12-04-2005:Ομιλία του Υπουργού Δημόσιας Τάξης στο Κέντρο Στρατηγικών και Διεθνών Σπουδών(CSIS: Center for Strategic and International Studies)

 

Η παρουσία μου σήμερα εδώ είναι ξεχωριστή τιμή γιατί έχω τη δυνατότητα που μου δίνεται να μιλήσω στο Κέντρο Στρατηγικών και Διεθνών Σπουδών της Ουάσιγκτον, όπου σημαντικοί στοχαστές παράγουν καινοτόμες ιδέες, πολλές από τις οποίες μετατρέπονται σε αποφάσεις πολιτικής.

Η έλευση του 21ου αιώνα βρίσκει την διεθνή κοινότητα σε ένα καθεστώς έντονης ανασφάλειας. Βρίσκει τον κόσμο αντιμέτωπο με την τρομοκρατία. Τα τραγικά γεγονότα της 11ης Σεπτεμβρίου άλλαξαν σελίδα στην ιστορία της ανθρωπότητας.

Οι τρομοκρατικές απειλές δημιουργούν ένα συγκρουσιακό περιβάλλον κόσμων και πολιτισμών. Εκτός όμως από την τρομοκρατία, φαινόμενα όπως η παράνομη μετανάστευση, η εμπορία ανθρώπων, η παράνομη κατοχή και διακίνηση των όπλων μαζικής καταστροφής, σηματοδοτούν νέους κινδύνους για τα κράτη και την ευημερία της ανθρωπότητας.

Συνεπώς, η εξασφάλιση ενός σταθερού περιβάλλοντος ασφάλειας αποτελεί πρωταρχικό καθήκον για τα κράτη και βασική προϋπόθεση για σταθερότητα και ανάπτυξη.

Αυτό που διδαχτήκαμε από τα γεγονότα της 9/11 και από αυτά που επακολούθησαν στη Μαδρίτη, στο Ριάντ, Μπαλί, στη Μόσχα, στην Τουρκία είναι ότι οι τρομοκράτες κινούνται σε όλο το μήκος και πλάτος του πλανήτη. Σε άλλα κράτη εκπαιδεύονται, σε άλλα σχεδιάζουν, σε άλλα αποκτούν υποδομές και σε άλλα τελικά υλοποιούν τα σχέδιά τους.

Η διεθνής συνεργασία είναι ο μόνος δρόμος για την αντιμετώπιση της διεθνούς τρομοκρατίας και των άλλων κινδύνων που προανέφερα.
Αυτό, εμείς οι Έλληνες, αλλά και εγώ προσωπικά, ως υπεύθυνος για τη ασφαλή διοργάνωση των Ολυμπιακών Αγώνων το καταλάβαμε καλύτερα από τον καθέναν.

Σε ένα τέτοιο διεθνές περιβάλλον κληθήκαμε να διοργανώσουμε ασφαλείς Ολυμπιακούς Αγώνες και μάλιστα τους πρώτους μετά τα τραγικά γεγονότα της 9/11.

Η διεξαγωγή των ΟΑ σε περιβάλλον απόλυτης ασφάλειας ήταν ιδιαίτερα μεγάλη πρόκληση για τη χώρα μας, με δεδομένο ότι καμία άλλη χώρα δεν διέθετε ολοκληρωμένο σχεδιασμό στον τομέα της ασφάλειας για τη διοργάνωση τέτοιας εμβέλειας γεγονότων.

Ως πολιτικά υπεύθυνος για την ασφάλεια της Ολυμπιάδας. είχα στο εσωτερικό της χώρας, την ευθύνη συντονισμού 7 βασικών συναρμόδιων Υπουργείων και 77 φορέων και υπηρεσιών του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα. Για το σκοπό αυτό, αναπτύχθηκε ένα μοντέλο ενοποιημένης διοίκησης με διακριτούς ρόλους, σε όλα τα επίπεδα πολιτικό, στρατηγικό, επιχειρησιακό που μας επέτρεψε το συντονισμό των δράσεων. Καθοριστικό ρόλο έπαιξε η θεσμοθέτηση του ΣΥΣΟΑ, του οποίου τέθηκα επικεφαλής και ήταν το αρμόδιο κυβερνητικό όργανο για τη λήψη κρίσιμων αποφάσεων.

Παράλληλα, δημιουργήσαμε επιχειρησιακά κέντρα σε στρατηγικό και τακτικό επίπεδο στα οποία συμμετείχαν όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς υπό την ενιαία διοίκηση και το συντονισμό της Ελληνικής Αστυνομίας.

Αυτό το μοντέλο δοκιμάστηκε μέσα από μία σειρά ασκήσεων που συμμετείχαν όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς σε όλα τα επίπεδα. Εκπονήθηκαν και εφαρμόστηκαν 211 ειδικά σχέδια όπως αντιτρομοκρατικής αντίδρασης, αντιμετώπισης ΧΒΡΠ απειλών, προστασίας ζωτικών υποδομών και εγκαταστάσεων, ασφάλειας των επισήμων, αθλητών, θεατών και επισκεπτών, μεταφορών, ασφάλειας αεροδρομίων και λιμένων, διαπίστευσης προσώπων, και πολλά άλλα. Για να υποστηριχθεί όλος αυτός ο σχεδιασμός απαιτήθηκε μεταξύ άλλων σύγχρονος εξοπλισμός και άρτια εκπαίδευση του προσωπικού. Για το σκοπό αυτό δαπανήσαμε αποκλειστικά από εθνικούς πόρους 1 δισεκατομμύριο ευρώ μόνο για την ασφάλεια των Ολυμπιακών Αγώνων. Αυτό το σύστημα δοκιμάστηκε σκληρά μέσα από σειρά ασκήσεων με τη συμμετοχή όλων των εμπλεκόμενων φορέων σε όλα τα επίπεδα. Έτσι, ο επιχειρησιακός παράγων και ο πολιτικός, συμπεριλαμβανομένου και του ίδιου του Πρωθυπουργού της Ελλάδος μέσα από το μοντέλο ενοποιημένης διοίκησης με διακριτούς ρόλους μπορούσαν να λαμβάνουν γρήγορα τις σωστές αποφάσεις σε συνθήκες κρίσης.

Σε διεθνές επίπεδο, κεντρικό άξονα του σχεδιασμού μας αποτελούσε το δόγμα ότι η διεθνής τρομοκρατία αντιμετωπίζεται αποτελεσματικά μόνο με διεθνή συνεργασία. Στο πλαίσιο αυτό, συστήθηκε η ΟΣΟ στην οποία ως γνωστόν συμμετείχαν οι Η.Π.Α., το Ισραήλ, η Μεγάλη Βρετανία, η Αυστραλία, η Γαλλία, η Γερμανία και η Ισπανία, χώρες με μεγάλη εμπειρία στη διοργάνωση μεγάλης εμβέλειας γεγονότων καθώς και σε θέματα ασφάλειας. Η ΟΣΟ παρείχε τη συμβουλευτική της υποστήριξη σε ζητήματα σχεδιασμού, εκπαίδευσης, ασκήσεων και ανταλλαγής πληροφοριών. Συνεργαστήκαμε δηλαδή με τους καλύτερους στον κόσμο στον τομέα της ασφάλειας.

Επιπλέον αναπτύξαμε διμερείς συνεργασίες. Υπεγράφησαν 32 ειδικά πρωτόκολλα συνεργασίας με άλλες χώρες. Δόθηκε έμφαση στη συνεργασία μας με τις όμορες χώρες των Βαλκανίων, της Νοτιοανατολικής Ευρώπης και της Μεσογείου γενικότερα. Επίσης στο πλαίσιο αυτό πραγματοποίησα μία σειρά επισκέψεων που μου επέτρεψαν να αναπτύξω και διαπροσωπικές σχέσεις με τους ομολόγους μου και ιδιαίτερα με τους ομολόγους μου της Βαλκανικής. Σχέσεις που δεν περιορίστηκαν μόνο στους Ολυμπιακούς Αγώνες αλλά συνεχίζονται μέχρι και σήμερα με αποτέλεσμα να έχει δημιουργηθεί μία ισχυρή βάση συνεργασίας πού ήδη έχει δώσει θετικά αποτελέσματα.

Θέλω όμως στο σημείο αυτό να κάνω ιδιαίτερη αναφορά στη συνεργασία με τις Η.Π.Α., τόσο σε διμερές επίπεδο όσο και στο πλαίσιο της ΟΣΟ. Τον περασμένο Μάιο, κατά την επίσκεψή μου στις Η.Π.Α., είχα την ευκαιρία να πραγματοποιήσω μία σειρά υψηλών επαφών, για την προετοιμασία της Ασφάλειας των Ολυμπιακών Αγώνων. Η συνδρομή των Η.Π.Α ήταν ιδιαίτερα σημαντική και εστιάστηκε ειδικότερα στον τομέα των πληροφοριών, την εκπαίδευση του προσωπικού, στις ασκήσεις και την παροχή τεχνογνωσίας, εξοπλισμού και μέσων (2.500 αστυνομικοί εκπαιδεύτηκαν στις Η.Π.Α.) καθώς και στην βοήθεια για την εκπόνηση σχεδίων ειδικών δράσεων με κατεύθυνση την πρόληψη και αποτροπή τρομοκρατικών ενεργειών.

Επιπρόσθετα, ζητήσαμε την συνδρομή του ΝΑΤΟ για την εφαρμογή ενός ολοκληρωμένου σχεδίου αντιτρομοκρατικής αντίδρασης και διαχείρισης συνεπειών και απωλειών. Δημιουργήσαμε έτσι μια ομπρέλα ασφάλειας, όχι μόνο στις 5 Ολυμπιακές πόλεις , στις οποίες διεξήχθησαν αγωνίσματα, αλλά σε όλη την επικράτεια, στα διεθνή ύδατα και το διεθνή εναέριο χώρο.

Βασική παράμετρος του σχεδιασμού ολυμπιακής ασφάλειας ήταν να μην διαταραχθεί ο εορταστικός χαρακτήρας των Αγώνων και τα μέτρα ασφάλειας να μην περιορίσουν τα ατομικά δικαιώματα και τις ελευθερίες των πολιτών. Στόχος μας ήταν, η Αθήνα και οι άλλες πόλεις να μη παρουσιάζουν την εικόνα μιας αστυνομοκρατούμενης περιοχής, χωρίς ωστόσο να υπάρξουν εκπτώσεις στον τομέα της ασφάλειας. Και αυτό το επιτύχαμε. Ο σχεδιασμός Ολυμπιακής Ασφάλειας υπήρξε πλήρης, ουσιαστικός και αποτελεσματικός. Ενσωμάτωσε όλη τη διεθνή εμπειρία, δοκιμάστηκε με απόλυτη επιτυχία και αποδείχτηκε ότι ένας τέτοιας εμβέλειας σχεδιασμός μπορεί να είναι απόλυτα επιτυχής, χωρίς να απειλούνται τα ατομικά δικαιώματα και οι θεμελιώδεις ελευθερίες.

Σήμερα, μετά τους ΟΑ, η Ελλάδα διαθέτει ένα νέο μοντέλο ασφάλειας που περιλαμβάνει:

Στη βάση του Ολυμπιακού κεκτημένου συστήνουμε επίσης στο Υ.Δ.Τ. το Κέντρο Μελετών Ασφάλειας, μια δεξαμενή σκέψης που θα λειτουργεί για την ανάλυση ζητημάτων ασφάλειας, χειρισμού κρίσεων και αντιτρομοκρατικής δράσης. Καθώς και μία νέα Διεύθυνση στο Αρχηγείο της ΕΛ.ΑΣ. τη Διεύθυνση Χειρισμού Κρίσεων που επανδρώνεται με εξειδικευμένο και έμπειρο προσωπικό που είχε ενεργό συμμετοχή στην ασφάλεια των ΟΑ.

Η Ελλάδα βρίσκεται σήμερα στην καλύτερη περίοδο της σύγχρονης ιστορίας της. Έχει ισχυρό δημοκρατικό πολίτευμα, υψηλό επίπεδο ανάπτυξης, κοινωνική συνοχή, περιφερειακή ισχύ στην Νοτιοανατολική Ευρώπη και Μεσόγειο, στο πλαίσιο των Ευρωπαϊκών και Ευρω―Ατλαντικών δομών, ως μέλος της ΕΕ και του ΝΑΤΟ. Γι αυτό το λόγο θεωρώ ότι η Ελλάδα μπορεί σήμερα να διαδραματίσει ιδιαίτερο ρόλο, στην περιοχή των Βαλκανίων, της Νοτιοανατολικής Ευρώπης και της Μεσογείου ευρύτερα. Σε μία περιοχή που χαρακτηρίζεται από ρευστότητα και που οφείλουμε όλοι να συμβάλουμε στην εδραίωση της δημοκρατίας.

Οφείλουμε όλοι μαζί να δουλέψουμε. Γι?αυτό είναι αναγκαίες οι διεθνείς συνεργασίες και πρωτοβουλίες. Προς την κατεύθυνση αυτή μπορούν να αναληφθούν κοινές πρωτοβουλίες με τις ΗΠΑ και με άλλες ευρωπαϊκές χώρες πάντα με τη συνεργασία των χωρών της περιοχής, με στόχο την καλύτερη αντιμετώπιση των προβλημάτων, όπως η τρομοκρατία, το οργανωμένο έγκλημα, η λαθρομετανάστευση, η εμπορία ανθρώπων, τα ναρκωτικά, η παράνομη διακίνηση όπλων και εκρηκτικών και ΧΡΒΠ υλικών.

Η Ελλάδα, για παράδειγμα, προτίθεται να προσφέρει την έδρα ενός Διαβαλκανικού και Μεσογειακού Κέντρου Μελετών Ασφάλειας και Εκπαίδευσης. Στο κέντρο αυτό θα μπορούν να εκπαιδεύονται και να εξειδικεύονται στελέχη αρμόδιων υπηρεσιών ασφάλειας των κρατών της περιοχής με τη συμμετοχή και την υποστήριξη των ΗΠΑ αλλά και άλλων ευρωπαϊκών χωρών. Επίσης θα μπορούν να διοργανώνονται διακρατικές ασκήσεις στρατηγικού και τακτικού χαρακτήρα, οι οποίες θα εμπεδώνουν μια ομογενοποιημένη και ενοποιημένη αντίληψη για την ανάληψη κοινών δράσεων με στόχο την αντιμετώπιση των παραπάνω απειλών.

Το μοντέλο που αναπτύξαμε σε επίπεδο διμερούς συνεργασίας, για την εξάρθρωση των τρομοκρατικών οργανώσεων της 17ης Νοέμβρη και του ΕΛΑ στην Ελλάδα, αλλά και για το σχεδιασμό της ασφάλειας των Ολυμπιακών Αγώνων αποτελεί στέρεη παρακαταθήκη. Προσβλέπουμε στην ενδυνάμωση της συνεργασίας γιατί ο αγώνας κατά της τρομοκρατίας και για την εδραίωση της δημοκρατίας απαιτεί συντονισμένη προσπάθεια για να πετύχει. Οι στόχοι και οι στρατηγικές που επιλέγονται πρέπει να είναι απόλυτα σαφείς και το μήνυμα ένα: η κοινωνία νικά την τρομοκρατία.

Κυρίες και Κύριοι

Είναι κοινή η πεποίθηση-θα έλεγα πως είναι αδιαμφισβήτητο- ότι στην εποχή της παγκοσμιοποίησης, οι οπαδοί της δημοκρατίας, των ελευθέρων συναλλαγών και της διεθνούς συνεργασίας θα είναι περισσότερο ενισχυμένοι. Αναμφισβήτητα όμως, σφοδρότερη θα είναι και η αντίδραση από όλους εκείνους που εναντιώνονται στην παγκοσμιοποίηση. Ανησυχώ ότι θα βιώσουμε πρωτόγνωρα προβλήματα ασφάλειας αν δεν αναπτύξουμε τις πολιτικές και τους μηχανισμούς που θα απαντούν σε προβλήματα μειονοτήτων, διαπολιτισμικών σχέσεων και θρησκειών, υπανάπτυξης, φτώχειας, υγείας, ανθρώπινων δικαιωμάτων. Τα προβλήματα πρέπει να αντιμετωπιστούν με διορατικότητα, ευαισθησία και αποτελεσματικότητα.

Όλοι πρέπει να συμφωνήσουμε και να συνεργαστούμε σε μια διπλωματία της ασφάλειας έτσι ώστε να αντιμετωπιστούν δραστικά οι σύγχρονες απειλές και το δίκτυο της τρομοκρατίας και του φονταμενταλισμού που απειλεί τον πολιτισμό μας, την παγκόσμια ειρήνη και τη διεθνή σταθερότητα.