ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ
ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΥΠΟΥ
Τρίτη, 30 Ιουνίου 2009
ΣΗΜΕΙΑ ΟΜΙΛΙΑΣ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗ κ. ΠΡΟΚΟΠΗ ΠΑΥΛΟΠΟΥΛΟΥ
ΚΑΤΑ ΤΗ ΔΙΗΜΕΡΙΔΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΗΣ Κ.Ο. ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΛΑΪΚΟΥ ΚΟΜΜΑΤΟΣ
ΜΕ ΘΕΜΑ
«ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΤΗΣ ΑΝΑΣΦΑΛΕΙΑΣ: ΤΡΟΜΟΚΡΑΤΙΑ, ΟΡΓΑΝΩΜΕΝΟ ΕΓΚΛΗΜΑ, ΠΑΡΑΝΟΜΗ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗ»
«Επιτρέψτε μου, πριν απ’ όλα, να σας καλωσορίσω και εγώ στη Χώρα μας και να σας ευχηθώ καλή διαμονή και καλή επιτυχία στις εργασίες της διημερίδας της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος. Είναι μεγάλη χαρά για μας να φιλοξενούμε στη Χώρα μας την πρώτη ημερίδα του Κόμματος μετά τις Ευρωεκλογές, στις οποίες το Ε.Λ.Κ. αναδείχθηκε καθαρά, για τρίτη συνεχόμενη εκλογική αναμέτρηση, σε πρώτη δύναμη. Σ’ αυτή τη φάση είμαστε έτοιμοι να μελετήσουμε και ν’ αποκωδικοποιήσουμε τα μηνύματα που πήραμε από τους ευρωπαίους πολίτες για όλα τα κρίσιμα ζητήματα της καθημερινότητάς μας. Οι Ευρωπαίοι πολίτες απέδειξαν για μια ακόμη φορά ότι εμπιστεύονται το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα και ανανέωσαν την εντολή τους, καλώντας μας να διαχειρισθούμε, ως η πλέον αποτελεσματική, υπεύθυνη και αξιόπιστη ευρωπαϊκή δύναμη, τις προκλήσεις του μέλλοντος.
Η σημερινή συνεδρίαση του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος συμπίπτει, χωρίς αμφιβολία, με μια κρίσιμη παγκόσμια συγκυρία, η οποία, τους τελευταίους μήνες, πλήττει καίρια τον οικονομικό τομέα και απειλεί με παράπλευρες επιρροές, τόσο τον κοινωνικό όσο και τον πολιτικό ιστό της διεθνούς κοινότητας. Στο γενικότερο αυτό κλίμα της αστάθειας και της ανασφάλειας η Ε.Ε. απέδειξε ότι μπορεί να λειτουργήσει ως πόλος σταθερότητας και ως αποτελεσματικό κέντρο λήψης και εφαρμογής αποφάσεων για όλα τα κρίσιμα ζητήματα. Η προώθηση της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης σε όλους τους κρίσιμους τομείς είναι χρέος μας για τη δημιουργία ενός ισχυρού θώρακα ασφάλειας και ειρηνικής συνύπαρξης, απαραίτητου για κάθε αναπτυξιακή προοπτική.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα προόδου προς την κατεύθυνση αυτή, σε ό,τι αφορά των τομέα των αρμοδιοτήτων μου συνιστά το Ευρωπαϊκό Σύμφωνο για τη Μετανάστευση και το Άσυλο, το οποίο σηματοδοτεί μια νέα φάση στην πορεία της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, τη χάραξη και εφαρμογή ενιαίας ευρωπαϊκής πολιτικής μετανάστευσης και ασύλου.
Το Σύμφωνο αυτό ήρθε να καλύψει ένα σημαντικό κενό, δεδομένου ότι, σε μια Ευρώπη χωρίς εσωτερικά σύνορα και με τη δεδομένη παγκόσμια πολιτική και οικονομική συγκυρία, κανένα κράτος – μέλος δεν μπορεί να διαχειρισθεί από μόνο του τον όγκο των μεταναστευτικών ροών που δέχεται. Είναι ενδεικτικό το γεγονός ότι πάνω από το 3,8% του πληθυσμού της Ε.Ε. είναι υπήκοοι τρίτων χωρών. Η χάραξη και εφαρμογή ολοκληρωμένης και ενιαίας μεταναστευτικής πολιτικής η οποία, πρωτίστως, να εξασφαλίζει τον πλήρη σεβασμό των δικαιωμάτων των μεταναστών, ιδίως μέσω της ενίσχυσης της νόμιμης και καταπολέμησης της παράνομης μετανάστευσης, είναι σαφώς υπόθεση της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αλλά και μιας πολιτικής που να στοχεύει, ταυτόχρονα, στην ανάδειξη του μεταναστευτικού φαινομένου σε παράγοντα ανάπτυξης και προόδου, τόσο για τις χώρες υποδοχής όσο και για τις χώρες προέλευσης των μεταναστών. Και το Ευρωπαϊκό Σύμφωνο για τη Μετανάστευση και το Άσυλο, το οποίο προωθήθηκε ουσιαστικά από τις δυνάμεις του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος που διέβλεψαν την ανάγκη διαμόρφωσής του, αποτυπώνει πλέον και θεσμικά την ενιαία ευρωπαϊκή μεταναστευτική πολιτική, αποτελώντας μέρος του κοινοτικού κεκτημένου.
Το Σύμφωνο δίνει έμφαση στην ενίσχυση και οργάνωση της νόμιμης μετανάστευσης, καθώς και την ενθάρρυνση της ομαλής κοινωνικής ένταξης των μεταναστών, στην καταπολέμηση της παράνομης μετανάστευσης, ιδίως με την εξασφάλιση της επιστροφής των αλλοδαπών που βρίσκονται σε παράνομη κατάσταση, στη χώρα καταγωγής ή στη χώρα διέλευσης, στην ενίσχυση της αποτελεσματικότητας των συνοριακών ελέγχων, στη συγκρότηση της Ευρώπης ως χώρας ασύλου, και στη δημιουργία μιας συνεκτικής εταιρικής σχέσης με τις χώρες προέλευσης και διέλευσης που θα ευνοεί τις συνέργιες μεταξύ μετανάστευσης και ανάπτυξης.
Επισημαίνω μάλιστα ότι, με το νέο θεσμικό πλαίσιο, ότι οι αποφάσεις νομιμοποίησης λαμβάνονται μόνο κατά περίπτωση, για ανθρωπιστικούς ή οικονομικούς λόγους, σύμφωνα με την εθνική νομοθεσία, ενώ γενικευμένες νομιμοποιήσεις δεν επιτρέπονται.
Στο σημείο αυτό θα ήθελα να αναφερθώ ειδικά στην προώθηση της κοινωνικής ένταξης των μεταναστών, η οποία παραμένει ψηλά στις προτεραιότητες της Ε.Ε. και τις πολύ καλές επιδόσεις της Ελλάδας στις πρωτοβουλίες που έχει αναλάβει, για πρώτη φορά, με τη στήριξη της Ε.Ε. Είναι ενδεικτικό το γεγονός ότι, παρά τη δύσκολη συγκυρία, η Ε.Ε. διαθέτει για το 2009 πρόσθετη χρηματοδότηση για τους τομείς της κοινής μεταναστευτικής πολιτικής και της πολιτικής ασύλου, αυξημένη κατά 18%.
Οι στόχοι του Πολυετούς Προγράμματος 2007-2013 που έχει εκπονήσει και εφαρμόζει η Ελλάδα καλύπτουν το σύνολο των πολιτικών κοινωνικής ένταξης των μεταναστών, τη διευκόλυνση της ανάπτυξης, εφαρμογής και συντονισμού πολιτικών για τις διαπολιτισμικές δεξιότητες σε όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης, την ανταλλαγή εμπειριών, καλών πρακτικών και πληροφοριών για την ένταξη μεταξύ των κρατών-μελών. Έμφαση δίνεται σε δράσεις, οι οποίες αφορούν εκείνες τις πληθυσμιακές ομάδες που χρειάζονται πρόσθετη υποστήριξη, όπως είναι οι γυναίκες, τα παιδιά, τα άτομα με αναπηρίες και οι ηλικιωμένοι. Παράλληλα, προωθούνται προγράμματα και δραστηριότητες που επιτρέπουν στους υπηκόους τρίτων χωρών να εργάζονται και να σπουδάζουν ταυτόχρονα, π.χ. ταχύρρυθμα μαθήματα, μαθήματα εξ αποστάσεως κλπ.
Και έρχομαι στο κεφάλαιο του Ευρωπαϊκού Συμφώνου που αφορά την αντιμετώπιση του φαινομένου της παράνομης μετανάστευσης, με παράλληλη, όμως, διαμόρφωση ενός αποτελεσματικού συστήματος προστασίας των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, στο οποίο, άλλωστε, η Ε.Ε. έχει σημαντική και αδιαφιλονίκητη παράδοση. Γιατί καταπολέμηση της παράνομης μετανάστευσης δεν σημαίνει αποτροπή των Ανθρώπων, πολύ περισσότερο εκείνων που έχουν ανάγκη από ένα καταφύγιο. Σημαίνει όμως προστασία τους από την εμπορία ανθρώπων. Αυτό αποδεικνύει, άλλωστε, και η ενίσχυση της συνεργασίας με την Ύπατη Αρμοστεία του Ο.Η.Ε.
Η εμπειρία που έχουμε πλέον αποκομίσει από την τόσο δυναμική εξέλιξη του φαινομένου και τη μελέτη των λόγων της διόγκωσής του μας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι δεν μπορούμε να μιλάμε για αποτελεσματική αντιμετώπιση της παράνομης μετανάστευσης χωρίς να διασφαλίσουμε δύο παραμέτρους: Την προώθηση της υπογραφής Συμφωνιών Επανεισδοχής με τις κύριες χώρες προέλευσης μεταναστών, όπως είναι το Πακιστάν, το Μπαγκλαντές, το Αφγανιστάν, η Νιγηρία και η Σομαλία. Αλλά και τη συνεπή και πλήρη εφαρμογή των υφιστάμενων Συμφωνιών με χώρες όπως είναι η Τουρκία. Η προώθηση των Συμφωνιών αυτών πρέπει να αποτελέσει εργαλείο άσκησης εξωτερικής πολιτικής από την πλευρά της Ε.Ε. Και θα πρέπει να γίνει σαφές – όπως έγινε και κατά την τελευταία Σύνοδο Κορυφής – ότι ο βαθμός συμμόρφωσης των χωρών αυτών προς τις υποχρεώσεις που έχουν αναλάβει απέναντι στα κράτη-μέλη της Ε.Ε. συνιστά κριτήριο διαμόρφωσης των σχέσεών τους με την Ε.Ε. Γιατί πώς θα μπορούσε να γίνει δεκτό π.χ. για την Τουρκία να προχωρεί οι ενταξιακή της πορεία χωρίς να έχουν επιλυθεί προηγουμένως τέτοια ζητήματα συμμόρφωσης προς την ευρωπαϊκή νομιμότητα; Αναφέρω ενδεικτικά το γεγονός ότι από το 2002 που υπεγράφη η Συμφωνία Επανεισδοχής με την Τουρκία ως σήμερα έχουν υποβληθεί από την Ελλάδα αιτήματα επανεισδοχής που αφορούν 67.352 παράνομους μετανάστες, από τους οποίους η Τουρκία δέχθηκε να παραλάβει μόλις 7.975, ενώ στην πράξη υπήρξε συμμόρφωση μόνον για 2.278 μετανάστες.
Άλλωστε, με την προώθηση και εφαρμογή των Συμφωνιών Επανεισδοχής παροπλίζουμε και τους διακινητές των παράνομων μεταναστών αφού γίνεται πλέον συνείδηση και στους ίδιους τους μετανάστες ότι δεν πρόκειται να πετύχουν τίποτε με τον τρόπο αυτόν, δεδομένου ότι είναι θέμα χρόνου η επιστροφή τους. Αντιμετωπίζουμε, δηλαδή, το πρόβλημα στη ρίζα του.
Κρίσιμο ζήτημα είναι, επίσης, η αποτελεσματική θωράκιση των εξωτερικών συνόρων των κρατών – μελών που είναι εξωτερικά σύνορα της Ε.Ε., μέσω εντατικότερων και ουσιαστικότερων ελέγχων, ιδίως στο πλαίσιο του Frontex. Πρόκειται για ένα ζήτημα το οποίο ενδιαφέρει ιδιαίτερα τις μεσογειακές χώρες, όπως η Ελλάδα, δεδομένων των αυξημένων μεταναστευτικών πιέσεων που δεχόμαστε λόγω της κατάστασης η οποία επικρατεί στην Αφρική, τη Μέση Ανατολή αλλά και την Ασία γενικότερα. Είναι ενδεικτικό το γεγονός ότι οι μεταναστευτικές ροές αυξήθηκαν στην Ελλάδα κατά το 2008 σε ποσοστό 30,23% σε σχέση με το 2007, ενώ, ειδικά για τα θαλάσσια σύνορα, οι συλλήψεις παράνομων μεταναστών αυξήθηκαν κατά 70,9%. Καθημερινά συλλαμβάνονται στα σύνορά μας από 300 έως 500 άτομα, ενώ οι συλλήψεις διακινητών αυξήθηκαν το 2008 σε ποσοστό 55,6%. Με βάση τα στοιχεία του Frontex, το 2008, στην Ελλάδα συνελήφθησαν 146.337 παράνομοι μετανάστες, οι περισσότεροι στην Ε.Ε., δηλαδή ποσοστό 24,54% του συνόλου, έναντι 16,88% της Ισπανίας, 14,33% της Ιταλίας και 13,88% της Πορτογαλίας.
Ενίσχυση της φύλαξης των ευρωπαϊκών συνόρων σημαίνει ενίσχυση του Frontex, τόσο ως προς τον προϋπολογισμό όσο και ως προς την υλικοτεχνική του υποδομή. Αυτό, άλλωστε, θα διευκολύνει τη σταδιακή μετεξέλιξή του με πορεία ανάλογη εκείνης της Europol, την οποία υποστηρίζουμε ως απαραίτητη προϋπόθεση για την αποτελεσματική ανακοπή της παράνομης μετανάστευσης. Ήδη πραγματοποιούνται με επιτυχία κοινές ευρωπαϊκές επιχειρήσεις στη Μεσόγειο και τον Ατλαντικό. Με την ενίσχυση της επιχειρησιακής συνεργασίας θέτουμε τις βάσεις για τη δημιουργία «Ευρωπαϊκού Δικτύου Περιπολιών» και «Ευρωπαϊκής Δύναμης Ακτοφυλακής», κατ’ εφαρμογή της σχετικής πρότασης του Πρωθυπουργού κ. Κ. Καραμανλή.
Πρέπει, πάντως, να γίνει απόλυτα κατανοητό ότι για να έχουμε ολοκληρωμένη διαχείριση του φαινομένου της παράνομης μετανάστευσης πρέπει να συνεχίσουμε την ενίσχυση της συνεργασίας μας και να επιδείξουμε έμπρακτη αλληλεγγύη, φθάνοντας στην καθιέρωση μηχανισμών δίκαιης κατανομής των βαρών, στην ενίσχυση των πόρων που προορίζονται για τις χώρες που δέχονται τις μεγαλύτερες πιέσεις, καθώς και στην αναμόρφωση του Κανονισμού Δουβλίνο ΙΙ.
Γιατί δεν μιλάμε για ένα πρόβλημα της Ελλάδας, αλλά, πρωτίστως, για ευρωπαϊκό ζήτημα, αφού ο όγκος αυτός των μεταναστών αντιμετωπίζει τη Χώρα μας ως πύλη εισόδου και ως χώρα transit για να μετακινηθεί στις χώρες της Κεντρικής και Βόρειας Ευρώπης. Δεν είναι η Ελλάδα ο βασικός προορισμός τους. Είναι, συνεπώς, αναγκαίο να στηριχθούν οι χώρες που δέχονται τις μεγαλύτερες μεταναστευτικές πιέσεις ιδίως λόγω της γεωγραφικής τους θέσης, αλλά και της ιδιομορφίας του εδάφους τους. Χθες επισκεφθήκαμε με τον αρμόδιο αντιπρόεδρο της Επιτροπής κ. Barrot τα Κέντρα Υποδοχής και Φιλοξενίας Παράνομων Μεταναστών στη Σάμο και στον Κυπρίνο του Έβρου και είδε από κοντά τις διαστάσεις του προβλήματος, αναγνωρίζοντας την ανάγκη για ισχυρή, ισχυρότερη, κοινοτική αλληλεγγύη στα θέματα αυτά, καθώς και για διεύρυνση της συνεργασίας με τις χώρες καταγωγής και διέλευσης των ανθρώπων αυτών.
Η Ελλάδα δέχεται αυτή τη στιγμή τον μεγαλύτερο αριθμό παράνομων μεταναστών. Όσο και αν επιταχύνει τις διαδικασίες ασύλου και παρά τα σημαντικά βήματα που έχουν γίνει, δεν μπορεί ν’ αντιμετωπισθεί το πρόβλημα, γιατί ο κύριος όγκος των μη νόμιμων μεταναστών δεν ζητάει τη χορήγηση ασύλου. Επίσης υπάρχουν αντικειμενικές και ανυπέρβλητες δυσκολίες ταυτοποίησης και επαναπροώθησης.
Και είναι πολύ σημαντικό το γεγονός ότι η τελευταία Σύνοδος Κορυφής πήρε ουσιαστικές αποφάσεις προς την κατεύθυνση αυτή και στα Συμπεράσματά της υιοθετήθηκαν οι θέσεις μας για την ενίσχυση των ελέγχων των εξωτερικών συνόρων της Ε.Ε., για την αναβάθμιση του Frontex, για την άμεση προώθηση των διαδικασιών που αφορούν την υπογραφή Συμφωνιών Επανεισδοχής «με χώρες κλειδιά προέλευσης και διέλευσης, όπως η Λιβύη και η Τουρκία», αλλά και για την πλήρη εφαρμογή των υφιστάμενων Συμφωνιών και δεσμεύσεων.
Περαιτέρω, μέσω του Ευρωπαϊκού Συμφώνου για τη Μετανάστευση και το Άσυλο, έχουμε πετύχει την καθιέρωση ενιαίων διαδικασιών ασύλου και την παροχή συνδρομής σε όποιο κράτος μέλος την έχει ανάγκη. Επιμέρους στόχος μας είναι η συγκρότηση, μέσα στο 2009, Ευρωπαϊκού Γραφείου Στήριξης με αντικείμενο τη διευκόλυνση της ανταλλαγής ανάμεσα στα κράτη-μέλη πληροφοριών, καλών πρακτικών και εμπειριών σε θέματα ασύλου, αλλά και την ενίσχυση της συνεργασίας σε ό,τι αφορά την εξέταση των αιτήσεων ασύλου. Προτείναμε, μάλιστα, την εγκατάσταση και λειτουργία αυτού του Γραφείου στη Χώρα μας, η οποία, λόγω των εκτεταμένων εξωτερικών συνόρων της και της γεωγραφικής της θέσης, δέχεται πολύ μεγάλο αριθμό αιτήσεων ασύλου.
Και αποδίδουμε μεγάλη σημασία στην ενδυνάμωση της συνεργασίας με την Ύπατη Αρμοστεία του Ο.Η.Ε. για τους Πρόσφυγες, με γνώμονα τη διασφάλιση υψηλότερου επιπέδου προστασίας ως προς τους αιτούντες άσυλο, ιδίως μέσω της διεύρυνσης της μετεγκατάστασης, σε οικειοθελή βάση, προσώπων στο έδαφος της Ε.Ε., στο πλαίσιο εφαρμογής περιφερειακών προγραμμάτων προστασίας, αλλά και της ενίσχυσης της συνεργασίας με τρίτες χώρες με σκοπό την ενίσχυση των προγραμμάτων προστασίας τους. Για τις χώρες της Μεσογείου, όπως είναι η Ελλάδα σημαντική είναι και η καθιέρωση διαδικασιών, σε περίπτωση κρίσης σε κράτος – μέλος που αντιμετωπίζει μαζικό κύμα αιτούντων άσυλο, ώστε να τίθενται στη διάθεσή του υπάλληλοι των άλλων κρατών – μελών και να του παρέχεται αποτελεσματική αλληλεγγύη, ιδίως μέσω της αξιοποίησης κοινοτικών προγραμμάτων, με ειδική αναφορά στην επίδειξη αλληλεγγύης προς τα κράτη-μέλη, τα οποία, ιδίως λόγω της γεωγραφικής τους θέσης, δέχονται δυσανάλογες πιέσεις στο εθνικό τους σύστημα ασύλου.
Ο πέμπτος και σημαντικότερος, ίσως, πυλώνας του Ευρωπαϊκού Συμφώνου αλλά και της ενιαίας ευρωπαϊκής μεταναστευτικής πολιτικής είναι η ουσιαστική υποστήριξη της ανάπτυξης των χωρών καταγωγής και διέλευσης μεταναστών και σφυρηλάτηση της συνεργασίας μαζί τους, με στόχο τον περιορισμό της εγκατάλειψης της χώρας καταγωγής. Πρέπει να προχωρήσουμε γρήγορα στην εκπόνηση και εφαρμογή σχεδίων αλληλέγγυας ανάπτυξης, τα οποία θα βελτιώσουν τις συνθήκες διαβίωσης των πληθυσμών, κυρίως σε ό,τι αφορά τη διατροφή τους, αλλά και τους τομείς της υγείας, της παιδείας, της επαγγελματικής κατάρτισης και της απασχόλησης.
Αυτά, ακριβώς, τα ζητήματα είναι το αντικείμενο του 3ου Παγκόσμιου Φόρουμ για τη Μετανάστευση και Ανάπτυξη, το οποίο θα διεξαχθεί στην Αθήνα, από τις 2 έως τις 5 Νοεμβρίου του 2009. Πρόκειται για τον εκτενέστερο και ουσιαστικότερο παγκόσμιο διάλογο για μεταναστευτικές πολιτικές, που διεξάγεται ανάμεσα σε κυβερνήσεις αλλά και σε εκπροσώπους της κοινωνίας των πολιτών και έχει ως κύρια θεματική «Την ένταξη των μεταναστευτικών πολιτικών σε στρατηγικές ανάπτυξης προς όφελος όλων». Θα χαρούμε πολύ να σας δούμε ξανά όλους στην Αθήνα και να αναζητήσουμε όλοι μαζί πρακτικές λύσεις και πολιτικές, οι οποίες θ’ αναδείξουν τη δύναμη που έχει η μετανάστευση για την προώθηση της ανάπτυξης και της αλληλεγγύης των λαών.
Συμπερασματικά, από εδώ από την Αθήνα, την κοιτίδα της Δημοκρατίας και του Ανθρωπισμού, η ενιαία Ευρώπη πρέπει να πάρει την απόφαση να προχωρήσει μπροστά και να βρεθεί, για μια ακόμη φορά, στην πρωτοπορία, δίνοντας το παράδειγμα και στον υπόλοιπο κόσμο. Πρέπει να ξεκινήσει η πιστή εφαρμογή του Ευρωπαϊκού Συμφώνου για τη Μετανάστευση και το Άσυλο, ώστε να εγκαινιασθεί μια σχέση ουσιαστικής υποστήριξης των χωρών προέλευσης των μεταναστών, ενδυναμώνοντας, παράλληλα, το αίσθημα ασφάλειας των ευρωπαίων πολιτών. Και το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα, έχοντας επισημάνει ήδη από πολύ νωρίς όλες τις κρίσιμες παραμέτρους του ζητήματος, μπορεί και οφείλει να πρωτοστατήσει στις πρωτοβουλίες και στις αποφάσεις, δείχνοντας το δρόμο και στις άλλες πολιτικές δυνάμεις».
ΑΠΟ ΤΟ ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΥΠΟΥ
