της ΕΕ. Στο πρόγραμμα συμμετέχουν η Γαλλία, η Ιταλία, η Ισπανία, η Ελλάδα και η Πορτογαλία.
- Αποβλέπει στη βελτίωση του μηχανισμού ανταλλαγής πληροφοριών μεταξύ των κρατών-μελών σε θέματα ελέγχου συνόρων ασφάλειας ναυσιπλοΐας, πρόληψης και καταστολής παράνομων δραστηριοτήτων, αντιμετώπισης θαλασσίων ρυπάνσεων, καθώς και κάθε άλλης δραστηριότητας που πραγματοποιείται στο θαλάσσιο χώρο.
- Μέσω του Ταμείου Εξωτερικών Συνόρων της ΕΕ προμηθεύονται νέοι εξοπλισμοί και εκσυγχρονίζονται τα υπάρχοντα μέσα.
- Τέλος, κάθε χρόνο πραγματοποιείται η Σύνοδος Αρχηγών Ακτοφυλακών της Ε.Ε. Πρόκειται για μια πρωτοβουλία η οποία ξεκίνησε από την Ελλάδα και αποσκοπεί στην ενίσχυση και εμβάθυνση της συνεργασίας των ακτοφυλακών της Ε.Ε. με απώτερο σκοπό τη δημιουργία ενός Ευρωπαϊκού συνόλου σκαφών, αεροσκαφών, επίγειων μονάδων και εξειδικευμένου προσωπικού στην ολοκληρωμένη διαχείριση των συνόρων που θα διατίθεται για την επιτήρηση του θαλασσίου πεδίου της Ε.Ε.
Μέσα από όλες αυτές τις κοινές ευρωπαϊκές δράσεις, τις οποίες η Ελλάδα υποστηρίζει ενεργά, γίνεται προοδευτικά κατανοητό από όλους ότι το πρόβλημα της μη νόμιμης μετανάστευσης είναι ένα μείζον ευρωπαϊκό ζήτημα, για τη διαχείριση του οποίου απαιτείται κοινοτική αλληλεγγύη και συνεργασία.
Ενδυναμώνεται, επιπλέον, η επιχειρησιακή συνεργασία και η δημιουργία συναντίληψης μεταξύ των κρατών-μελών με τη μέγιστη αξιοποίηση των μέσων, του εξοπλισμού και του ανθρώπινου δυναμικού για τη προώθηση των βέλτιστων πρακτικών και μεθόδων στην αποτελεσματική αντιμετώπιση των παράνομων μεταναστευτικών ροών δια θαλάσσης.
Ήρθε επιτέλους η ώρα να συνειδητοποιήσουμε όλοι ότι η αντιμετώπιση των παράνομων μεταναστευτικών ροών, των παράνομων κυκλωμάτων είναι υπόθεση όλων μας. Η Ευρωπαϊκή Ένωση αποτελεί τον κοινό μας χώρο, μέσα από τον οποίο πρέπει να παλέψουμε για περισσότερη ασφάλεια στα θαλάσσια σύνορά μας, πάντα με σεβασμό στα ανθρώπινα δικαιώματα και στο Κράτος Δικαίου.
