ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ
ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΥΠΟΥ
210-6977505
Πέμπτη, 30 Οκτωβρίου 2008
«Κυρίες και κύριοι,Θα ήθελα και εγώ με τη σειρά μου να σας καλωσορίσω στην Αθήνα και να ευχηθώ καλή διαμονή και καλή επιτυχία στις εργασίες της 13ης Παγκόσμιας Συνδιάσκεψης κατά της Διαφθοράς. Είναι τιμή και χαρά για τη Χώρα μας να φιλοξενεί μία τόσο σημαντική εκδήλωση, της οποίας το αντικείμενο και τα συμπεράσματα αγγίζουν την ίδια την ποιότητα της Δημοκρατίας και τον βαθμό εμπιστοσύνης που υπάρχει ανάμεσα στον Πολίτη και τους θεσμούς.
Ι. Η διαφθορά είναι, αναμφισβήτητα, ένα εξαιρετικά επικίνδυνο απόστημα, το οποίο, δρώντας υποδόρια σε όλους του w τομείς της διοικητικής δράσης αλλά και της ιδιωτικής πρωτοβουλίας, υποσκάπτει το κύρος και την αξιοπιστία των θεσμών, διαβρώνει τον κοινωνικό και οικονομικό ιστό και, τελικά, υπονομεύει κάθε προσπάθεια βιώσιμης ανάπτυξης και προόδου. Μάλιστα, η παγκοσμιοποίηση και οι νέες μορφές εγκληματικότητας που έχουν παρουσιασθεί, σε συνδυασμό με την κλιματική αλλαγή, τις εξελίξεις σε ό,τι αφορά την ενέργεια και τους φυσικούς πόρους και, κυρίως, τις διεθνείς συνθήκες οικονομικής, ιδίως, ανασφάλειας που βιώνουμε το τελευταίο διάστημα, έχουν επιτρέψει τη μετάλλαξη του φαινομένου. Αυτό σημαίνει ότι η ολοκληρωμένη αντιμετώπισή του μας καλεί πλέον να αναμορφώσουμε τη στρατηγική μας και να ενώσουμε τις δυνάμεις μας προς την κατεύθυνση αυτή.
Η καταπολέμηση της διαφθοράς συνδέεται άρρηκτα και με τον πυρήνα των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, του Κράτους Δικαίου αλλά και της αρχής της διάκρισης των εξουσιών, δηλαδή αφορά την ίδια τη Δημοκρατία. Δεν είναι, συνεπώς, τυχαίο το γεγονός ότι τα μεγαλύτερα προβλήματα διαφθοράς εμφανίζονται αφενός σε χώρες όπου υπάρχουν ελλείμματα δημοκρατικής νομιμοποίησης και πολιτικής αστάθειας και, αφετέρου, σε χώρες όπου η αλματώδης οικονομική ανάπτυξη δεν συμβαδίζει με ταυτόχρονη προάσπιση της υγιούς λειτουργίας των θεσμών.
Οι αιτίες που οδήγησαν στη διόγκωση του διεθνούς φαινομένου της διαφθοράς είναι πολλές: Ο πολλαπλασιασμός των δομών του Κράτους, η ανάδυση, όπως προείπα, νέων μορφών διαφθοράς – ιδίως λόγω των αυξημένων δυνατοτήτων που παρέχει η τεχνολογία – η αποσπασματικότητα και αναποτελεσματικότητα των ελέγχων, τα κενά του θεσμικού πλαισίου, η πολυνομία και η ανασφάλεια δικαίου που αυτή υποθάλπει, η πολιτική και οικονομική αστάθεια, η φτώχεια, η κρίση των αξιών και η αναζήτηση του γρήγορου και εύκολου πλουτισμού κλπ.
Με αυτά τα δεδομένα είναι αναγκαία η περαιτέρω κινητοποίηση της διεθνούς κοινότητας, με γνώμονα την ισχυροποίηση του νομικού της οπλοστασίου, καθώς και τη διαμόρφωση διεθνών μηχανισμών συνεργασίας, οι οποίοι θα επιτρέψουν τον αποτελεσματικό έλεγχο του φαινομένου. Στην κρίσιμη περίοδο ανασφάλειας την οποία διανύουμε σε διεθνές επίπεδο, έχουμε την πεποίθηση ότι, με αφετηρία την Αθήνα, θα δρομολογηθούν νέες πρωτοβουλίες, οι οποίες θα οδηγήσουν την πλατειά διεθνή συμμαχία κατά της διαφθοράς σε μεγαλύτερες και πιο καίριες στρατηγικές αποτελεσματικής αντιμετώπισής του Προς την κατεύθυνση αυτή ιδιαίτερα σημαντική είναι – και θα είναι – η προσφορά και το έργο της διεθνούς κύρους Οργάνωσης «Διεθνής Διαφάνεια» – καθώς και του Ελληνικού της Τμήματος – η οποία έχει αναδειχθεί σ’ έναν από τους πιο δυναμικούς πολέμιους της διαφθοράς σε όλη την Υφήλιο.
ΙΙ. Έχοντας θέσει τον αγώνα κατά της διαφθοράς πολύ ψηλά στην ιεράρχηση των προτεραιοτήτων μας, δρομολογήσαμε, ιδίως τα τελευταία τεσσεράμισι χρόνια, μια σειρά από παρεμβάσεις, οι οποίες στηρίζονται πάνω στους ακόλουθους άξονες:
Στήριξη των Ανεξάρτητων Αρχών και των κάθε είδους ελεγκτικών μηχανισμών, τόσο με τα θεσμικά εφόδια που τους έλλειπαν και τους εμπόδιζαν να εκπληρώσουν με επάρκεια την αποστολή τους όσο και με εξειδικευμένα στελέχη και υποδομές, ώστε να έχουν μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα. Με 20, και πλέον, μέτρα θωρακίσαμε τον Γενικό Επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης και τα Σώματα Επιθεωρητών – Ελεγκτών Δημόσιας Διοίκησης και ενθαρρύναμε τους πολίτες, δημιουργώντας περιβάλλον εμπιστοσύνης, ώστε να προβαίνουν σε καταγγελίες για κάθε παρανομία και να στηρίξουν, με τον τρόπο αυτόν το Κράτος, στην προσπάθειά του να φέρει κάθε αθέμιτη συναλλαγή στο φως.
Βελτίωση του θεσμικού πλαισίου, για να είναι πληρέστερο και να καλύψει όλες τις νομικές διόδους που έχει βρει το σύστημα της διαπλοκής για να εξασφαλίσει την επιβίωσή του. Και δίνουμε έμφαση στη βούληση και την αποφασιστικότητα εφαρμογής των κανόνων και των ρυθμίσεων σε όλους, ανεξαιρέτως, παραπέμποντας κάθε παρανομία στη Δικαιοσύνη.
Εντατικοποίηση των ελέγχων και επικέντρωση στους τομείς και τις υπηρεσίες που παρουσιάζουν μεγαλύτερο ενδιαφέρον για τον πολίτη λόγω της κρισιμότητάς τους, όπως είναι οι υπηρεσίες της υγείας, του περιβάλλοντος, οι Εφορίες κλπ.
Προώθηση της Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης στη Διοίκηση και την Τοπική Αυτοδιοίκηση, έτσι ώστε να περιορίζεται η απευθείας επαφή πολίτη και υπαλλήλου, η οποία αφήνει περιθώριο για παράνομες συναλλαγές.
Καταπολέμηση της γραφειοκρατίας, της πολυνομίας και απλούστευση των διοικητικών διαδικασιών. Γιατί οι δαιδαλώδεις διαδικασίες και τα νομοθετικά κενά και οι ασάφειες καθιστούν το σύστημα πολλαπλώς ευάλωτο και υποθάλπουν τις κάθε είδους αυθαιρεσίες.
Μηχανοργάνωση και καταγραφή όλων των χρηματοδοτήσεων και διασφάλιση της ακώλυτης πρόσβασης κάθε πολίτη στις σχετικές βάσεις δεδομένων για να μην υπάρχει καμία σκιά.
Ανάρτηση όλων των δημόσιων συμβάσεων, ιδίως σε ό,τι αφορά τις προμήθειες, στην ιστοσελίδα κάθε Υπουργείου και κάθε δημόσιου φορέα.
Καθιέρωση του θεσμού της θητείας για όλες τις θέσεις ευθύνης στο Δημόσιο. Διότι η παραμονή για μακρό χρονικό διάστημα σε τέτοιες θέσεις δημιουργεί νοοτροπίες αλλά και δεσμούς μονιμότητας και εξουσίας, οι οποίες δεν συνάδουν πάντοτε με τη διαφάνεια. Απαιτείται κινητικότητα και ανανέωση. Κάθε βαθμίδα της Διοίκησης θέτει συγκεκριμένους στόχους και ελέγχεται, σε τακτά διαστήματα, ως προς την επίτευξή τους.
Πρόβλεψη έκδοσης νέου τεύχους Υπαλλήλων Ειδικών θέσεων και Οργάνων Διοίκησης Φορέων του Δημόσιου και Ευρύτερου Δημόσιου Τομέα (Υ.Ο.Δ.Δ.) στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης. Με το νέο αυτό τεύχος οι πολίτες μπορούν, πλέον, να ενημερώνονται ευχερώς και συστηματικά από ειδικό τεύχος σχετικά με τους απευθείας διορισμούς, τις αμοιβές, τις επιτροπές κλπ. όλων των διοικητικών οργάνων, συμβούλων, οργάνων διοίκησης κλπ., θέτοντας τέρμα σε πρακτικές εν κρυπτώ διορισμών και υπέρογκων κρυφών αμοιβών που ακολουθούνταν συχνά στο παρελθόν και απαλλάσσοντας τους πολίτες από το βάρος της αποσπασματικής αναζήτησής τους από εφημερίδες. Με τον τρόπο αυτόν όλες οι κρίσιμες πράξεις που αφορούν τις θέσεις ευθύνης σε σχέση με το δημόσιο χρήμα βρίσκονται στο φως.
Ενίσχυση της Αποκέντρωσης και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, με σαφή οριοθέτηση των αρμοδιοτήτων τους, ώστε να αποφευχθούν φαινόμενα συγκεντρωτισμού ή σύγχυσης αρμοδιοτήτων, τα οποία μπορούν να γίνουν αντικείμενο εκμετάλλευσης από οργανωμένα συμφέροντα.
Θέση σ’ εφαρμογή του προληπτικού ελέγχου νομιμότητας των δαπανών για τους ΟΤΑ πρώτου βαθμού.
Καταπολέμηση της εγκληματικότητας και, κυρίως, του οργανωμένου εγκλήματος και του ηλεκτρονικού εγκλήματος και εκσυγχρονισμός του Πειθαρχικού δικαίου των Αστυνομικών. Με το νέο Κώδικα καθίστανται αυστηρότερες οι διατάξεις για την παραπομπή των αστυνομικών με παραβατική συμπεριφορά στα αρμόδια πειθαρχικά όργανα και την άμεση απομάκρυνσή τους από το Σώμα και επιταχύνονται οι σχετικές διαδικασίες.
Ενδυνάμωση της συμμετοχής του πολίτη στα κέντρα λήψης των αποφάσεων, ιδίως σε τοπικό επίπεδο, ενίσχυση της δυνατότητας άσκησης κοινωνικού ελέγχου και διευκόλυνση της πρόσβασής του στην κάθε είδους δημόσια πληροφορία, ώστε να μην υπάρχουν στεγανά.
Και όλες αυτές τις προσπάθειές μας τις επαναξιολογούμε σε τακτά διαστήματα, προκειμένου να γίνονται ολοένα και πιο αποτελεσματικές, ενώ αποδίδουμε έμφαση στις καλές πρακτικές άλλων χωρών, οι οποίες δοκιμάσθηκαν και πέτυχαν.
ΙΙΙ. Α. Παράλληλα, το Υπουργείο Εσωτερικών, εφαρμόζει Ειδικό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα για τη «Διοικητική Μεταρρύθμιση» 2007-2013, προϋπολογισμού 631 εκ. ευρώ. Πρόκειται για το σημαντικότερο πρόγραμμα διοικητικής αναδιοργάνωσης που έχει επιχειρηθεί ποτέ για τον ανασχεδιασμό των κρισιμότερων δημόσιων υπηρεσιών καθημερινότητας, το οποίο καλύπτει τόσο τη Δημόσια Διοίκηση όσο και την Τοπική Αυτοδιοίκηση.
Στους βασικούς στόχους του Προγράμματος περιλαμβάνονται η μείωση του κόστους της γραφειοκρατίας για τις επιχειρήσεις κατά 25% – σήμερα αποτιμάται σε 4 δις ευρώ περίπου – η συντόμευση του χρόνου έκδοσης πιστοποιητικών κατά 50%, η ταχύτερη απονομή της Δικαιοσύνης και η ουσιαστική καταπολέμηση της διαφθοράς, με ενίσχυση των αρχών της διαφάνειας, της λογοδοσίας και της χρηστής διακυβέρνησης στη διοικητική δράση.
IV . Θα ήθελα να επικαλεσθώ, στο σημείο αυτό, το δείκτη αντίληψης διαφθοράς που η «Διεθνής Διαφάνεια- Ελλάς» πρόσφατα παρουσίασε. Από τις έρευνες που έγιναν προκύπτει ότι, για τρίτη συνεχόμενη χρονιά, η Χώρα μας βελτιώνει σταθερά τις επιδόσεις της στον τομέα της διαφάνειας και της καταπολέμησης της διαφθοράς. Ειδικότερα, στην έκθεση που δόθηκε στη δημοσιότητα, αναφέρεται ότι βαθμολογούμαστε με 4,7 – από 4,6 το 2007 – τη στιγμή που το 2003 και το 2004 η Ελλάδα είχε μείνει στάσιμη στο 4,3. Αυτή η σχετικά μικρή αλλά ουσιαστικά σημαντική βελτίωση αποδεικνύει, στην πράξη, ότι κινούμαστε προς τη σωστή κατεύθυνση, σε αυτή τη δυσμενή διεθνή συγκυρία και συνεπάγεται και περαιτέρω πρακτικά οικονομικά οφέλη, αν αναλογισθούμε ότι, σύμφωνα με τη Διεθνή Διαφάνεια, η βελτίωση του δείκτη αντίληψης διαφθοράς κατά ένα βαθμό σε δεκαδική κλίμακα, ισοδυναμεί με αύξηση εισροής κεφαλαίων κατά 0,5% του ΑΕΠ της Χώρας που το επιτυγχάνει και αύξηση του μέσου εισοδήματος του πολίτη που φθάνει ως και το 4%.
V . Η θετική αυτή πορεία επαληθεύεται και επιβεβαιώνεται και από τους επιμέρους αξιόπιστους δείκτες που έχουν πρόσφατα παρουσιασθεί. Αναφέρω ιδίως τα ακόλουθα στοιχεία:
Α. Από την τελευταία ετήσια Έκθεση του Συνηγόρου του Πολίτη προκύπτει ότι, το 2007, σημειώνεται η καλύτερη επίδοση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στον τομέα της καταπολέμησης της κακοδιοίκησης από το 2003. Όσον αφορά τους Δήμους και τις Κοινότητες παρουσιάζεται βελτίωση σε ποσοστό περίπου 4% σε σχέση με το 2006 (από 20,66% το 2006 στο 16,94% το 2007). Βελτίωση σημειώνουν και οι Νομαρχιακές Αυτοδιοικήσεις (από 8,98% το 2006 στο 8,53% το 2007- ενώ το 2003 ήταν 12,9%).
Β. Από την τελευταία ετήσια Έκθεση του Γενικού Επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης, σύμφωνα με την οποία οι Δήμοι και οι Κοινότητες βαρύνονται με ποσοστό κακοδιοίκησης 17,9%, από 21,1% πού ήταν το 2006. Οι δε Ν.Α. βαρύνονται με ποσοστό 18,2%, έναντι 21% το 2006!
Γ. Περαιτέρω, από τα στατιστικά στοιχεία των ετήσιων εκθέσεων του Γ.Ε.Δ.Δ., προκύπτουν τα ακόλουθα:
- Το 2003 το ποσοστό της διαφθοράς και άλλων αξιόποινων πράξεων ήταν 16%.
- Το 2007 περιορίζεται στο 5,8%, δηλαδή περίπου 3 φορές χαμηλότερα απ’ ό,τι το 2003.
V Ι. Φυσικά, δεν επαναπαυόμαστε ούτε εφησυχάζουμε. Πρέπει να προχωρήσουμε με ταχύτερα βήματα και να κλιμακώσουμε τη σύγκρουση μ’ ένα σύστημα, το οποίο διαθέτει ισχυρό «ένστικτο» αυτοσυντήρησης.
Όλοι γνωρίζουμε ότι η υιοθέτηση ακόμη και του πιο σύγχρονου νομοθετικού πλαισίου δεν είναι αποτελεσματική, όταν δεν υπάρχει πραγματική πολιτική βούληση εφαρμογής του. Και προς αυτή την κατεύθυνση πρέπει να δίνουμε καθημερινά τον αγώνα για την εδραίωση της διαφάνειας και την επίδειξη μηδενικής ανοχής στις ενδεχόμενες παραβιάσεις της. Με όπλο μας τη δημοσιότητα σε ό,τι αφορά το σύνολο της λειτουργίας του Κράτους, ξεριζώνουμε κατεστημένες νοοτροπίες, αναδιοργανώνουμε τη Διοίκηση και την Τοπική Αυτοδιοίκηση, ενισχύοντας την αποτελεσματικότητά τους, επιβάλλουμε αυστηρές κυρώσεις στους παραβάτες και κλείνουμε τις κερκόπορτες της αθέμιτης συναλλαγής. Γιατί, τελικά, η καταπολέμηση της διαφθοράς και η εμπέδωση της διαφάνειας, σε όλες τις εκφάνσεις του δημόσιου βίου και του πολιτικού συστήματος, αλλά και η διασφάλιση εγγυήσεων χρηστής διοίκησης αποτελεί αναφαίρετο δικαίωμα κάθε πολίτη και δείκτη της ποιότητας διακυβέρνησης που έχει εδραιωθεί».
ΑΠΟ ΤΟ ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΥΠΟΥ
