Προοπτικές Ασφάλειας
Το κοινωνικό αγαθό της δημόσιας ασφάλειας υπήρξε ανέκαθεν sine qua non προϋπόθεση κάθε δημοκρατικής και ευνομούμενης πολιτείας. Η διαφύλαξη και ενίσχυση της δημόσιας ασφάλειας της χώρας και η διασφάλιση της κοινωνικής ειρήνης, ώστε ο πολίτης να είναι και να αισθάνεται ασφαλής σε κάθε του οικονομική, πολιτική και κοινωνική δραστηριότητα, αποτελούν το κύριο μέλημα κάθε δημοκρατίας .
Η δημιουργία κλίματος εμπιστοσύνης και ασφάλειας των πολιτών αποτελεί δύσκολο, επίπονο, αλλά καίριας σημασίας έργο, εφόσον η εξασφάλιση αυτού του κλίματος αποτελεί ταυτόχρονα προϋπόθεση για την απρόσκοπτη λειτουργία των δημοκρατικών θεσμών. Και τούτο γιατί το αίσθημα της ανασφάλειας δεν αποτελεί μόνο μία θρυαλλίδα στον συνεκτικό ιστό της κοινωνίας, αλλά ταυτόχρονα μπορεί να αποτελέσει αφετηρία και επίκληση για πρακτικές και πολιτικές ανελεύθερες, δικαιολογία για τον περιορισμό των ατομικών και ανθρώπινων δικαιωμάτων, αφορμή για αντιδημοκρατικές συμπεριφορές.
Εκκινώντας από τη διαπίστωση ότι το αίσθημα της ανασφάλειας αποτελεί υποβόσκουσα απειλή κάθε ελεύθερης κοινωνίας συνάγεται εύκολα το συμπέρασμα ότι η εξασφάλιση της δημόσιας ασφάλειας και της ασφάλειας των πολιτών αποτελεί υπόθεση όλων. Και επειδή η υπόθεση αυτή είναι μείζονος σημασίας δεν είναι δυνατόν να αποτελεί αντικείμενο μικροκομματικών διαφορών, ιδεολογικών αντιπαραθέσεων και άλλων κοντόφθαλμων μικροπολιτικών. Αντίθετα, η εμπέδωση της ασφάλειας απαιτείται να αντιμετωπισθεί ενιαία, συναινετικά και ορθολογικά από όλους: Πολίτες, πολιτικά κόμματα, ΜΜΕ και άλλους αρμοδίους φορείς.
Η ανάγκη της συνεργασίας όλων για την εξασφάλιση κλίματος ειρήνης και ασφάλειας των πολιτών ποτέ ίσως δεν υπήρξε τόσο μεγάλη, όσο στις μέρες μας. Και αυτό γιατί η νέα χιλιετία βρήκε την ανθρωπότητα σε ένα νέο διεθνές περιβάλλον που διαμορφώνεται ως συνέπεια της άρσης του διπολισμού. Οι σημαντικές ανακατατάξεις και αλλαγές είχαν ως λογικό επακόλουθο και τον επηρεασμό και του διεθνούς περιβάλλοντος ασφάλειας, εφόσον τα πάντα -ιδεολογίες, αξίες, πολιτικές και τα γενικότερα κοινωνικά και οικονομικά δεδομένα), τελούν πλέον κάτω από την ανάγκη του επαναπροσδιορισμού των εννοιών τους.
Τα τελευταία χρόνια συνειδητοποιούμε ολοένα και περισσότερο ότι η αίσθηση ασφάλειας των πολιτών της Δύσης μειώνεται. Τα αίτια της μείωσης αυτής πρέπει να αναζητηθούν σε φαινόμενα όπως:
- η τρομοκρατία
- οι ασύμμετρες απειλές
- οι παλιές και οι νέες μορφές εγκληματικότητας
- η διαρκώς ογκούμενη παράνομη μετανάστευση
- η εμπορία ανθρώπων
- τα εγκλήματα κατά παιδιών
- η παράνομη διακίνηση ναρκωτικών και όπλων
- η δωροδοκία
- η απάτη
- εγκληματικές πράξεις δηλαδή που οι τεράστιες δυνατότητες της τεχνολογίας, έχουν «μικρύνει» τον κόσμο μας και απειλούν την ανθρωπότητα στο σύνολό της
Τα γενεσιουργά αίτια της ανασφάλειας των πολιτών έχουν ένα κοινό χαρακτηριστικό: Τη βία. Μάλιστα, η βία που εκδηλώνεται από μη κρατικές εγκληματικές πράξεις, έχει προσλάβει ιδιαίτερα ανησυχητικές διαστάσεις στις μέρες μας. Αυτή η μορφή βίας εμφανίζει μία διαφορετική υφή, νέες ιδιότητες και νέους προσανατολισμούς.
Έτσι, ο μέχρι πρόσφατα «γνωστός αντίπαλος» άλλαξε στυλ και εμφανίζεται με διαφορετικό κατά περίσταση προσωπείο. Αποτελεί για το λόγο αυτό μέγιστο εθνικό και διεθνές πρόβλημα ασφάλειας, οφειλόμενο αφενός στην ευρύτητα των ποιοτικών στοιχείων που καλύπτει και αφετέρου στην επέκτασή του σε κάθε γωνιά του πλανήτη.
Η γενικευμένη ασάφεια και ανασφάλεια από τις πολύμορφες εκδηλώσεις βίας μετατράπηκαν τα τελευταία χρόνια σε μείζονα εθνικά και διεθνή προβλήματα και βρίσκονται γι` αυτό στην πρώτη θέση της πολιτικής ατζέντας όλων σχεδόν των χωρών της Δύσης.
Η αντιμετώπιση των νέων αυτών δεδομένων απαιτεί μία κοινή ευρωπαϊκή και διεθνή συνεργασία, η οποία δεν θα πρέπει να περιορισθεί στην καταστολή και μόνον των εγκληματικών πράξεων, αλλά πολύ περισσότερο στην εξάλειψη όλων των αιτίων που προκαλούν τα φαινόμενα αυτά.
Παράλληλα, απαιτείται η λειτουργική και οργανωτική μετεξέλιξη των Σωμάτων Ασφαλείας σε ικανούς, θεσμικούς μηχανισμούς, ώστε να είναι σε θέση να ανταποκριθούν στις νέες προκλήσεις των καιρών.
Στις μέρες μας όμως, χρειάζεται και κάτι επί πλέον: Οι σημερινές Αστυνομίες πρέπει παράλληλα να αποδεικνύουν καθημερινά το κοινωνικό τους πρόσωπο και την κοινωνική τους ευαισθησία. Πρέπει να σταθούν επάξια δίπλα στον πολίτη, ο οποίος σήμερα είναι περισσότερο ευάλωτος, περισσότερο μόνος και περισσότερο φοβισμένος. Και ο φόβος απέναντι στο έγκλημα είναι πολλές φορές σημαντικότερος και από το ίδιο το έγκλημα.
Σήμερα προ πάντων απαιτείται η δημιουργία ενός περιβάλλοντος ασφάλειας και εμπιστοσύνης μεταξύ πολιτών και Αστυνομίας. Ο πολίτης βιώνει σήμερα ένα περιβάλλον ολοένα και πιο περίπλοκο, πιο απαιτητικό, πιο δύστροπο, πιο αδιάφορο και πιο ξένο, ενώ η νέα «καλυμμένη βαρβαρότητα» του οργανωμένου εγκλήματος τείνει να εξαφανίσει τα τελευταία απομεινάρια της εμπιστοσύνης του προς κάθε μορφή εξουσίας. Οι νέες μορφές βίας του διεθνοποιημένου μας περιβάλλοντος κάνουν τον πολίτη ανήσυχο και στο τέλος καχύποπτο απέναντι σε κάθε μορφή της Δημόσιας Διοίκησης. Γι` αυτό και είναι επιβεβλημένο να υπάρχει το ήθος των προσώπων της εξουσίας, αλλά και να φαίνεται.
Απέναντι στα νέα προβλήματα της παγκοσμιοποιημένης μας κοινωνίας και προκειμένου να εδραιωθεί το αίσθημα ασφάλειας στις πόλεις και στα χωριά, στις γειτονιές και στην ύπαιθρο τα Σώματα Ασφαλείας πρέπει να επιλέξουν τη φυγή προς τα μπρος.
Πρέπει να ανοίξουν και να επιταχύνουν τον βηματισμό τους. Τα γεγονότα τρέχουν ακάθεκτα και οι Αστυνομίες πρέπει να προηγηθούν των γεγονότων.
Η επίλυση των σημερινών μεταλλαγμένων προβλημάτων απαιτεί ιδέες, γνώσεις, οργάνωση και εξειδίκευση. Πάνω απ` όλα όμως απαιτούν παιδεία, ήθος και ικανότητα.
Οι νέες εξελίξεις απαιτούν πραγματική σύγκλιση των Σωμάτων Ασφάλειας και της κοινωνίας. Απαιτούν Σώματα Ασφάλειας που υπάρχουν και δρουν για τους πολίτες, παρέχοντας ασφάλεια, βοήθεια και εξυπηρέτηση στους πολίτες και ιδιαίτερα στις ασθενέστερες ομάδες του πληθυσμού που έχουν μεγαλύτερες ανάγκες από την κρατική φροντίδα.
Με λίγα λόγια, για την αντιμετώπιση της εγκληματικότητας και των νέων διεθνών απειλών χρειάζεται σήμερα αλλαγή φιλοσοφίας. Απαιτείται μία νέα πολιτική και στρατηγική, οι οποίες, εκτός των άλλων, θα βασίζονται στη συνεργασία Αστυνομίας και πολιτών.
Για την άσκηση της νέας αυτής πολιτικής όσα μέτρα και αν χρειασθεί να ληφθούν, πρέπει να ληφθούν με βάση την αμετακίνητη αρχή της προστασίας των ανθρωπίνων και ατομικών δικαιωμάτων. Γιατί αυτά αποτελούν ακρογωνιαίο λίθο της Δημοκρατίας, είναι αδιαπραγμάτευτα και χρήζουν ακόμη μεγαλύτερης εμπέδωσης. Η καταπάτησή τους οδηγεί στη βαρβαρότητα, στη φθίση και στην αποσάθρωση της ανθρώπινης συνείδησης.
