Αθήνα, -Hilton Hotel-, 24 Νοεμβρίου 2003
ΘΕΜΑΤΑ ΣΥΛΛΟΓΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΣΤΟΝ 21ο ΑΙΩΝΑ
Κύριε Πρόεδρε,
Κυρίες και Κύριοι,
Οφείλω, πριν απ` όλα, να ευχαριστήσω το Προξενικό Σώμα για την ευκαιρία που μού προσφέρει να βρίσκομαι σήμερα μαζί σας. Αποτελεί για μένα ξεχωριστή τιμή η δυνατότητα να σας παρουσιάσω τις σκέψεις και απόψεις μου γύρω από "τις νέες προκλήσεις για τη συλλογική ασφάλεια στη νέα χιλιετία".
Στις μέρες μας, πολλές φορές με τραγικό τρόπο, συνειδητοποιούμε ολοένα και περισσότερο ότι ο πλανήτης μας έχει μικρύνει πολύ. Όχι βέβαια με την έννοια ότι δεν μάς χωρά όλους (κάθε άλλο!), αλλά με την έννοια ότι σχεδόν καθετί μάς αφορά όλους, μάς επηρεάζει. Τα προβλήματα κάθε χώρας, κάθε κοινωνίας είναι στο μεγαλύτερο μέρος τους και προβλήματα πολλών άλλων χωρών και κοινωνιών που διασυνδέονται μεταξύ τους. Η αλληλεξάρτηση διαπιστώνεται καθημερινά στα περισσότερα επίπεδα, το πολιτικό, το οικονομικό, το στρατιωτικό, ακόμη πλέον και σε ζητήματα καθημερινότητας του πολίτη. Δεν απέχουν λοιπόν από την αλήθεια όσοι μιλούν για «πλανητικό χωριό»!.
Ταυτόχρονα, πολλές από τις σταθερές του περασμένου αιώνα τροποποιούνται, κι αυτό προξενεί ρευστότητα κι αβεβαιότητα. Η κατάσταση επιτείνεται από το γεγονός ότι η περίοδος που διανύουμε είναι υπό διαμόρφωση, τα χαρακτηριστικά της δεν είναι αποκρυσταλλωμένα. Πρόκειται για ένα περιβάλλον που διαμορφώνεται κάτω από την πίεση νέων δεδομένων, όπως:
1) Οι κοσμοϊστορικές ανακατατάξεις μετά την πτώση του πολιτικού και οικονομικού συστήματος των χωρών του υπαρκτού σοσιαλισμού.
2) Η 11η Σεπτεμβρίου και η γεωπολιτική αβεβαιότητα που προκλήθηκε
3) Οι αγώνες αναγνώρισης εθνών και οι επιβιωτικές ανάγκες μεγάλων τμημάτων πληθυσμού του πλανήτη. Πρόκειται για αγώνες και ανάγκες που θέτουν τα ζητήματά τους επίσης με νέο τρόπο.
Στην πραγματικότητα, Κυρίες και Κύριοι, μέσα από τη σύνθετη πραγματικότητα της παγκοσμιοποίησης τίθεται προς επίλυση το μέγιστο πολιτικό πρόβλημα του πλανήτη μας:
- εάν, δηλαδή, θα εμπεδωθεί ο φαύλος κύκλος της τυφλής αντιπαλότητας, αν θα κυριαρχήσει η λογική της «τελικής επικράτησης» μέσα από μία αιματηρή ακολουθία ανατροφοδοτούμενων «χτυπημάτων» που θα γίνονται όλο και πιο τυφλά, όλο και πιο έντονα, όλο και πιο αιματηρά, ή
- εάν θα εισέλθουμε σε μία νέου τύπου πολυπολικότητα ως προς τη διαχείριση του παγκόσμιου σκηνικού με όρους διαβούλευσης, συναίνεσης και διεθνούς νομιμότητας.
Επίσης, τίθεται το αμέσως παρεπόμενο πρόβλημα, εάν η παγκοσμιοποίηση θα προχωρήσει με όρους ανεξέλεγκτης επέκτασης των αγορών, ή θα εξισορροπηθεί μέσα από μία παγκόσμια δημοκρατική διακυβέρνηση, με αναδιανεμητικά χαρακτηριστικά.
Κυρίες και Κύριοι,
Η συζήτηση, οι αντιπαραθέσεις και οι πολιτικές συγκρούσεις γύρω από τα θέματα συλλογικής ασφάλειας και τις διεθνείς σχέσεις, είναι βέβαιο ότι θα διαρκέσουν για αρκετό καιρό ακόμη. Πολλές από τις αξίες της διεθνούς κοινωνίας του 20ου αιώνα έχουν αμφισβητηθεί και τεθεί επί τάπητος, και θα τεθούν και άλλες. Πώς θα βρούμε την άκρη του νήματος, πώς θα πορευτούμε και ποιος θα αποφασίσει για τις εξελίξεις;
Μέσα από το φρικτό χτύπημα των Δίδυμων Πύργων διαψεύστηκαν δύο μύθοι:
- Ο μύθος ότι η τεχνοκρατία μπορεί να πάρει στα χέρια της την υφήλιο, ότι η αυτοματοποιημένη διευθέτηση της γνώσης, της ασφάλειας, των πόρων μπορεί (ερήμην κοινωνικών και πολιτικών παραμέτρων) να οδηγεί στην ευημερία.
- Ο μύθος ότι ο αναπτυγμένος κόσμος μπορεί να προχωρήσει έχοντας απέξω, ή και απέναντι, τους αποκλεισμένους που δείχνουν έτοιμοι να στρατευθούν απελπισμένα στο πρώτο οποιοδήποτε εγκληματικό «Εμπρός !».
Μαζί τους διαψεύστηκαν όλες οι συνακόλουθες μυθολογίες για το τέλος της Ιστορίας, για το τέλος της πολιτικής, ότι κόντευε πια η ώρα που ο πλανήτης Γη θα μπορούσε να μπει στον αυτόματο πιλότο. Αναφέρομαι εδώ σε όλες τις εκδοχές: οικονομισμός, τεχνοφιλελευθερισμός, αδιαφορία για το περιβάλλον, ανεξέλεγκτη βιοτεχνολογία κ.λπ. Αναφέρομαι επίσης σε μία ανιστόρητη αντίληψη για τη διεθνή οικονομία που πίστευε στην αυτόματη ευεργετική επίδραση της επέκτασης του εμπορίου. Αποδείχθηκε, όμως, ότι το εμπόριο ούτε φτάνει παντού, ούτε εκεί που φτάνει καταργεί αυτομάτως τις συγκρούσεις.
Μέσα σε αυτό το περιβάλλον, η Διεθνής Κοινότητα δεν έχει καταλήξει ακόμη σε ένα κοινά αποδεκτό πλαίσιο ασφάλειας. Το έλλειμμα αυτό ανάγεται σήμερα σε σημαντικότατο θέμα των Διεθνών Σχέσεων: Ενόσω είναι κοινά αποδεκτός ο υπερεθνικός χαρακτήρας του προβλήματος, πολλές χώρες προσδιορίζουν την έννοια της ασφάλειας ανάλογα με τις ιδιαίτερες ανάγκες και προτεραιότητές τους, και ταυτίζουν πολλές φορές τη διεθνή ασφάλεια με τη δική τους δημόσια ή εθνική ασφάλεια.
Παρά, όμως αυτές τις ουσιαστικές και πολιτικές δυσκολίες, υπάρχουν επιτακτικά ζητήματα, στην κορυφή της παγκόσμιας ατζέντας, που καταδεικνύουν αφενός την ανάγκη διεθνών διαβουλεύσεων και στενών συνεργασιών και αφετέρου την ανάγκη προώθησης συνολικότερων πολιτικών.
Το πρώτο παράδειγμα αποτελεί η περίπτωση του Οργανωμένου Εγκλήματος. Εμφανίζει μία νέα τυπολογία με βασικά χαρακτηριστικά τον διεθνοποιημένο χαρακτήρα, την αξιοποίηση της σύγχρονης τεχνολογίας και τη χρήση νομιμοφανών διαδικασιών. Το οργανωμένο έγκλημα δεν είναι πια, ή δεν είναι μόνο υποκοσμικό, δεν κινείται στη σκιά του υπόκοσμου! Γνωρίζει άριστα τις τεχνολογικές καινοτομίες, έχει πολλές φορές ανεπίληπτους εκπροσώπους, εκμεταλλεύεται τους όρους των απελευθερωμένων αγορών και τέλος "παίζει" με τους νέους κανόνες της παγκοσμιοποίησης.
Αυτές οι σύγχρονες μορφές του οργανωμένου εγκλήματος οφείλονται σε τρεις σημαντικές μεταβολές:
Η πρώτη μεταβολή ήταν πολιτική. Η κατάρρευση του διπολισμού δημιούργησε, ιδιαίτερα στον χώρο των πρώην Ανατολικών Χωρών, ένα πρόσφορο περιβάλλον για την ανάπτυξη νέων μορφών οργανωμένης εγκληματικότητας.
Η δεύτερη μεταβολή έχει σχέση με την αλματώδη ανάπτυξη της τεχνολογίας και την απελευθέρωση στην κυκλοφορία και μεταφορά κεφαλαίων, εξελίξεις που άλλαξαν δραματικά τη διαδικασία νομιμοποίησης των παράνομων εσόδων.
Τέλος, η τρίτη μεταβολή σχετίζεται με τη μεγάλη ευκολία εγκληματικής στρατολόγησης σε περιοχές όπου ευρέα τμήματα του πληθυσμού ζουν κάτω από τα όρια της φτώχειας, καθώς και με τη δυνατότητα να διαποτίζει τις οικονομικές και πολιτικές δομές στις χώρες αυτές.
Απέναντι στην κατάσταση αυτή, η Ε.Ε. έχει εκδώσει από τον Μάρτιο του 2000 Σχέδιο συγκεκριμένης στρατηγικής. Το Σχέδιο στηρίζεται στα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Τάμπερε και αποτυπώνει τη βασική και θεμελιώδη θέση: Να μην υπάρξει χώρος όπου μπορούν να δρουν ή και να καταφεύγουν είτε οι εγκληματίες, είτε τα προϊόντα, είτε τα κέρδη του οργανωμένου εγκλήματος.
Αλλά η Ε.Ε. πρέπει να αναπτύξει περαιτέρω πρωτοβουλίες, κυρίως απέναντι στις αιτίες που το προκαλούν ή το τροφοδοτούν. Η πάταξη του νέου οργανωμένου εγκλήματος αποτελεί βασική αναγκαιότητα για την Ευρώπη, καθώς πλήττονται και αλλοιώνονται κρίσιμες δομές του οικονομικού και κοινωνικού ιστού της, ενώ αποτελεί εν δυνάμει κίνδυνο και για τον δημοκρατικό χαρακτήρα των πολιτικών δομών μέσα από μία ενδεχομένως εκτεταμένη διείσδυση.
…Είναι σαφές, επομένως, ότι εδώ δεν τίθεται «απλά» ένα ζήτημα ασφάλειας, αλλά ένα θέμα που σχετίζεται με την υπεράσπιση κι επέκταση του ίδιου του κοινωνικού (αλλά και πολιτικού) κεκτημένου των δημοκρατικών χωρών. Υπό αυτή την οπτική και προς αυτή την κατεύθυνση εργαζόμαστε έντονα και στην Ελλάδα.
Το δεύτερο παράδειγμα, Κυρίες και Κύριοι, βρίσκεται κι αυτό στις πρώτες θέσεις της πολιτικής ατζέντας της Ε.Ε. Πρόκειται για το σύνθετο πρόβλημα της μετανάστευσης.
Θα ήθελα να κάνω δύο παρατηρήσεις:
Η πρώτη παρατήρηση είναι ότι τα τελευταία χρόνια ζούμε μια νέα μεταναστευτική πραγματικότητα, που διαφέρει σημαντικά από όλες τις προηγούμενες που γνωρίσαμε. Πρόκειται για τη "νέα μετανάστευση", όπως χαρακτηριστικά συνηθίζεται να αποκαλείται, που στην πραγματικότητα είναι μετανάστευση πληθυσμών και όχι μετανάστευση εργαζομένων, όπως συνέβαινε τα παλιότερα. Πραγματοποιείται χωρίς κανένα προγραμματισμό εκ μέρους των χωρών που την εξάγουν, ακολουθώντας παράνομα δίκτυα, διαδρομές και προορισμούς.
Η ίδια η Ελλάδα, μια χώρα με παράδοση στην αποστολή μεταναστών μετατράπηκε αιφνίδια, μέσα σε μια δεκαετία, σε χώρα υποδοχής οικονομικών μεταναστών σε μεγάλο ποσοστό για τα πληθυσμιακά δεδομένα της.
Η δεύτερη παρατήρηση αφορά την πολυπλοκότητα του ζητήματος. Αρκεί να αναλογιστούμε ότι η Ε.Ε. πρέπει μέχρι το 2050 να προσκαλέσει 47 εκατ. μετανάστες, προκειμένου να διατηρήσει σταθερό τον πληθυσμό της σε παγκόσμιο επίπεδο, και 79 εκατ. για να κρατήσει τα σημερινά επίπεδα του σημερινού ενεργού πληθυσμού της. Γίνεται φανερό ότι μία απλή πολιτική "ανοικτών" ή "κλειστών" συνόρων δεν μπορεί να αποτελέσει τη λύση.
Η Ε.Ε. αντιμετωπίζει το ζήτημα και εργάζεται συστηματικά. Τα συμπεράσματα του Τάμπερε τον Οκτώβριο του 1999, της Σεβίλλης και ιδιαίτερα της Θεσσαλονίκης πρόσφατα έθεσαν τις βάσεις μιας κοινής ευρωπαϊκής μεταναστευτικής πολιτικής, οι οποίες αποτυπώνονται στους εξής άξονες:
- Εναρμόνιση της νομοθεσίας σχετικά με το `Aσυλο
- Έλεγχος των συνόρων προκειμένου να αντιμετωπιστεί το ογκούμενο πρόβλημα της λαθρομετανάστευσης
- Χάραξη μιας κοινής μεταναστευτικής πολιτικής που θα ανταποκρίνεται ικανοποιητικά στις ανάγκες των μεταναστών και προσφύγων,
- διαφύλαξη των θεμελιωδών θεσμών και αξιών των χωρών της ΕΕ. δηλαδή του κοινωνικού κεκτημένου, του κοινωνικού κράτους, και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των μεταναστών.
Το προξενικό σώμα έρχεται, ίσως περισσότερο από τον καθένα, σε καθημερινή επαφή με τα θέματα των μεταναστών. Δεν χρειάζεται λοιπόν, ενώπιόν σας, να επιμείνω για το ότι η διεθνοποίηση και η μαζικοποίηση της μετανάστευσης εγκαλεί σε μία διεθνοποίηση της μεταναστευτικής πολιτικής, ότι απαιτεί μία πολιτική που σχετίζεται μεν με πολιτικές ασφάλειας αλλά δεν μπορεί να περιορίζεται σε αυτές, καθώς αγγίζει ζητήματα οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης, διαρθρωτικά ζητήματα των κοινωνιών εξαγωγής και των χωρών υποδοχής των μεταναστών, κ.ο.κ. Είναι σαφές ότι οι νέες μορφές μετανάστευσης θέτουν κι αυτές με τον τρόπο τους το ζήτημα του χαρακτήρα και του μοντέλου ανάπτυξης σε παγκόσμια κλίμακα.
Κράτησα για το τέλος το πιο δραματικό παράδειγμα, το αποτρόπαιο πρόσωπο της τυφλής βίας, την τρομοκρατία.
Μέχρι πρότινος, η τρομοκρατία αντιμετωπίζονταν ως εσωτερική εξτρεμιστική πολιτική δραστηριότητα, ως εσωτερικό πρόβλημα μίας χώρας, ακόμη κι αν οφειλόταν σε αιτίες που ξεπερνούσαν τα σύνορα της χώρας, όπως για παράδειγμα οι κινήσεις εθνικής ή εθνοτικής έκφρασης και ανάδειξης.
Σήμερα η τρομοκρατία είναι διεθνής. Η αντιμετώπισή της συναντά την ευρύτερη δυνατή νομιμοποίηση και εδράζεται σε ομόφωνες αποφάσεις των Ηνωμένων Εθνών.
Σαν χώρα, εμμένουμε στις αποφάσεις και τον ρόλο του ΟΗΕ. Εμμένουμε επίσης στις αποφάσεις της Ε.Ε, δηλ. στα Συμπεράσματα και το Σχέδιο Δράσης του έκτακτου Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στις 21/9/2001, καθώς και της περασμένης `Aνοιξης στις Βρυξέλλες. Είναι αυτονόητο πως:
1) αποτελεί επιτακτική ανάγκη η επιστράτευση του διεθνούς δικαίου, αλλά και -σίγουρα- όλων των διαθέσιμων μέσων, για τη σύλληψη και την τιμωρία των ενόχων εγκληματικών πράξεων. Απαιτείται παράλληλα μία σαφής οριοθέτηση ανάμεσα αφ` ενός στην παγκόσμια δημοκρατική διακυβέρνηση και τους κανόνες της και αφ` ετέρου στην τυφλή τρομοκρατική βία και τα εγκλήματά της. Αυτό, χωρίς εθνικούς, φυλετικούς ή θρησκευτικούς διαχωρισμούς: ο αντιφονταμενταλισμός μπορεί να τυφλωθεί εξίσου επικίνδυνα με τον αντίπαλό του.
2) Η τρομοκρατία αξιοποιεί τους αποκλεισμένους λαούς και τα απελπισμένα έθνη. Η ριζική αντιμετώπισή της απαιτεί διόρθωση των γεωπολιτικών ανισορροπιών και τροποποίηση των όρων κατανομής του παγκόσμιου πλούτου.
3) Κρίσιμη είναι η επιβεβαίωση και ενίσχυση διεθνών θεσμών για τη συλλογική ασφάλεια, τη διαιτησία και την απονομή δικαιοσύνης. Πρέπει να αναζητηθούν και να εμπεδωθούν διευρυμένες υπερεθνικές νομιμοποιήσεις για τους θεσμούς αυτούς.
4) Παράλληλα με τη διαφύλαξη του ανοικτού, δημοκρατικού, ανεκτικού, και πολυπολιτισμικού χαρακτήρα των κοινωνιών μας, απαιτείται η διαμόρφωση θεσμών συλλογικής ασφάλειας που να εντάσσουν τα ατομικά και κοινωνικά δικαιώματα, αλλά και να καθιστούν αποτελεσματική την καταπολέμηση της τρομοκρατίας.
…Η χώρα μας έχει γνωρίσει πρόσφατα πολλές καταιγίδες είτε πάνω από το κεφάλι της, στα βόρεια σύνορά της, είτε σχεδόν στο μαλακό υπογάστριό της, στη Μέση Ανατολή. Παρ` όλα αυτά είναι από τις πιο ασφαλείς χώρες για τον λαό της και για τους επισκέπτες της. Αυτό δεν είναι τυχαίο :
- Είναι αποτέλεσμα της μακρόχρονης προσπάθειας της χώρας για επικράτηση των αρχών του διεθνούς δικαίου στις περιφερειακές συγκρούσεις.
- Είναι αποτέλεσμα της πολυδιάστατης εξωτερικής πολιτικής, μιάς πολιτικής ειλικρινούς φιλίας με όλους τους λαούς της περιοχής.
- Είναι αποτέλεσμα μιας μακράς πολιτικής που διασφαλίζει και αναπαράγει την κοινωνική συνοχή: καμιά περιοχή της Ελλάδας δεν έχει κρίσιμη μάζα περιθωριοποιημένων ομάδων. Πρόκειται για κοινωνία συνεκτική και ομοιογενή, που έχει την ικανότητα (επειδή είναι και ανοικτή) να αφομοιώνει και να εντάσσει οργανικά τους εξωτερικούς παράγοντες που εισέρχονται στη χώρα.
- Η ασφάλεια που υπάρχει στη χώρα μας είναι, επίσης, αποτέλεσμα του ταχύτατου εκσυγχρονισμού και αναβάθμισης των συστημάτων ασφάλειας, του άρτιου εξοπλισμού και της εκπαίδευσης των σωμάτων ασφαλείας.
- Είναι, τέλος, αποτέλεσμα της πλήρους προετοιμασίας μας για την ασφαλή διεξαγωγή της γιορτής των Ολυμπιακών Αγώνων το επόμενο καλοκαίρι.
Οι Ολυμπιακοί Αγώνες αποτελούν για μάς, για το σύνολο της ελληνικής Πολιτείας και της κοινωνίας, πρώτη προτεραιότητα. Θεωρούμε ότι οι Ολυμπιακοί Αγώνες είναι πριν απ` όλα μία Γιορτή. Γιορτή όλων των νέων, όλων των εθνών, όλων των λαών ! Μία Γιορτή συνάντησης, επικοινωνίας και ειρήνης. Γι αυτό μάς γέμισε χαρά η πρόσφατη ομόφωνη ψήφιση από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ του Ψηφίσματος για την Ολυμπιακή Εκεχειρία: έδειξε ότι όλοι οι λαοί του κόσμου έχουν την ίδια γνώμη με εμάς…
Για τον σκοπό αυτό έχουμε, εκτός των άλλων διαμορφώσει ένα ευρύτατο πλαίσιο συνεργασιών με πολλές χώρες, όπως οι ΗΠΑ, η Γερμανία, η Γαλλία, το Ισραήλ, η Μεγάλη Βρετανία, η Αυστραλία και ο Καναδάς. Ακόμη στενή συνεργασία υπάρχει με τις χώρες της Βαλκανικής καθώς και με το σύνολο των Αραβικών Κρατών. Η συνεργασία συνίσταται στην ανταλλαγή πληροφοριών και στη μεταφορά τεχνογνωσίας, με βάση της διεθνή εμπειρία.
Αγρυπνούμε, επομένως, εργαζόμαστε εντατικά και αισιοδοξούμε βάσιμα.
Κυρίες και Κύριοι,
Ο 21ος αιώνας βρίσκει τον άνθρωπο μέσα σε παρατεταμένες αστάθειες και μπροστά σε νέα παράδοξα. Πώς και γιατί την εποχή της παγκοσμιοποίησης, οι κρατικές οντότητες αυξάνονται; Πώς και γιατί την εποχή της κατάργησης των συνόρων, τα κράτη έφτασαν περίπου τα διακόσια; Πώς τίθεται σήμερα το εθνικό ζήτημα ή το ζήτημα της ανάπτυξης; Πόσο έτοιμες είναι οι προηγμένες χώρες να δουν (όπως λέει ο Γιούργκεν Χάμπερμας) «με το μάτι του δημοκρατικού κράτους δικαίου, τους αγώνες αναγνώρισης που διεξάγονται μέσα τους και γύρω τους» ;
…Και ποιά είναι σήμερα η μεγάλη αναφορά του ανθρώπου για τη συνένωσή του μέ άλλους; Είναι η εθνική ταυτότητα, είναι η ανάπτυξη, είναι οι επιβιωτικοί αγώνες; Από πολλές φωνές ακούγεται ότι το δίλημμα του 21ου αιώνα είναι : Ή ο πλανήτης θα αναπτυχθεί όλος μαζί, ή θα κινδυνεύσει όλος μαζί.
Απέναντι σε αυτά τα προβλήματα, απέναντι σε αυτά τα διλήμματα ωστόσο, η ανθρωπότητα δεν στέκεται όπως ο τουρίστας σε μια ξένη πόλη. Έχει πυξίδα, έχει τον δικό της οδικό χάρτη για να πορευτεί. Έχει την τεράστια κληρονομιά των ουμανιστικών αξιών, των δημοκρατικών μεθόδων, των θεσμών της διεθνούς νομιμότητας. Έχει το βάθος των διδαγμάτων της, την ιστορική της σοφία. Οι δρόμοι, λοιπόν, που της προτείνονται έχουν σήμανση. Μπορεί να δει και να αποφύγει τους αδιέξοδους….
Κυρίες και Κύριοι,
Θα ήθελα να τονίσω τον ιδιαίτερο ρόλο της ηπείρου μας, της Ευρώπης, ρόλο καίριο και κρίσιμο. Η Ευρώπη επέζησε από δύο μεγάλους πολέμους και πάμπολλες εκατόμβες. Στο κορμί της έχει, κι αυτή, τις χαρακιές από μνήμες, πληγές και διδάγματα. Η νέα Ευρώπη, η Ευρώπη της συνάντησης, της συνδιαλλαγής και της συμπόρευσης έχει όλο το αναντικατάστατο βαθύ βίωμα, τη δικιά της παλιά ιστορική σοφία και πολιτική κουλτούρα, που απορρίπτει τη βία. Αυτή είναι η «νέα Ευρώπη» !
Αυτή λοιπόν η Ευρώπη, η Ευρώπη της κατεστραμμένης Γκουέρνικα και της ισοπεδωμένης Δρέσδης, βρέθηκε σύσσωμη και πιο κοντά από τον καθένα στην Αμερική του Μανχάτταν και, τώρα, στην Τουρκία της Κωνσταντινούπολης.
Παρά τις δυσκολίες λοιπόν, αισιοδοξώ για τον κοινό μας στόχο: Τα αναπτυγμένα κράτη, οι προηγμένες σε οικονομία χώρες θα ανταποκριθούν στο ιδιαίτερο καθήκον τους: θα αναμεταδώσουν το μήνυμα του δικαίου, της διεθνούς νομιμότητας, των ανθρώπινων αξιών. Το μήνυμα της ανοικτής και ανεκτικής πολυπολιτισμικής κοινωνίας, το μήνυμα της συμβίωσης, του σεβασμού και της ανοχής στη διαφορετικότητα. Το μήνυμα απέναντι στη φτώχεια, τον αποκλεισμό και την απελπισία.
Αυτό το μήνυμα ίσως είναι ο οδικός χάρτης και για την οριστική αντιμετώπιση των προβλημάτων συλλογικής ασφάλειας. Διότι, καθώς θα καταλάβατε, πιστεύω βαθιά ότι απολύτως απαραίτητες πολιτικές ασφάλειας, από μόνες τους δεν επιλύουν στρατηγικά το πρόβλημα. Κάθε πολιτική ασφάλειας, όσο ευρηματική, εξοπλισμένη, ετοιμοπόλεμη, ακόμη και συντριπτική, κι αν είναι, δεν μπορεί να δώσει οριστική λύση. Χρειάζεται η ταυτόχρονη προώθηση πολιτικών που λαμβάνουν υπόψη τους τις ατομικές και συλλογικές ανάγκες σε άλλη, ανώτερη κλίμακα, στην κλίμακα του πλανήτη. Στο μέγεθος του ανθρώπου ! Στο εύρος του συνθήματος «Κάθε άνθρωπος είναι πολίτης του Κόσμου» !
Και δεν μπορεί παρά να θυμόμαστε τα λόγια που (πριν από 40 ακριβώς χρόνια) ο Τζών Φίτζεραλντ Κέννεντυ απηύθυνε σε όλη την ανθρωπότητα: «Δεν θέλουμε την ασφάλεια των όπλων και της βίας, δεν θέλουμε την ασφάλεια του υποταγμένου, του σκλάβου. Θέλουμε την ασφάλεια του ανθρώπου που θα είναι ελεύθερος !…»
Σας ευχαριστώ ιδιαίτερα
